مقدمه:
منطقه ممسنی در شمال غربی استان فارس سرشار از جاذبه ها و آثارهای باستانی بسیار می باشد. یکی از این مکان ها نقشه برجسته بهرام ساسانی می باشد.
این نقش برجسته که در هفت کیلومتری شرق نورآباد ممسنی در روستایی به نام سراب بهرام قرار دارد در دامنه کوهی واقع شده است که مملو از چشمه سارهای جوشنده و درختان مورد می باشد.
بر طبق کاووش های پروفسور گیرشمن فرانسوی و پرفسور هرتسفلد آلمانی این نقش برجسته مربوط به بهرام دوم شاه ساسانی بوده که نظیر آن در نقش رستم مرودشت و تنگ چوگان کازرون نیز می باشد.
بهرام دوم پنجمین شاهنشاه ایران از دودمان ساسانی بود. او فرزند بهرام یکم بود که به مدت بیست سال بر ایران حکومت کرد. بهرام دوم نخستین شاهنشاهی بود که با تصویر همسر و فرزندش سکه زد و در اکثر سنگ‌نگاره‌هایش در کنار خانواده‌اش دیده می‌شود.
در این نقش برجسته که دارای طول حدودا چهار متر و ارتفاع سه متر می باشد، بهرام دوم با اقتدار بر روی تختی نشسته و در دو جانب آن دو نفر از بزرگان ساسانی به حالت احترام ایستاده اند و انگشت سبابه خود را به عنوان تعظیم به طور خمیده رو به بالا نگه داشته اند.
با توجه به اینکه در مذهب زرتشت ساسانی آب یکی از چهار عنصر مقدس به شمار می رفت و دارای ایزدی به نام آناهیتا بود، غالب نقش برجسته های شاهان ساسانی در کنار چشمه سارهای روان و نهرهای جاری تعبیه می شدند که این امر خود سمبلی از بزرگداشت و تکریم به این عنصر حیاتی و مقدس بود.
یکی از حوادث مهمی که در کنار این نقش برجسته به وقوع پیوست سو قصد به جان فتحعلی شاه قاجار در سفر به ممسنی جهت گرفتن باج و خراجی بود که ایل ممسنی از دادن آن سر باز زده بودن که در این مکان اتراق کرده بودند. این سوقصد که توسط طایفه های سلطانی و عباسی دشمن زیاری انجام گرفته بود منجر به کوچ اجباری و همیشگی آنان به جهرم شد.
متاسفانه چند سالی است که چشمه های زیبا و گوارای کنار این نقش برجسته کم آب شده است و تعدادی نیز خشک شده اند. متاسفانه این اثر باستانی مهم بدون هیچ گونه مراقبت و محافظتی می باشد و در حال نابودی است.
به قلم: سید پژمان حسینی نویسنده و پژوهشگر تاریخ
آدرس اینستاگرام: tarikh_mamasani_rostam
