مقدمه:
کی لهراسب و میرغلوم از یاغیان معروف زمان رضاشاه بودند که کاملا تحت امر امامقلی خان رستم قرار داشتند و هرجا که نیاز بود به کمک امامقلی خان می شتافتند. یکی از اعمالی که امامقلی خان انجام میداد این بود که به وسیله نیروهای تحت امر خود کاروان ها یا روستاهای را غارت می کردند. یکی از این روستاها فهلیان بود.
این واقعه در سال 1300 شمسی صورت گرفت. در آن سال امامقلی خان رستم نقشه غارت و قتل عام مردم فهلیان به دست کی لهراسب و میرغلام را طراحی کرد. در تابستان سال 1300 شمسی بود که این جنایت فجیع به دست کی لهراسب و میرغلام انجام گرفت.
در کتاب ممسنی در گذرگاه تاریخ این گونه آمده است:
«قشون کی لهراسب و میرغلام در ساعت 7 عصر روز بیست و نهم مراد ماه فهلیان را محاصره و آن را مورد تاخت و تاز قرار می دهند و در حدود بیست نفر از اهالی بی دفاع را قتل عام میکنند. موضوعی که شاید اتفاق آن کمتر در دنیا اتفاق افتاده باشد. وصف کشتن زنان باردار که در فهلیان بدست لهراسب و میرغلام صورت می گیرد بسی غم انگیز و رقت بار است. زنان باردار پس از کشته شدن سوخته می شدند به طوریکه جنین از پهلوی سوخته شان ظاهر می گشت، منظره ای حزن انگیز و رقت باری به وجود می آورد. قشون لهراسب و میرغلام غلات و دام ها را در طویله زنده، زنده به آتش کشیدند. به قول معروف: آمدند، کشتند، سوختند و بردند! با این وصف همان کاری که مغولان بر سر ساکنان شهرهای سمرقند، ری، اصفهان آوردند، قشون لهراسب و میرغلام بر سر مردم فهلیان آوردند!!!
مردم بکش تا متوجه ماجرا شدند تعداد زیادی افراد مسلح جهت یاری رساندن به فهلیان اعزام کردند. اما این نیروی های کمکی زمانی به منطقه رسیدند که کار از کار گذشته بود و قشون لهراسب و میرغلام پس از کشتار، غارت و سوختن منطقه را ترک کرده بودند».
ازین دست اتفاقات در زمان کلانتری امامقلی خان به دلیل قدرت طلبی زیاد ایشان در دیگر مناطق ایل ممسنی خصوصا در منطقه بکش و جاوید زیاد اتفاق می افتاد. او بعد از سرکوب کدخدایان و رقیبان خود در منطقه رستم به دیگر مناطق نیز دست درازی میکرد. حمله به کاروان های تیره کراهی بکش، حمله به جاوید لله و غارت آنجا، زندانی کردن کدخدای جنجان میرمحمد حسینی(پدربزرگ نگارنده) و سپس حمله به جنجان، حمله به فهلیان، کشتن خوانین و کدخدایان بکش بعد از دعوت به منزل خود، از جمله ملاقباد رشیدی، بهادرخان،ملارضا.
عاقبت این اقدامات امامقلی عدم حمایت دیگر طوایف ایل ممسنی از امامقلی خان در حمله رضاشاه به او در جنگ دوگ مدو بود که در نهایت به اعدام امامقلی خان ختم شد.
نتیجه گیری:
مردم منطقه ممسنی که سالها توسط قاجارها مورد استثمار قرار گرفته بودند در اوایل حکومت پهلوی نیز با این دست اتفاقات مواجه شدند و بیشتر گرفتار فقر و بدبختی شدند که در نهایت با اعدام و جمع شدن بساط خوانین توسط رضاشاه و دستگیری و کشتن یاغیان و راهزنان تا حدودی مردم به آرامش نسبی رسیدند.
به قلم: سید پژمان حسینی نویسنده و پژوهشگر تاریخ
آدرس اینستاگرام: tarikh_mamasani_rostam
