تاریخ برای کاوش در گذشته جوامع بشری نیاز به شناخت شرایط اجتماعی آن دارد.
بنابراین تبیین نقش و جایگاه خوانین در ساختار جغرافیای فرهنگی امری ضروری میباشد.
#امام_قلی_خان_ممسنی فرزند جعفرقلی خان ممسنی از #طایفه_رستم یکی از طوایف چهارگانه #ممسنی میباشد.
او از شناخته شده ترین چهره های سیاسی، اجتماعی تاریخ لر و فردی روشنفکر تحصیلکرده بود.
این چهره فرهنگ دوست و روشنفکر به فعالیت های علمی و پژوهشی و توسعه علوم و فنون علاقه زیادی داشت و به حمایت و تشویق همه جانبه مادی و معنوی نویسندگان و مترجمان پرداخت. او در سال 1305 کتابی به عنوان ((دانستنیهای زنان جوان)) تالیف میکند. این کتاب اولین کتاب فارسی درباره‌ی مسائل زنان که در ایران توزیع شده است.
اما در کنار فعالیت‌های علمی و پژوهشی یکی دیگر از دل مشغولی‌های امام قلی خان مسایل فرهنگی و آموزشی بود. ساخت و تاسیس مدارس نوین جهت تعلیم و تربیت مهمترین مساله‌ای بود که ذهن امام قلی خان را به خود مشغول ساخته بود. او در بخشی از کتاب خود بیان میکند تصمیم دارد با ساخت یک مکتب خانه در طایفه رستم افراد طایفه ام را به سرچشمه دانش و تعلیم سوق دهم و طعم شرین علم و ادب را به انها بچشانم. بنابراین پس از مدتی مدرسه ای در منطقه ممسنی تاسیس میکند.
امامقلي خان رستم از خوانين فرهيخته جنوب بود و سخنان او در مجله ايرانشهر (چاپ برلين، شماره 11، اوّل بهمن 1305 ش.) منتشر شد. متن کامل اين نامه در تعليقات سفرنامه ميرزا فتاح گرمرودي تجديد چاپ شده است به همراه عکسي از امامقلي خان رستم.
امام قلی خان از مخالفان #جنبش_خزینه بود اما بدون توجه به مخالفت ها در مرکز کشور ایشان جهت رفاه حال مردم گرمابه و سایر خدمات رفاهی را در منطقه ممسنی گسترش میدهد.
امام قلی خان همانند سایر خوانین منطقه ممسنی در دوران حیات خود با خاندان #قاجار در ستیز بود در نتیجه در سال 1307 با لشکریان قاجار و #رضا_شاه درگیر میشود. و در جنگ دورگ دهنو انها را شکست میدهد و استقلال ایل ممسنی را حفظ میکند.
امام قلی خان فردی مقتدری بود که بامخالفان و معارضان خود که قصد آسیب به ایل ممسنی را داشتند به شدت برخورد و آنها را سرکوب میکرد وبا حکومت مرکزی اختلافات زیادی داشت که منجر به جنگ ها و درگیری هایی میشد.
به همین دلیل در ۱۷ آذر سال ۱۳۱۳ ایشان به فرمان رضا شاه اعدام میشود.
