روز جهانی صلیب سرخ و هلال احمر

روز جهانی صلیب سرخ و هلال احمر 18 اردیبهشت یا 8 May می باشد. که هر ساله در کشورهای مختلف جهان گرامی داشته می‌شود به این امید که روزی صلح و آرامش در سرتاسر جهان حکمفرما باشد. صلیب سرخ عنوان سازمانی بین‏‌المللی است که برای تسکین آلام بشری و حفظ و پیشرفت بهداشت عمومی، بر طبق موافقتنامه ژنو در سال 1864 میلادی تشکیل یافت.

تاریخچه روز صلیب سرخ

در سال 1828 میلادی شخصی پا به این جهان گذاشت که در سن 34 سالگی با نوشتن کتابی توانست بنیانگذار مکتبی باشد که‌ بعدها نام صلیب سرخ را بر آن نهادند. آن شخص کسی نبود جز “ژان‌ هانری ‌دونان”
همه چیز از یک جنگ آغاز شد. دهکده‌ای واقع در شمال ایتالیا در سال 1859 شاهد صحنه خونینی بین‌ قوای اتریش و متحدان فرانسوی و ساردنی بود و جمعا حدود 50 هزار نفر در این جنگ جان خود را از دست دادند. دونان در سال 1862 براساس مشاهدات عینی خود از این جنگ کتاب خاطراتی را منتشر کرد و در پایان کتاب خواستار تشکیل جمعیت‌های امدادی داوطلب برای کمک به آسیب‌دیدگان این‌گونه حوادث شد.
وی افزود: "آیا نباید امکاناتی در زمان صلح و آرامش وجود داشته باشد و جمعیت هایی امدادی با داوطلبانی ایثارگر و کاملاً صالح تشکیل شوند که هدف شان مراقبت از زخمی ها در زمان جنگ باشد؟"
وی پیشنهاد کرد که خدمت به زخمی های نظامی، فعالیتی بی طرف محسوب شود و "انجمن ژنو امور عام المنفعه" با علاقه ی وافر از پیشنهاد وی استقبال کرد. یک سال بعد یعنی سال 1863 اولین تشکیلات پیشنهادی دونان در “ژنو” تشکیل شد که طی آن 16 کشور در ژنو طی کنفرانسی بین‌المللی اولین کمیته دائمی بین‌المللی برای کمک به مجروحان جنگی را شکل دادند، که بعدها به کمیته بین‌المللی صلیب سرخ تغییر نام یافت. و موافقتنامه 1864 میلادی برای بهبود وضع مجروحان جنگ، تدوین شد و به امضای نمایندگان دوازده دولت از کشورهای شرکت کننده رسید. از آن پس جمعیت‏‌های ملی صلیب سرخ به وجود آمده و گسترش پیدا کرد.
دونان کمی پیش از مرگش به پاس تفکرات سازنده‌اش جایزه “صلح نوبل” را دریافت کرد. پاداش دونان به همین جا ختم نشد و نهایتا به پاس تلاش هانری دونان روز “هشتم ماه می” برای اولین بار در سال 1984 به افتخار روز تولد دونان، روز جهانی صلیب سرخ نامگذاری شد.
مواردی که در این موافقتنامه پیش بینی شد، شامل موارد زیر بود:

- بی طرف شمردن متصدیان خدمات پزشکی نیروهای مسلح،
- رفتار انسانی با زخمی ها،
- بی طرفی غیر نظامیانی که داوطلبانه به کمک مجروحان جنگ می شتابند،
- علامتی بین المللی به منظور مشخص ساختن اعضا و وسایلی که در این راه به کار می روند که بر اساس ملیت دونان و به تقلید از پرچم سوئیس، به شکل صلیبی سرخ بر زمینه ای سفید انتخاب شد.
در سال 1963میلادی، در 88 کشور جهان، جمعیت‏‌های ملی صلیب سرخ به وجود آمد که در مقاطع گوناگون با هدف کمک متقابل و همکاری و توسعه فعالیت‏‌های مربوطه، به ویژه در زمان صلح فعالیت می‌‏کرد. فعالیت صلیب سرخ بین‌‏المللی جهانی پس از پایان جنگ جهانی دوم توسعه فراوانی یافت. هم‏چنین در کشورهای اسلامی به جای صلیب سرخ، هلال احمر به عنوان نماد این سازمان به کار گرفته شد. همچنین مطابق آخرین آمار، 126 جمعیت صلیب سرخ و هلال احمر با بیش از 250 میلیون نفر عضو در سطح جهان فعالیت دارند.

تاریخچه نامگذاری روز هلال احمر

در سال 1876 میلادی، دولت عثمانی (ترکیه) به جای استفاده از نشان صلیب سرخ از معکوس رنگ های پرچم خود، یعنی هلال ماه قرمز رنگ (هلال احمر) در زمینه سفید برای جمعیت ملی خود استفاده کرد. از آن به بعد در کشورهای اسلامی به جای صلیب سرخ، هلال احمر به عنوان نماد این سازمان به کار گرفته شد.
جایگاه جمعیت هلال احمر از نظر عرف بین‌المللی نیز بسیار حائز اهمیت است. در حال حاضر صلیب سرخ و هلال احمر بین‌المللی بزرگ ترین شبکه بشر دوستانه غیرسیاسی و امداد رسانی جهانی را تشکیل می ‌دهد. امروزه در سطح بین‌المللی یکی از معیارهای سنجش میزان فعالیت های بشردوستانه و غیرسیاسی در هر کشور، وضعیت جمعیت ملی صلیب سرخ و یا هلال احمر و عدم وابستگی و غیرسیاسی بودن آن است.
کمیته بین المللی صلیب سرخ (ICRC )، که مقر آن در ژنو (سوئیس) قرار دارد، سازمانی است بی طرف، بی غرض و مستقل که وظیفه منحصراً بشردوستانه آن عبارت است: حفاظت از زندگی و کرامت قربانیان جنگ و نیز خشونت داخلی، و یاری رساندن به آن ها. فعالیت های کمیته بین المللی بر پایه مقررات حقوق بشردوستانه استوار است و در موارد سیاسی، دینی و عقیدتی بی طرف است.

تاریخچه روز هلال احمر در ایران

در سال 1301 شمسی کشور ایران به دنبال جوی که صلیب سرخ جهانی در کشورهای اسلامی پدید آورده بود تصمیم گرفت که جمعیت ملی خود را تاسیس کند ولی به جای استفاده از نشان صلیب سرخ که نشان دولت‌های مسیحی به ‌شمار می‌رفت بنابر زیرکی و تدبیر سیاسی نماینده وقت ایران به ‌نام «ممتاز‌السلطنه» از پرچم شیر و خورشید سرخ که در آن زمان معنای آن تلاش برای تداوم حیات ایران در جامعه بین‌المللی بوده است انتخاب کرد. و با تلاش ها و پیگیری متمادی دولت و جمعیت ایران، سرانجام علامت شیر و خورشید در کنفرانس ژنو در سال 1929 به عنوان نشان سوم مورد حمایت بین‌المللی، به تصویب رسید. از آن پس سه نشان صلیب سرخ، هلال احمر و شیر و خورشید سرخ به عنوان نشانه های رسمی بین‌المللی شناخته شدند.
این تصمیم که عملی شدن آن به کنفرانس صلیب سرخ جهانی در سال 1956 ژنو برمی‌گردد در شرایطی انجام شد که در آن زمان تنها دو کشور مسلمان عثمانی و ایران اجازه حضور در این کنفرانس را داشتند. از طرفی به‌دلیل آن‌که کشور عثمانی در 1904 در کنفرانس قبلی صلیب سرخ شرکت نکرده بود، در سال 1956 از حضور در این کنفرانس محروم ماند و بنابراین ایران تنها کشور مسلمان حاضر در این کنفرانس بود.
نکته جالب اینجاست که دلیل انتخاب نشان شیر و‌ خورشید در آن سال برای جمعیت صلیب سرخ در ایران به این دلیل بود که نماینده ایرانی بر آن عقیده بود که نشان صلیب سرخ یک نشان مسیحیت است و یک کشور اسلامی نمی‌تواند پرچم امدادرسانی خود را در سایه نشان مسیحیت برپا کند.
نشان شیر و خورشید سرخ همچنان تا سال 1359 شمسی وجود داشت. اما به دنبال پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی در کشورمان دولت جمهوری اسلامی با ارسال نامه‌ای به دولت سوئیس به عنوان امین و نگهدارنده قراردادهای چهارگانه ژنو اعلام نمود که استفاده از شیر و خورشید سرخ را به تعلیق درآورده و به جای آن از علامت هلال احمر استفاده خواهد نمود. و به این ترتیب جمعیت ملی هلال احمر جمهوری اسلامی ایران با نام جدید شکل گرفت.

روز جهانی صلیب سرخ و هلال احمر گرامی باد