مقدمه:
در ۱۷ آذر سال ۱۳۱۳ شمسی عده زیادی از سران عشایر به جوخه اعدام سپرده شدند. یکی از این افراد امامقلی خان رستم ممسنی بود که به همراه دیگر سران عشایر بویراحمد و بختیاری اعدام گردید.
17 آذر سالروز اعدام سران عشایر توسط رضاشاه می باشد. حکومت رضاشاه در این روز علیمردان خان بختیاری، سردار فاتح (پدر دکتر شاهپور بختیار)، سردار اقبال، شکرالله خان ضرغام الدوله بویراحمدی، سرتیپ خان هژیر عشایر بویراحمدی، آقا گودرز احمد خسروی، امامقلیخان رستم ممسنی و حسین خان دره شوری و همچنین تعداد زیادی از نیروهای آنها که در تاریخ ثبت نشده است را اعدام کرد و همه آنها را مخفیانه در امامزده عبدالله شهر ری دفن نمود!
رضاشاه ابتدا با کمک خوانین ممسنی،بویراحمد و بختیاری، به خوزستان لشکر کشید و شیخ خزعل حاکم عرب را از سر راه برداشت، سپس با کمک خوانین قشقایی و بختیاری، به ممسنی لشکر کشید و بعد از جنگ های «دورگ مدو» و «تامردای»، امامقلی خان رستم و خوانین بویراحمد(شکرالله خان ضرغام الدوله و سرتیپ خان طاهری) را دستگیر، زندانی و اعدام نمود و در آخر هم صولت الدوله قشقایی نیز از تیغ رضاشاه در امان نماند و او هم دستگیر و اعدام شد!
ا
اگرچه شیخ خزعل اولین نفر از دستگیرشدگان سران عشایر بود و صولت الدوله آخرین نفر، اما رضاشاه در سال 1311 شمسی ابتدا صولت الدوله را در زندان از بین برد، سپس در سال 1313 شمسی سران عشایر ممسنی و بویراحمد را اعدام نمود و در آخر در سال 1315 شمسی شیخ خزعل را اعدام نمود.
نویسنده نامدار معاصر ، «بزرگ علوی» در این باره و صحنه اعدام علیمردان خان و دیگر سران عشایر اینگونه می نویسد:
«علیمردان خان جامه ای زیبا بر تن کرده و سر و روی خود را آراسته و با گامهای بلند واستوار و قامتی رسا حلاج وار بدون اینکه ذره ای از ترس به دل راه دهد به قتلگاه نزدیک می شد. او رفت تا شهادت مظلومانه دیگری را بر صفحه جنایات رژیم دیکتاتوری رقم زند. هنگامی که از برابر جوخه اعدام می گذشت با جبینی باز و لبانی پر از خنده با آنها احوالپرسی کرد، وقتی یکی از دژخیمان می خواست چشم هایش را ببندد به آرامی دستمال را از دستش گرفت و گفت: پسرم!! بگذار تا این صحنه جالب و تماشایی را که قطعا مافوقان شما را خوشحال می کند من هم در آخرین لحظات حیاتم به چشم ببینم چرا که تا کنون من شیری را دست و پا بسته در مقابل مشتی شغال ندیده بودم»
به قلم: سید پژمان حسینی نویسنده و پژوهشگر تاریخ
پیج اینستاگرام: tarikh_mamasani_rostam
