مقدمه:
از زمان روی کار آمدن قاجار ها به دلیل کینه ای که از لرهای ممسنی به دلیل حمایت از زندیه داشتند همواره درصدد تضعیف و از بین بردن آنها بودند. یکی از کارهایی که قاجارها انجام دادند بخشیدن نقاطی از ممسنی به ترک های قشقایی بود.
کوه ها و رودخانه تنگ اژدها مرز بین روستاهای آهنگری و مادردختر از طایفه بکش و روستای گوراسپید ماهور می باشد.
ورود ترک های قشقایی به منطقه ممسنی از زمان قاجار شروع شد. آنان قبل از ورود به منطقه ممسنی در فیروزآباد و اطراف آن ساکن بودند اما قاجارها که از ابتدا سیاست خشنی را علیه لرهای فارس نشین اعمال نمودند، از دوره آقا محمد خان تا پايان حكومت خود سیاست آنان مبني بر محو و تضعيف لرهاي فارس نشين بود و بيشتر به طايفه ترك تبار قشقايي قدرت بخشیدند. بسياري از مرغوب ترين و بهترين زمين هاي ايل ممسني در مناطق سرحدي نظير كمهر ، كاكان ، اردكان ، دشت ارژن ، بيضا و مناطق گرمسير نظير اطراف كازرون ، بخش ماهور ، حومه گچساران و ... در دوره قاجاريه به اسماء مختلف به تصاحب قشقايي ها در آمده است.
گرمرودي فرستاده محمد شاه قاجار به ممسني و كهگيلويه می گويد : «سر كار نواب فرهاد ميرزا ايشان را [طايفه كشكولي] با قشون بسيار بر سر طايفه [رستم] مزبوره آورده چپاول مي نمايند، خانعلي خان خود فرار اختيار، اما برادر او را هم با هزار زجر مي كشند و قلعه سختي كه خانعلي خان در كمره كوه داشت خراب مينمايند.»
البته اگر حمايت نيروهاي دولتي قاجار از قشقايي ها نبود هيچگاه ياراي مقابله با ممسني ها را نداشتند.
خوانين قشقايي هميشه از لرها ممسني بسيار بسيار احتياط داشتند خصوصاً از خانعلي خان رستم که گرمرودی در خصوص طايفه رستم ممسني در اوايل قاجاريه مي نويسد:
«خاصه در عهد نواب فرهاد ميرزا كل اين طايفه را بوضعي چپاول كرده اند كه هيچ چيز آنها باقي نمانده است».
البته ساير طوايف ممسني نيز همين منوال بودند در خصوص طايفه بكش از ايل ممسني گرمرودي مي نويسد:
بعلت حركات و مخالفت ولي خان [عليه قاجاريه] اين طايفه همه خراب و نابود شده است، هزار ويكصد و چهل و يك خانوار آنها بمرور فرار اختيار كرده و در محالات فارس متواري شده اند و باقي ماندگان آنها نيز بمرتبه ناچيز و پريشان هستند كه بتحرير و بيان راست نمي آيد.
قبل ورود قشقایی ها منطقه ماهور در دست طایفه محمدصالحی بود. البته قشقایی ها قصد دست درازی به سایر مناطق نظیر منطقه رستم یا مناطق مربوط به تیره کراهی و بوان بکش را داشتند که با مقاومت خوانین و مردم این منطقه در قسمت ماهور ماندگار شدند.
نتیجه گیری:
اگرچه در آن دوران جنگ ها و درگیری های سختی میان طوایف مختلف ممسنی و قشقایی به وجود آمد اما به مرور با ساکن شدن قشقایی در نقاطی از ممسنی اختلافات میان آنها از بین رفت و آنها فقط در منطقه ماهور ماندگار شدند و تا به امروز در جوار هم بدون مشکل روزگار می گذرانند.
به قلم: سید پژمان حسینی نویسنده و پژوهشگر تاریخ
آدرس اینستاگرام: tarikh_mamasani_rostam
