چکیده یک مقاله، حالت فشرده شده یک مقاله است که آن را با کمترین کلمه های ممکن ارائه می‌کند. چکیده ها اکثرا بر دو نوع هستند: تمام نما و راهنما. چکیده تمام نما رایج ترین نوع در مجله ها است که دقیق تر و کامل تر است. چکیده با دیگر نوع های نوشتار تفاوت دارد و نوشتن یک چکیده خوب نیازمند یادگیری و تمرین است.
برای نویسنده‌ای که مقاله‌ای را می‌نویسد ، نوشتن چکیده برای مقاله به نظر کاری ساده و پیش پا افتاده می آید. متاسفانه بعضی از نویسندگان مقالات توجه لازم را به اهمیت چکیده ندارند برای نوشتن آن زمان لازم را نمی گذارند و هنگام ارائه مقاله به مجله فقط به خاطر رفع تکلیف چند جمله‌ای را بدون صرف زمان لازم به روی برگه می آورند این در صورتی است که چکیده یک مقاله معرف مقاله و نویسنده مقاله است.
تفاوت چکیده و خلاصه
خلاصه در برخی مواقع به معنای مبانی است. خلاصه یک موضوع یعنی بیان کلیات آن موضوع و حذف کردن جزئیات آن است در حالی که در چکیده بیان جزئیات یک مدرک علمی اهمیت خاص دارد. خلاصه کردن یعنی مدرک یا مطلبی را برای گروه‌هایی که از لحاظ ذهنی، سنی، علمی و یا فرهنگی در شرایط یکسان نیستند قابل استفاده کنیم ولی چکیده برای اسان کردن انتخاب و جستجوی مطالب است. خلاصه، از یک کتاب، گزارش یکی از دانش‌ها با بخش معینی از معارف بشری انجام می شود در حالی که چکیده عمدتا از مقالات صورت می‌گیرد.
تعریف چکیده چیست؟
تعریف های بسیاری از چکیده وجود دارد که در اینجا به بعضی از آنها اشاره می کنیم:
چکیده، خلاصه‌ای از بخش های مهم یک مقاله است که به صورت کوتاه شده و مختصر و صریح ارائه می‌شود. چکیده یک نوشتار، خلاصه ای است که از آن نوشته تهیه می شود و دربر دارنده فشرده همه مطلب های مهم آن نوشته و یا فشرده قسمت های ویژه یا لیستی از محتوای آن نوشته و گاهی دربردارنده لیست اصطلاح ها و واژه های کلیدی آن نوشته یا متن است. چکیده، ارائه کوتاه شده و در عین حال دقیق محتوای یک سند است. چکیده، نوع ویژه ای از خلاصه سازی است که به همراه نوع های ممتفاوت مقاله های علمی می آید.
مراحل نوشتن یک چکیده
بیشتر مجله ها در اغاز مجله در قسمت پذیرش مقاله ها به معیارهای مد نظر خود از یک چکیده نیز اشاره می کنند بهتر است قبل از شروع نوشتن چکیده این معیارها را مطالعه کنید.
شیوه نوشتن چکیده :
متن مقاله را با هدف چکیده نویسی دوبار بخوانید و به دنبال اطلاعات ارائه شده مهم در ان مقاله باشید و ان ها را به شکلی مشخص کنید مثلا هایلایت کنید.
اگر خودتان مقاله را ننوشتید ، برای اغاز ، به سراغ مقدمه و نتیجه بروید چرا که در ایین دو قسمت بر روی نکته های اصلی و کلیدی تاکید بیشتری دارند. تا حدی که ممکن است این اطلاعات را به صورت یک نوشته مرتب و با نظم بنویسید.
لیستی از کلید واژه‌های نوشته اصلی به دست اورید.
بدون توجه و نگاه کردن به متن اصلی اطلاعات به دست آمده از نوشته را به صورت یک متن و پاراگراف مرتب و منسجم شده بنویسید و در حین انجام دادن این عمل : جمله های کلیدی متن مقاله را کپی نکنید یعنی از روی متن مقاله رونویسی نکنید و با تکیه بر روش جمله بندی و کلمات نوشته اصلی نباشید اطلاعات را با لحنی نو و با استفاده از جملات تازه و خلاق بنویسید.
اشتباه های موجود در نظم چکیده را درست کنید ، اطلاعات اضافه را حذف کنید و اطلاعات مهم را در چکیده خود به کار ببرید. ایرادهای دستوری، املایی و نگارشی را اصلاح کنید و در پایان کار از فردی کارشناس تقاضا کنید چکیده شما را بخواند و نواقصی را که متوجه می شود به شما تذکر دهد تا درصدد رفع ایرادهای چکیده خود بپردازید .
