مقدمه:
«نورآباد ممسنی» یکی از شهرهای استان فارس می باشد که در طول تاریخ دارای نام مختلفی بوده است! این شهر که در شمال غربی فارس واقع شده است محل سکونت ایل ممسنی از اقوام لر ایران می باشد. آخرین نامی که بر این شهر اطلاق شد « مالکی» بود.
شهر نورآباد که در گذشته یکی از روستاهای شولستان به مرکزیت فهلیان بوده در دوره ای به نام مالکی معروف بوده است. دلیل نامگذاری نورآباد به این نام را عده ای از راویان محلی، بخاطر وجود طایفه نور در زمان های گذشته در منطقه ممسنی ذکر می کنند.
جناب نورمحمد مجیدی کرایی در کتاب تاریخ و جغرافیای ممسنی چنین مینویسد:
«چون در گذشته عده ای از اهالی منطقه نور و کجور مازندران در زمان آل مظفر به این منطقه تبعید شدند به نورآباد معروف گردید. در حال حاضر سنگ قبرهایی در منطقه هرایرز مربوط به زمان های گذشته موجود می باشد که دارای پسوند نورآبادی می باشد. عده دیگر از راویان دلیل نام گذاری نورآباد را به علت وجود آتشکده میل اژدها در منطقه کراهی بکش(میان روستاهای آهنگری، دیمه میل، مادردختر) در منطقه ممسنی می دانند».
اما دلیل نامگذاری منطقه ممسنی در دوره ای به نام مالکی چه بوده است؟؟؟
در این نامگذاری بازهم ردپای معین التجار بوشهری چهره مغضوب ممسنی وجود دارد. زمانی که مظفرالدین شاه قاجار اراضی خالصه منطقه ممسنی را به معین التجار می فروشد، معین التجار در محلی به نام "تل کنار" که در قباله جات قدیمی نام آن روستای دیکون(یا دیکان) نام برده شده است، ساکن می شود و در آنجا برج و بارویی برای خود بنا می کند و به مرور ادارات دولتی در آنجا دایر می گردد. به علت سکونت معین التجار در آنجا که خود را مالک منطقه ممسنی می دانسته و در آن زمان میان مردم به مالک معروف بوده است، شهر نورآباد به مالکی معروف شده بود و تا مدتها این نام باقی ماند.
بعدها بخاطر جنگ ها و درگیری هایی که در منطقه ممسنی به واسطه مالکیت غیرمجاز معین التجار بر اراضی ممسنی شکل گرفت کم کم دست معین التجار و فرزندانش از منطقه ممسنی کوتاه گردید و مجددا شهر به نورآباد ممسنی تغییر نام پیدا کرد.
نتیجه گیری:
اقدام نابخردانه مظفرالدین شاه قاجار در سپردن مالکیت منطقه ممسنی به معین التجار موجب جنگ ها و قتل های زیادی در ممسنی شد و اگرچه معین التجار تلاش کرد با تغییر نام ممسنی به مالکی هویت مردم ممسنی را نیز از آنها بگیرد اما با مقاومت مردم منطقه در برابر این چهره منفور روبرو گشت و در این کار موفق نشد!
به قلم: سید پژمان حسینی نویسنده و پژوهشگر تاریخ
آدرس اینستاگرام: tarikh_mamasani_rostam
