سومین بهداشت دهان در کنار مسواک و نخ دندان را میتوان دهانشویه دانست که دندان‌پزشکان روی استفاده از ان از دوره کودکی تاکید دارند. دهان‌شویه‌ها انواع مختلفی دارند و هر یک کارکرد خاص خود را دارند. به همین دلیل مهم است که انواع دهان شویه ها را بشناسیم و با کاربرد و شیوه استفاده از آنها آشنا باشیم چراکه انتخاب اشتباه دهانشویه و شیوه مصرف غلط آن می‌تواند نتیجه عکس داشته باشد و حتی باعث افزایش زردی دندان‌ها و افزایش احتمال ابتلا به سرطان دهان شود.
انواع دهان شویه
اگر بخواهیم دهان‌شویه‌ها را بر اساس نوع کاربردشان تقسیم‌بندی کنیم، چند نوع دهانشویه داریم؟
گروه اول دهان‌شویه‌ها، اثر ضد میکروبی قوی دارند؛ مانند کلروهگزیدین که برای درمان بیماری‌های لثه و پس از جراحی دهان تجویز می‌شود.
گروه دوم از این دهان‌شویه‌ها که باهدف پیشگیری از پوسیدگی دندان‌ها استفاده می‌شود، این نوع از دهان‌شویه‌ها حاوی فلوراید است و توانایی توقف و ترمیم پوسیدگی را در مراحل اولیه دارد، همچنین می‌توانند از پوسیدگی بقیه دندان‌ها جلوگیری کنند.
آیا با وجود استفاده از مسواک و نخ دندان باز هم لزومی به استفاده از انواع دهان شویه وجود دارد؟
بله، دهانشویه اغلب به‌عنوان روش کمکی محسوب می‌شود و جایگزین مسواک، خمیردندان و نخ دندان نیست اما در بعضی از افراد برای کاهش بار میکروبی یا مهار پوسیدگی کاربرد دارد.
آیا دندان‌پزشکان روی استفاده منظم از دهانشویه تأکید می‌کنند؟
کسانی که پوسیدگی دندان‌هایشان به کندی پیشرفت می‌کند هفته‌ای یک‌بار، از دهانشویه فلوراید استفاده کنند ولی اگر پوسیدگی دندان‌ها پیشرفت سریعی دارد توصیه می‌شود باید یک‌شب در میان از دهانشویه استفاده کنید.
دهان‌شویه‌های حاوی الکل اثر بهتری دارند یا دهان‌شویه‌های بدون الکل؟
مزیت دهان‌شویه‌های حاوی الکل این است که راحت‌تر جذب مخاط دهان، لثه و… می‌شوند و اثرگذاریشان بیشتر است. اما مضراتی هم دارند ازجمله اینکه می‌توانند دهان را خشک کنند و استفاده طولانی مدت از آن می‌تواند ریسک ابتلا به سرطان‌های داخل دهانی را بیشتر کند، بنابراین دهان‌شویه‌های فاقد الکل گرچه مزیت الکل را ندارند اما مضرات حاصل از آن را نیز ایجاد نمی‌کنند و ایمن‌تر هستند.
آیا زیاده‌روی در استفاده از دهانشویه می‌تواند عوارض جانبی برای فرد داشته باشد؟
مصرف درازمدت دهان‌شویه‌های حاوی آب‌اکسیژنه موجب تحریک بافت نرم، از دست رفتن کلسیم سطوح دندان‌ها و رویش موهای سیاه‌روی زبان می‌شود. اگر از دوز غیرمجاز استفاده شود؛ تهوع، استفراغ، دردهای شکمی، تنگی نفس و اختلال هوشیاری از عوارض بلع اتفاقی کلرهگزیدین و استیل پیریدینیوم است که با مشاهده این علائم باید بلافاصله با مرکز فوریت پزشکی تماس گرفت.
کودکان از چه سنی باید دهانشویه فلوراید استفاده کنند؟
پیشنهاد می‌شود کودکان از ۶سالگی از دهانشویه فلوراید دار استفاده کنند.
استفاده از دهانشویه پس از جراحی‌های ناحیه دهان چه خاصیتی دارد؟ چه نوع دهان‌شویه‌ای برای این کار مناسب است؟
۱. بعضی از دندان‌پزشکان به‌عنوان درمان کمکی برخی از بیماری‌های دهان و دندان یا پاک‌سازی و بهبود سریع‌تر، پس از جراحی، دهان‌شویه‌های حاوی آب‌اکسیژنه یا سرم شستشو را تجویز می‌کنند.
۲. استیل پیریدینویم از محلول‌های دهانشویه است که میتوان برای ضدعفونی یا خوش‌بو کردن دهان خود، ۲۰ قطره از آن را در نصف فنجان آب حل کرد و هر سه ساعت یک‌بار، دهان را با آن شست.
۳. کلروهگزیدین از دیگر محلول‌های دهانشویه است که میتوان روزی دو بار، در صبح و شب، پس از مسواک زدن مقدار کمی از آن را به مدت ۳۰ ثانیه دردهان قرقره کرد. این محلول برای ضدعفونی کردن و التیام بخشیدن به بافت لثه به کار می‌رود.
۴. برای تأثیر بهتر دهانشویه باید تا ۳۰ دقیقه پس از مصرف، از شستن دهان و نوشیدن مای عات پرهیز کرد.
روش صحیح استفاده از دهانشویه چگونه است؟
برای استفاده درست از دهانشویه باید مراحل زیر را به ترتیب انجام داد:
۱. روش صحیح مسواک زدن، غذا‌ها و پلاک میکروبی را از سطح دندان‌ها و لثه‌ها از بین می‌برد و سطح آنها را آماده پذیرش مواد دهانشویه می‌کند.
۲. مقدار کافی از دهانشویه را مطابق دستور دندان‌پزشک یا از طریق شیوه مصرف روی بطری، درون درب بطری دهانشویه ریخت.
۳. دهانشویه را وارد دهان کنید و با فشار در دهانتان بچرخانید تا تمام سطوح دندان‌ها و لثه‌ها و سطوح بین‌دندانی با دهانشویه تماس یابد.
