مقدمه:
«دربند پارس» نام مکانی می باشد که محل جنگ آریو برزن سردار معروف هخامنشی با اسکندر مقدونی می باشد. مکان دقیق این جنگ همواره بین مورخان تاریخی در هاله ای از ابهام بوده است. اما با توجه به شواهد موجود به احتمال زیاد این جنگ در منطقه کنونی ممسنی اتفاق افتاده است.
«یقه سنگر» ممسنی به احتمال زیاد همان «دربند پارس» در ایران باستان می باشد. محلی که جنگ بین سردار بزرگ لر آریو برزن و اسکندر مقدونی اتفاق افتاد.
متاسفانه در بعضی منابع به اشتباه دربند پارس را تنگ تکاب عنوان کرده اند که این اشتباه اولین بار توسط نویسنده بزرگ استاد پیرنیای اتفاق افتاده که ایشان به علت اینکه شناختی ازین مناطق نداشتند برای اولین بار عنوان «دربند پارس» را به «تنگ تکاب» دادند.
اما به چه دلایلی دربندپارس همان «یقه سنگر» ممسنی می باشد نه تنگ تکاب:
اول اینکه آقای پیرنیا از رودخانه ای در آن نقطه نام برده است، اما هیچ کدام از نویسندگان یونانی از رودخانه بزرگی در «دربندپارس» اسمی نیاورده اند چنانچه در «تنگ تکاب» رودخانه ای بزرگ جریان دارد اما در «یقه سنگر» نیست.
دوماً یونانی ها عنوان کرده اند که اسکندر فاصله «شوش» تا «دربند پارس» را در ۹ روز پیموده است اما جناب پیرنیا فرموده اند که اسکندر بعد ۴ روز به «دربند پارس» رسید اما فاصله «شوش» تا «یقه سنگر» دقیقا ۹ روز می باشد چنانچه «نظام الدین شامی» مورخ همراه «تیمورلنگ» هم گفته اند که تیمور فاصله شوش تا دربند پارس را در ۹ روز پیموده و درآنجا نزول کرده که در آن نقطه شب آتش قلعه سفید را دیدند.
سوماً همه نویسندگان گفته اند که اسکندر در «دربند پارس» با قبیله ای به اسم «مردها» به فرماندهی آریوبرزن جنگ کرده است که نویسندگانی بزرگی چون رومن گیرشمن، ارنست هرتسفلد، ماریژان موله دقیقا در کتاب های خودشان چون سرزمین جاوید و امپراتوری هخامنشی و ... گفته اند که طایفه مردها در ممسنی زندگی می کرده اند.
چهارماً لقب اسکندر «گجسته» به معنای ملعون می باشد که در منطقه ممسنی «تنگه گجستون» که به معنای محل جنگ ملعون است موجود می باشد.
همچنین تمام نویسندگان گفته اند منطقه شدیدا برفگیر بوده است که «تنگ تکاب» چون در منطقه گرمسیری می باشد طبیعتا برفگیر نمی باشد اما «تنگه گجستان» و کوه های اطراف آن برفگیر می باشد.
نتیجه گیری:
به احتمال قریب به یقین محل جنگ آریو برزن و اسکندر مقدونی در «دربند پارس» همان «یقه سنگر» ممسنی می باشد. اشتباهی که اولین توسط استاد پیرنیا به دلیل عدم شناخت از منطقه ممسنی «تنگ تکاب» در خوزستان ذکر شده است.
به قلم: سید پژمان حسینی نویسنده و پژوهشگر تاریخ
آدرس اینستاگرام: tarikh_mamasani_rostam
