مقدمه:
ایل ممسنی از ایلات بزرگ لر در جنوب می باشد که همواره در طول تاریخ توسط پادشاهان وقت تجزیه شده است. در حال حاضر لرهای کرمان دارای اصالتی از ایل ممسنی می باشند که در زمان زندیه به آنجا مهاجرت کرده اند.
چند وقت پیش دوستی بنام آقای محیاپور به بنده پیامی با این مضمون دادند:
«بنده از لرهای شهر سیرجان از ایل سهراب خانی هستم، یک روایت هست که لرهای سیرجان از زمان لطفعلی خان زند در اینجا ساکن شده اند... خیلی در تلاش هستیم بدانیم اجداد ما اهل کدام منطقه لرستان و از چه ایلی هستند، به یک روایت دو برادر به نام های علی خان و ولی خان از سرداران سپاه لطفعلی خان زند بوده اند که به کرمان رفته اند و ...»
بعد از این پیامی که برای بنده آمد، جهت بازدید از قبرستانی قدیمی به روستای گلگون رفته بودیم که با دو قبر مواجه شدیم و راز این معما حل شد و مشخص گردید اجداد آنها از ایل ممسنی بوده اند که سالیان قبل به کرمان مهاجرت کرده اند.
اما علت مهاجرت آنان به کرمان چه بوده است؟؟
در کتاب «از کجا آمده ام» دکتر علیپور از لرهای ساکن در کرمان، آمده است:
«زمان حمله آقامحمدخان قاجار و رفتن لطفعلی خان زند به کرمان، دو نفر از سرداران زندیه به نام های «علی خان» و «ولی خان» که از سردارن ایل ممسنی در لشکر زندیه بوده اند به همراه لطفعلی خان زند به آنجا رفته اند و بعد از شکست آنها از آقامحمدخان قاجار و دستگیری لطفعلی خان زند، علی خان به همراه فرزندان و کسان خود و زندیه متواری می گردند و در کوه های اطراف کرمان پناه می گیرند. «علی خان» که دوازده فرزند داشته و سه تن از فرزندانش در جنگ با قاجارها کشته می شود به همراه شش فرزند خود و بقیه بازماندگان زندیه در کوه های کرمان متواری بوده اند و در اندیشه تشکیل لشکری از لرها برای شکست قاجار و فتح کرمان بوده به همین منظور پسر خود «بی جن خان» را به منطقه ممسنی می فرستد با این امید که لشکری از لرهای ممسنی تشکیل دهد و به کمک آنها به کرمان بروند اما «بی جن خان» به دلایل نامعلومی هیچ گاه موفق نمی شود دیگر به کرمان برگردد و قوای کمکی با خود به آنجا ببرد و در ممسنی فوت می کند».
قبر «بی جن خان» در حال حاضر در منطقه گلگون می باشد که بعد از بازدید بنده مشخص شد در کنار امامزاده گلگون، قبرستان بزرگی موجود می باشد که در کنار آن خرابه هایی از خانه های قدیمی مربوط به حداقل دویست و پنجاه سال پیش بوده است که در این قبرستان بزرگ که همه قبرهای آن ناشناخته می باشد، تنها این دو قبر دارای سنگ قبر هستند که نشان از بزرگی این دو فرد دارد.
«علی خان» و «ولی خان» احتمالا از طایفه دشمن زیاری ممسنی بوده اند که در اینجا ساکن بوده اند چراکه در گذشته منطقه گلگون(با اینکه در خاک بکش بوده است) و چنارشیجان تا رود شاپور منطقه گرمسیری طایفه دشمن زیاری بوده است. در حال حاضر عده ای از نوادگان علی خان در سیرجان کرمان زندگی می کنند و معروف به لرهای سهراب خانی هستند و عده ای دیگر از آنان در گلگون دشمن زیاری ساکن هستند.
به قلم: سید پژمان حسینی نویسنده و پژوهشگر تاریخ
آدرس اینستاگرام: tarikh_mamasani_rostam
