مقدمه:
کاخ لیدوما از کاخ های باستانی زمان هخامنشیان در منطقه ممسنی بوده است. این کاخ علاوه بر اینکه محلی برای استراحت پادشاهان هخامنشی در سفر به شوش به بوده، انبار نگهداری از مواد غذایی و آذوقه ارتش نیز بوده است.
کاخ لیدوما مربوط به سلطنت هخامنشیان در روستای جنجان نورآباد ممسنی استان فارس قرار دارد. این روستا و کاخ از نظر استراتژیک چنان جایگاهی داشته که تقریبا امکان حمله به آن غیر ممکنه بوده است. چراکه از یک طرف به کوه بالاسبز(در زبان محلی بالسوز) با ارتفاع ۳۳۰۰ متر ختم می شود که نفوذ به آن غیرممکن بوده و از طرف دیگر به رودخانه خروشان فهلیان ختم می شود که در گذشته چنان پر آب بوده که امکان گذر از آن غیر ممکن بوده است. تنها ورودی به روستا و شهر لیدوما از طرف فهلیان بوده که آنجا در ورودی روستای جنجان نقطه ای به نام گردنه قرار دارد که این نقطه میان دو کوه قرار دارد و چنان باریک می باشد که به راحتی توسط چند سرباز می توانسته محافظت شود و امکان نفوذ به آن بدون اجازه سربازان غیر ممکنه بوده است.
روستای جنجان شامل هفت روستا می باشد که معروف است به هفت قلعه جنجان، چرا که در زمانهای قدیم هفت قلعه در هفت نقطه روستا قرار داشته و این هفت روستا در کنار قلعه ها به وجود آمده است. نحوه قرارگیری این هفت روستا(هفت قلعه)نیز به نحوی می باشد که هر کدام نیز وظیفه محافظت از هفت نقطه از شهر لیدوما را برعهده داشته اند که امکان نفوذ به آنرا غیر ممکن می کرده است. دقیقا روبروی روستا آنطرف رودخانه در منگودرز نیز نقش رستم قرار دارد که احتمالا وظیفه اطلاع رسانی از حمله دشمن را برعهده داشته است.
حتی در زمان معاصر خوانین رستم مثل امامقلی خان و حسینقلی خان چندین مرتبه قصد تصرف روستا را داشتند که ناکام ماندند. نقل قولی هست که می گویند امامقلی خان می گفته است راه تصرف منطقه بکش ابتدا تصرف جنجان(منطقه فهلیان) می باشد که در آن ناکام بود و این روستا مانند سد محکمی همیشه در مقابل حملات آنان ایستادگی کرد.
به قلم: سید پژمان حسینی نویسنده و پژوهشگر تاریخ
آدرس اینستاگرام: tarikh_mamasani_rostam
