پادکست تردید با هدف نشر و گسترش تفکر انتقادی و تفکر علمی آغاز به تولید محتوا در این باره نموده است و در بستر نرم افزار کست باکس (Castbox) در دسترس است.
تفکر نقادانه و روش علمی: پایه‌های پادکست تردید
پادکست «تردید» با هدف پرورش و تقویت تفکر نقادانه و علمی در میان شنوندگان خود تولید شده است. در این پادکست، تلاش می‌کنیم تا مفاهیمی را که برای درک بهتر دنیای اطراف و تصمیم‌گیری‌های آگاهانه ضروری هستند، به مخاطبان معرفی کنیم. بخش اول این پادکست به بررسی و توضیح علم و روش علمی اختصاص دارد، سپس به موضوعاتی چون شبه علم و ضد علم پرداخته، و در نهایت به تفکر انتقادی و بررسی مغالطه‌ها و سوگیری‌های شناختی می‌پردازیم.
علم و روش علمی
علم را می‌توان به‌عنوان یک سیستم منسجم از دانش توصیف کرد که بر پایه مشاهده، آزمایش و استدلال منطقی شکل گرفته است. علم، برخلاف دیگر روش‌های کسب دانش، به‌دنبال ایجاد پیش‌بینی‌های دقیق و آزمایش‌پذیر از جهان طبیعی است. در روش علمی، ابتدا سوالی مطرح می‌شود، سپس فرضیه‌ای برای پاسخ به آن سوال ارائه می‌شود و در ادامه با انجام آزمایش‌ها و جمع‌آوری داده‌ها، فرضیه بررسی می‌شود. نتایج این آزمایش‌ها به دانشمندان امکان می‌دهد تا فرضیه‌ها را تأیید، رد یا اصلاح کنند. یکی از ویژگی‌های مهم علم، قابلیت تکرارپذیری آزمایش‌ها و انتشار نتایج است که به دیگران امکان می‌دهد نتایج را بررسی و تأیید کنند.
در مقابل علم، مفاهیمی چون شبه علم و ضد علم قرار دارند. شبه علم به هرگونه ادعای علمی اطلاق می‌شود که فاقد اعتبار علمی است و از روش‌های علمی پیروی نمی‌کند. این ادعاها معمولاً فاقد شواهد کافی و قابل اعتماد هستند و به‌جای آزمون‌پذیری، بیشتر بر احساسات و باورهای فردی تکیه دارند. مثال‌هایی از شبه علم شامل ادعاهای مرتبط با درمان‌های جایگزین بدون پایه علمی، طالع‌بینی و نظریه‌های توطئه هستند. ضد علم، به‌طور عمدی و هدفمند، علم را به چالش می‌کشد و تلاش می‌کند از روش‌ها و نتایج علمی بی‌اعتبارسازی کند. این رویکردها ممکن است توسط گروه‌ها یا افراد با انگیزه‌های سیاسی، اقتصادی یا مذهبی به‌کار گرفته شود.
بخش مهمی از پادکست «تردید» به آموزش تفکر انتقادی اختصاص دارد. تفکر انتقادی فرآیندی است که در آن فرد با بررسی دقیق و تحلیل اطلاعات، به نتیجه‌گیری‌های منطقی و معتبر می‌رسد. این نوع تفکر مستلزم توانایی در تشخیص مغالطه‌ها و سوگیری‌های شناختی است. مغالطه‌ها استدلال‌هایی هستند که به‌طور منطقی نادرستند اما ممکن است در ظاهر قانع‌کننده به‌نظر برسند. مثال‌هایی از مغالطه‌ها شامل حمله به شخص به‌جای بحث درباره موضوع (مغالطه اد هومینم)، یا تعمیم شتاب‌زده است. سوگیری‌های شناختی نیز تمایلات ذهنی هستند که می‌توانند باعث شود فرد اطلاعات را به‌گونه‌ای غیرمنصفانه تفسیر کند، مثل سوگیری تأییدی که در آن فرد فقط به‌دنبال شواهدی است که باورهای پیشین او را تأیید می‌کند.
پادکست «تردید» با هدف ایجاد بستر مناسبی برای گفت‌وگو و تفکر درباره این موضوعات ایجاد شده است. در این پادکست، سعی می‌شود تا با زبانی ساده و روشن، اما دقیق و علمی، شنوندگان را به سوی درک بهتر جهان و تصمیم‌گیری‌های منطقی‌تر هدایت کنیم. امید است که با شنیدن این پادکست، افراد بتوانند در برابر اطلاعات نادرست و گمراه‌کننده مقاومت کرده و با اعتماد به روش‌های علمی و تفکر نقادانه، انتخاب‌های بهتری در زندگی خود داشته باشند.
