مقدمه:
یکی از اتفاقاتی که در منطقه ممسنی به وقوع پیوست توطئه قتل ولی خان کیانی کلانتر وقت طایفه بکش بود که تا به امروز هیچ گاه ثابت نشده است این ماجرا کار چه کسانی بوده است.
در اسفند سال ۱۳۳۴ شمسی مراسم عروسی کرامت خان کیانی فرزند ولی خان بکش با دختر میرزا غلامحسین منصوریان در حال برگزاری بود. در این مراسم کلانتران و کدخدایان تمام طوایف ایل ممسنی و کهگیلویه و بویراحمد و قشقایی و همچنین فرمانده ژاندارمری کازرون(سرهنگ خدنگ) و عده ای از مسئولین وقت فارس حضور داشتند.
پدربزرگ نگارنده که از مدعوین مراسم عروسی بودند اینگونه برایم نقل کردند:
«مراسم عروسی در میدانی وسیع میان «قلعه کهنه» و «موردابی» در حال برگزاری بود و چادرهایی برای اسکان تمام طوایف ایل ممسنی به صورت جداگانه تدارک دیده شده بود. هر کدام از طوایف برای نشان دادن اقتدار خود با شوکت تمام سوار بر اسب همراه با تفنگ های برنو به مجلس وارد می شدند و در چادر مخصوص خود مستقر می گردیدند. به رسم لرها در زمان آوردن عروس در میدان رقص، تفنگ چیان هر طایفه سوار بر اسب شروع به عرض اندام و خودنمایی می کردند و از سمت چپ میدان به سمت راست به تاخت می رفتند و شروع به تیراندازی می کردند. در زمانی که تفنگ چیان طایفه رستم و پسر ارشد حسینقلی خان رستم در میدان در حال اسب سواری و تیراندازی بودند ناگهان تیری به قصد کشتن ولی خان کیانی به سمت او شلیک شد اما تیر به «سرهنگ خدنگ» فرمانده ژاندارمری کازرون که در کنار ولی خان ایستاده بود اصابت کرد و ایشان در دم جان باختند.
بعد از این اتفاق فورا تمام تفنگ چیان طوایف مختلف به حالت آماده باش درآمدند و حسینقلی خان رستم نیز سریعا تمام نیروهای خود را به خاک رستم، آنطرف پل فهلیان منتقل کرد و به حالت آماده باش قرار گرفتند. حسینقلی خان بهمراه چند اسکورت فورا خود را به قلعه محمدخان کیانی در قلعه کهنه می رساند و اذعان می کند که این اتفاق کار ما نبوده و این توطئه ای بر علیه ما بوده است.
بعد از کش و قوس های فراوان و با پادرمیانی بزرگان طوایف و ایلات مختلف قضیه ختم به خیر شد و از جنگی خونین که در شرف وقوع بود جلوگیری گردید. هرچند قاتل و توطئه گران این اتفاق هیچ گاه مشخص نگردید و معلوم نشد این توطئه توسط چه کسانی طراحی شده بود.
اما نظریه های مختلفی برای این توطئه مطرح شده است که بدین صورت می باشد:
۱_ عده ای هنوز هم ادعا می کنند که این توطئه کار حسینقلی خان بوده برای برداشتن رقیب قدرتمندی چون ولی خان و تسلط بر منطقه بکش که همیشه از آرزوهای حسینقلی خان و پدرش بود.
۲_ عده ای نیز بر این باورند که این کار توسط ایلات دیگر(قشقایی ها) طراحی شده بود برای کشتن ولی خان و سپس کشته شدن حسینقلی خان توسط طایفه بکش تا دو نفر از خوانین قدرتمند وقت را ازبین ببرند.
۳_ عده ای نیز این توطئه را کار جناب جعفر ابطحی می دانند که در آن زمان با ولی خان و بقیه خوانین شدیدا مشکل داشت.
۴_ در آن زمان هم عده این توطئه از طرف نصرالله خان فتحی نژاد کلانتر طایفه جاوید می دانستند که ایشان برای این اتفاق محاکمه و زندانی شد و سپس از این ماجرا تبرئه گردید.
داستان این توطئه قتل هر چه بود هیچ گاه مشخص نگردید و این وسط فقط انسان بی گناهی قربانی شد و جشن عروسی که به عزا تبدیل گردید.
به قلم: سید پژمان حسینی نویسنده و پژوهشگر تاریخ
آدرس اینستاگرام: tarikh_mamasani_rostam
