اگر شما دانشجوی مقطع کارشناسی ارشد یا دکتری باشید، بیشتر از همگان به اهمیت چاپ مقالات علمی برای رشد و ترقی در زمینه تحصیلی و کاری خود واقف هستید و نیازی به تکرار مکررات نیست. اما برای آن دسته از پژوهشگران و دانشجویانی که به‌تازگی قدم در راه علم گذاشته‌اند و هنوز به لزوم آموختن نحوه نگارش مقاله پی نبرده‌اند، ذکر این نکته لازم است که حتی بزرگ‌ترین کشفیات علمی هم بدون درج در مقالات معتبر هیچ ارزشی نخواهند داشت. چه درست و چه غلط، مقالات علمی معیار سنجش دانش و مهارت پژوهشگران هستند و مهم‌ترین موردی که رزومه تحصیلی یا کاری افراد را پر‌بار می‌سازد، تعداد مقالات منتشر شده توسط آنان به‌ویژه در مجلات بین‌المللی است.
نگارش مقاله به‌خصوص برای اولین بار بسیار دلهره‌آور است، ولی دیده شدن نام شما در مجلات معتبر بسیار شیرین و غرور‌آفرین است. به همین دلیل در این مقاله به آموزش مقاله نویسی پرداخته‌ایم و قصد داریم که شما را با نحوه نگارش، پذیرش و چاپ مقالات ISI آشنا سازیم.
مؤسسه اطلاعات علمی یا Institute for Scientific Information که به اختصار ISI نامیده می‌شود، با تمرکز بر علم‌سنجی و انتشارات علمی در سال ۱۹۶۰ تأسیس شد. این مؤسسه توسط مؤسسه علمی ISI Thomson در سال ۱۹۹۲ خریداری شد و امروزه با نام Thomson Scientific شناخته می‌شود که بخشی از شرکت Thomson Reuters است. هر مقاله‌ای که در مجلات پایگاه ISI چاپ شود، مقاله ISI نامیده می‌شود.
از آنجایی‌که تعداد مجلات زیاد است و قرار گرفتن آن‌ها در پایگاه ISI نیز ممکن است دائمی نباشد، باید پیش از ارسال مقاله، از ISI بودن مجله موردنظر اطمینان حاصل کرد. برای پی بردن به این موضوع، چند روش وجود دارد، ولی بهترین روش، مراجعه به سایت مجله موردنظر و بررسی قسمت نمایه (Index) مجله است. معمولاً مجلات معتبر در صفحه خانه خود، در قسمتی به‌نام «ایندکس» یا «درباره ما» به سایت‌ها و مؤسساتی اشاره کرده‌اند که مورد تأیید آن‌ها قرار گرفته‌اند.
روش دیگر آن است که نام مجله را همراه با کلمه ISI جستجو نمایید. در صورت ISI بودن مجله، وب‌سایت‌های زیادی را مشاهده خواهید کرد که این موضوع را گزارش کرده‌اند.
پیش از آغاز نگارش مقاله، بهتر است مجله هدف خود را انتخاب نمایید. چرا‌که هر مجله‌ای، فرمت و دستورالعمل نگارشی ویژه خود را دارد و تغییر فرمت مقاله برای مجلات مختلف تا حدی دشوار و زمان‌بر است. مجله انتخابی شما باید از نوع داوری همتا (Peer-review) و ترجیحاًISI باشد. شما باید مجله‌ای را مدنظر قرار دهید که بیشترین ضریب تأثیر (Impact factor) ممکن را دارد و در زمینه کاری شما فعالیت می‌کند. مقالاتی که به آن‌ها استناد می‌کنید، می‌توانند راهنمای خوبی برای یافتن چنین مجلاتی باشند.
ژورنال‌ها در صفحه اصلی خود، زمینه‌های مورد علاقه خود را ذکر کرده‌اند که حتماً باید به آن توجه داشته باشید، زیرا ژورنال‌ها تمایلی به چاپ مقالات غیر‌مرتبط ندارند. علاوه بر این، چاپ مقاله در ژورنال نا‌مرتبط باعث می‌شود که افراد کمتری به مقاله شما ارجاع کنند که سبب کم‌ارزش شدن کار شما می‌شود.
موارد دیگری که باید به آن توجه کنید، این است که هزینه چاپ مقاله در آن مجله چقدر است؟ آیا مجله دسترسی آزاد دارد؟ از ثبت (Submit) مقاله تا پذیرش (Acceptance) آن، چه مدت زمانی نیاز است؟
نگارش کلی مقاله از یک سری اصول مشخص پیروی می‌کند که از سوی انجمن استانداردهای ملی آمریکا به‌عنوان ساختار استاندارد در سال ۱۹۷۹ عرضه شد و فرمت IMRAD نام دارد. این فرمت از اجزای مقدمه، روش‌ها، نتایج و بحث تشکیل شده است. شما به هر زبانی که مقاله خود را بنویسید، باید از این فرمت استفاده نمایید.
عنوان یا Title
عنوان باید دقیق و جامع بوده و در یک جمله نشان دهد که مقاله درباره چه چیزی است. عنوان مقاله باید حاوی سه عنصر زیر باشد:
خلاقیت در نوشتن عنوان مقاله مهم است. از به‌کار بردن اشکال مختلف گرامری در نوشتن عنوان نهراسید. در مثال زیر عنوان «تأثیر دما بر جوانه‌زنی ذرت» را با ساختار‌های مختلف مشاهده می‌کنید.
برخی اوقات می‌توان نتیجه اصلی تحقیق را در عنوان درج کرد:
چکیده یا Abstract
بخش چکیده باید کل مقاله را در یک یا دو پاراگراف فشرده شرح دهد. تعداد کلمات مجاز برای قسمت چکیده در مجلات مختلف، متفاوت است، ولی معمولاً بین ۱۵۰ تا ۳۰۰ کلمه می‌باشد. چکیده باید بر اساس نظر محقق نوشته شود و ارجاع به نظرات دیگر مجاز نیست. این قسمت باید به‌صورتی تنظیم شود که در عین خلاصه بودن، به‌راحتی قابل فهم باشد و از افعال ماضی استفاده شود.
چکیده شامل چهار عنصر زیر است:
معمولاً در پایین قسمت چکیده، «کلمات کلیدی» ذکر می‌شوند. کلمات کلیدی، کلماتی هستند که شما تمایل دارید، کاربران با وارد کردن آن‌ها در موتور‌های جستجو به مقاله شما هدایت شوند. معمولاً تعداد کلمات کلیدی بین پنج تا هفت کلمه است، ولی مجلات مختلف دستور‌العمل‌های متفاوتی در این زمینه دارند.
نکته مهمی که در زمینه کلمات کلیدی وجود دارد، این است که نباید از مخفف کلمات در این قسمت استفاده شود، حتی اگر کاربرد مخفف کلمه بین اهالی علم بسیار رایج باشد.
مقدمه یا Introduction
بخش مقدمه به طرح سؤالاتی می‌پردازد که محقق سعی دارد به پاسخ آن‌ها برسد. در این قسمت به اهمیت و پیشینه موضوع تحقیق پرداخته می‌شود و پژوهش‌های مرتبط با موضوع مقاله که توسط محققان دیگر انجام شده‌اند، نیز ذکر می‌گردند.
این بخش باید شامل سه مورد ذیل باشد:
برای مورد اول، باید به اهمیت موضوع و مرور مقالات مرتبط بپردازید، ولی نباید در این رابطه زیاده‌روی کنید. مقدمه تنها برای آشنایی خواننده با موضوع تحقیق شما است و نیازی نیست که تمام تحقیقات گذشته در رابطه با موضوع خود را بررسی کنید. بهتر است تعدادی از مقالات مرتبط با پژوهش خود را برای قسمت بحث مقاله نگه دارید. چرا‌که در قسمت بحث، برای مقایسه و تفسیر نتایج به‌دست آمده، نیاز بیشتری به‌مرور مقالات مرتبط وجود دارد.
در بخش مقدمه باید تا اندازه‌ای به پیشینه موضوع بپردازید که خواننده درک کند که چرا موضوع موردنظر به‌عنوان یک چالش و سؤال برای شما مطرح شده است و چرا فرضیات شما در رابطه با آن منطقی است. غالباً یک توضیح مختصر درباره نظریه مطرح شده، کافی است.
برای مورد دوم که «بیان هدف» نامیده می‌شود، شما باید سؤالی را که برای شما مطرح شده است و به‌دنبال پاسخ‌دهی به آن هستید و همچنین متغیر‌هایی را که مورد بررسی قرار داده‌اید، ذکر نمایید. در مثال زیر، هدف مقاله «بررسی رابطه میان تراکم درختان با اندازه میوه آن‌ها» است.
مورد سوم که باید به آن پرداخته شود، تشریح نظریه‌ای است که شما به‌دلایل و شواهد مشخص آن را مطرح ساخته‌اید. در این بخش باید به سؤالی که برای شما مطرح شده است، بر اساس نظریه ارائه شده یک پاسخ فرضی بدهید و نتایج را پیش‌بینی کنید.
در مثال زیر، پژوهشگر نظریه رقابت در تولید را مطرح نموده و بر اساس این نظریه پیش‌بینی می‌کند که اگر تراکم درختان افزایش یابد، اندازه میوه‌ها کوچک خواهد شد.
برخی سردبیران اعتقاد دارند که خلاصه‌ای از نتایج به‌دست آمده هم باید در بخش مقدمه ذکر شوند، ولی غالب سردبیران نظر مخالفی دارند و معتقد هستند که خلاصه نتایج باید تنها در چکیده مقاله آورده شود. به شما توصیه می‌شود که بیان خلاصه نتایج را تنها برای مجلاتی انجام دهید که چنین چیزی را در قسمت دستورالعمل خود توصیه کرده‌اند.
لازم به ذکر است که باید این بخش را به زمان ماضی (گذشته ساده) یا مضارع (حال ساده) بنویسید و از به‌کار بردن زمان آینده اجتناب کنید.
نکته: از کپی کردن متن مقالات دیگر بپرهیزید، زیرا مقالات با نرم‌افزار‌های خاصی مورد سنجش قرار می‌گیرند و در صورت وجود جملات همسان، رد خواهند شد.
روش‌ها یا Materials and methods / Methodology
وظیفه این قسمت، شرح کلیه مراحل آزمایشی، مواد و ترکیبات مورد استفاده و تیمار‌های مختلف از جمله تیمار‌های شاهد (کنترل) است. توصیف روش‌ها و آزمایشات باید به اندازه‌ای کامل باشد که هر فردی بتواند با خواندن آن، آزمایشات انجام شده را تکرار کند.
ترتیب ذیل را در هنگام نوشتن بخش روش‌ها در نظر بگیرید:
اگر آزمایشات متعددی در طی پژوهش خود انجام داده‌اید، توصیه می‌شود که آزمایشات را به همان ترتیبی ذکر کنید که می‌خواهید یافته‌ها را در بخش «نتایج» بیان کنید.
برای نوشتن قسمت مواد و روش‌ها باید موارد زیر را در نظر بگیرید:
نتایج یا Results
در این قسمت، روند عمومی داده‌های به‌دست آمده بدون هیچ‌گونه اظهار نظر، تفسیر یا سو‌گیری درج می‌گردد. طرح‌های آماری اعمال شده روی داده‌ها نیز در این بخش گزارش می‌شوند، ولی نتیجه‌گیری درباره فرضیه‌های اصلی در قسمت «بحث» بیان می‌شود.
داده‌ها را می‌توانید به‌صورت شکل و جدول ارائه نمایید تا به جذابیت و قابلیت درک مقاله افزوده شود. اما باید متن را به‌گونه‌ای بنویسید که خواننده بدون مشاهده اشکال و جداول هم بتواند نتایج حاصل را درک کند. به بیان ساده‌تر باید خلاصه‌ای از نتایج را هم در دل متن قرار دهید.
بحث یا Discussion
هدف این بخش، تجزیه و تحلیل داده‌ها و مرتبط ساختن آن‌ها با مطالعات دیگر است. «تجزیه و تحلیل» داده به‌معنای ارزیابی نتایج شما بر اساس سؤال یا فرضیه اصلی تحقیق است.
قسمت بحث مقاله باید حداقل موارد زیر را پوشش دهد:
نتایجی که از نظر آماری معنی‌دار نیستند، اگر جالب توجه باشند و بیان‌گر مطلب مهمی باشند، می‌توانند مورد بحث قرار بگیرند، اما نمی‌توانند مبنای نتیجه‌گیری از پژوهش انجام شده باشند.
از تکرار در قسمت بحث بپرهیزید، یعنی در قسمت بحث به شرح جزئیات داده‌ها و نتایج حاصل نپردازید. در برخی مجلات، قسمت بحث و نتایج مقاله در یک بخش ادغام شده‌اند تا از تکرار نتایج جلوگیری شود. این کار برای مقالات ساده و کوتاه مناسب است، ولی در مقالات پیچیده‌تر و بلند‌تر ممکن است سبب سردرگمی خواننده و دشواری درک مطالب شود.
بحث را با خلاصه‌ای از نکات اصلی که می‌خواهید خواننده به خاطر بسپارد، پایان دهید. همچنین در آخر بحث می‌توانید پیشنهاداتی برای بررسی بیشتر موضوع مورد مطالعه ارائه بدهید، اما با کلیشه خسته‌کننده «این مسئله به مطالعه بیشتری نیاز دارد.» بحث را خاتمه ندهید. همه مشکلات دنیای علم به مطالعه بیشتری احتیاج دارند و این امر نیازی به بیان ندارد. بهتر است به‌جای ابراز امیدواری برای ادامه کار خود، پیشنهاداتی برای تحقیق در حوزه‌های مشابه یا مکمل ارائه کنید.
نتیجه‌گیری یا Conclusion
در برخی مجلات، بخش پایانی بحث یعنی مرور مطالب مهم و ارائه پیشنهاد‌ها برای پژوهش‌های آینده در یک قسمت مجزا به‌نام «نتیجه‌گیری» قرار می‌گیرد. در این قسمت، نتیجه کلی پژوهش انجام شده، سهم پژوهشگر در افزایش سطح علم در حوزه مربوطه و پیشنهاد برای پژوهش‌های آتی بیان می‌شوند.
سپاسگزاری یا Acknowledgements
این بخش به سپاسگزاری از افرادی اختصاص دارد که در طی پژوهش انجام شده، به اشکال مختلف به شما یاری رسانده‌اند، ولی نام آن‌ها در میان نویسندگان مقاله ذکر نشده است. درج این قسمت اختیاری است، ولی گاهی برخی اسپانسر‌های مالی، پژوهشگر را به درج نام مؤسسه و گرنت اعطا شده در قسمت سپاسگزاری ملزم می‌کنند.
منابع یا References
رفرنس نویسی معمولاً بخش پایانی کار نوشتن مقاله است. مقالاتی که محقق برای تکمیل پژوهش خود به آن‌ها ارجاع کرده است، هم به‌صورت خلاصه در داخل متن و هم به‌صورت کامل در پایان مقاله ذکر می‌شوند.
الف) منابع درون متن
شما باید در داخل متن در بخش‌هایی که از نتایج، روش‌ها یا فرضیه محقق دیگری استفاده می‌کنید، نام محقق و تاریخ نشر مقاله مربوطه را ذکر کنید. باید توجه داشته باشید که نام محقق با تاریخ نشر مقاله او در یک مکان قرار داده شوند و از یکدیگر فاصله نداشته باشند. نام و تاریخ در کنار هم در داخل پرانتز قرار می‌گیرند، ولی اگر نام محقق جزئی از جمله باشد، تنها تاریخ در پرانتز قرار می‌گیرد.
اگر تاریخ انجام کار یا نشر مقاله برای شما اهمیت دارد و می‌خواهید بر آن تأکید کنید، می‌توانید بدون فاصله انداختن میان نام محقق و تاریخ، آن را به‌عنوان جزئی از جمله ذکر کنید و در پرانتز قرار ندهید.
اگر می‌خواهید برای یک قسمت، چندین مرجع را ذکر کنید، نام محققان و سال انتشار مقالات را در یک پرانتز قرار دهید و آن‌ها را با علامت ویرگول یا نقطه ویرگول (بسته به نظر مجله) از هم جدا کنید.
اگر یک مقاله توسط چندین پژوهشگر نوشته شده باشد، تنها اسم نویسنده اول را ذکر کرده و به‌دنبال آن از کلمه «همکاران» یا et al. استفاده کنید.
باید دقت داشته باشید که تمامی مراجعی که در داخل متن به آن‌ها اشاره می‌کنید، بایستی حتماً در پایان مقاله به شکل کامل یعنی همراه با موضوع مقاله و مشخصات مجله آورده شوند.
ب) منابع بخش پایانی مقاله
منابعی که در پایان مقاله ذکر می‌شوند، معمولاً به‌ترتیب حروف الفبایی نام نویسندگان یا بر اساس سال انتشار مقالات درج می‌شوند. فرمت‌ها و شیوه‌های مختلفی برای درج مراجع وجود دارند که باید بر اساس دستورالعمل مجله از یکی از انواع آن استفاده کنید. معمولاً نام نویسنده در ابتدا ذکر شده و به‌دنبال آن سال نشر، موضوع مقاله، نام مجله، شماره مجله و شماره صفحه درج می‌شود.
در نوشتن منابع باید یکنواختی را رعایت کنید. برای مثال اگر بسته به نظر مجله از مخفف نام مجلات برای ارجاع‌دهی استفاده می‌کنید، باید این کار را برای تمام منابع ذکر شده انجام دهید یا اگر نام مجلات یا عنوان مقاله را کج (ایتالیک) می‌نویسید، باید تمام رفرنس‌ها را به همین صورت بنویسید.
توصیه می‌شود که برای رفرنس نویسی از نرم‌افزار Endnote استفاده کنید.
یافتن مشخصات یک مقاله برای درج آن‌ها در قسمت منابع، وقت نسبتاً زیادی را از پژوهشگران می‌گیرد. در اینجا قصد داریم روشی بسیار کاربردی را آموزش دهیم که کار محققان را در یافتن و درج مشخصات یک مقاله بسیار ساده می‌کند. این ترفند تا جایی اهمیت دارد که آموزش مقاله نویسی، بدون آن ناقص خواهد ماند.
کافیست نسخه به‌روز مرور‌‌گر فایرفاکس را در کامپیوتر خود داشته باشید و یک صفحه از آن را باز کنید. در بالای صفحه سمت راست، آیکونی به رنگ آبی و به‌شکل کلاه فارغ‌التحصیلی وجود دارد که باید روی آن کلیک کنید.
پنجره کوچکی به‌نام Google Scholar در بالای صفحه باز خواهد شد که باید نام مقاله موردنظر خود را در آن وارد کنید. فهرستی از مقالات نشان داده خواهند شد که مقاله مدنظر شما هم احتمالاً در میان آن‌ها خواهد بود.
یک آیکون به شکل نقل قول (”) روبروی عنوان هر مقاله وجود دارد که اگر روی آن کلیک کنید، فهرستی را مشاهده خواهید کرد که مشخصات مقاله موردنظر را به چند شیوه استاندارد در خود جای داده است. شما می‌توانید شیوه موردنظر خود را از میان آن‌ها انتخاب و کپی کرده و در بخش منابع مقاله خود پیست (درج) کنید.
پیوست یا Appendix
برخی پژوهشگران اطلاعاتی مانند تعاریف، اشکال و جداول اضافی را که به درک مطلب کمک می‌کنند، پس از قسمت منابع قرار می‌دهند. این کار باعث می‌شود که خواننده در حین مطالعه متن اصلی دچار سردرگمی و آشفتگی نشود و در صورت نیاز به اطلاعات بیشتر به قسمت پیوست مراجعه کند.
چه بخواهید مقاله خود را به فارسی بنویسید و چه به انگلیسی، باید تمام نکات نگارشی، گرامری و املایی را رعایت کنید و از علائم نگارشی نیز به‌درستی استفاده کنید.
برای استفاده از مخفف‌ها حتماً ابتدا کلمه کامل را در مقاله خود قید کنید و در اولین استفاده از آن کلمه، مخفف آن را در پرانتز در مقابل آن قرار دهید. مخفف‌سازی را تنها برای عبارات طولانی انجام دهید، زیرا استفاده بیش از اندازه از مخفف‌ها، درک مطلب را دشوار می‌کند.
شما مقاله خود را برای داوران و پژوهشگرانی می‌نویسید که با موضوع مورد مطالعه تا حدی آشنا هستند، پس نیازی به تعریف اصطلاحات علمی وجود ندارد. تنها در صورتی‌که از لغات بسیار جدید یا کم‌کاربرد استفاده می‌نمایید، باید درباره آن توضیح مختصری ارائه کنید.
در پایان، مقاله خود را چندین بار مرور کنید تا از عدم وجود غلط‌های املایی، گرامری و تکرار مطالب، اطمینان حاصل کنید. استفاده از نرم‌افزار‌های غلط‌یاب مانند گرامرلی (Grammarly) یا ویراستیار نیز مفید می‌باشد.
برخی افراد ابتدا مقاله خود را به فارسی نگاشته و سپس به ترجمه مقاله فارسی می‌پردازند. این کار با توجه به اینکه طول و ساختار جملات در زبان فارسی با زبان انگلیسی تفاوت زیادی دارد، نتیجه خوبی در پی ندارد. پس توصیه می‌شود که از ابتدا مقاله خود را به زبان انگلیسی بنویسید. اما اگر بر زبان انگلیسی تسلط ندارید، چاره‌ای جز نوشتن آن به زبان فارسی و سپردن ترجمه آن به فرد دیگر ندارید. ترجمه مقاله به انگلیسی را باید به افراد یا مؤسسات حرفه‌ای بسپارید که بر ساختار‌های زبانی و نحوه مقاله نویسی تسلط کافی دارند.
برخی افراد با زبان انگلیسی آشنا هستند، ولی ممکن است در طی نگارش مقاله دچار لغزش‌هایی بشوند. این دسته از افراد باید از استاد راهنما یا مؤسسات فعال در زمینه ترجمه مقاله بخواهند که مقاله آن‌ها را مورد بازبینی و ویرایش قرار دهند.
هنگامی‌که نگارش مقاله شما به پایان رسید و بازخوانی و ویرایش مقاله به‌دقت انجام گرفت، باید آن را برای مجله منتخب خود ارسال کنید. اما پیش از انجام این کار حتماً به سایت مجله موردنظر مراجعه و پروتکل‌های مربوط به ارسال و داوری مقاله در آن مجله را بررسی و مطابق آن عمل نمایید. همچنین لازم است که یکی از نویسندگان به‌عنوان نویسنده مسئول انتخاب و نام او در میان سایر نویسندگان با درج ستاره مشخص شود. نویسنده مسئول، وظیفه ارسال مقاله، مکاتبه با سردبیر مجله و پاسخ به داوران را بر‌عهده دارد.
همراه با مقاله خود، بایستی یک نامه انگیزشی یا Cover letter هم برای سردبیر مجله ارسال کنید. اغلب مجلات معتبر، ارسال نامه انگیزشی را الزامی می‌دانند. این نامه انگیزشی بایستی شامل موارد ذیل باشد:
هنگامی‌که مقاله را ارسال می‌کنید، ابتدا سردبیر مجله، آن را از نظر ارتباط با حوزه کاری مجله و رعایت استانداردهای کلی، بررسی می‌کند. اگر سردبیر مقاله را قابل چاپ ارزیابی کند، آن را به‌منظور داوری همتا (Peer review) برای دو یا چند داور مستقل ارسال می‌کند. داوران مقاله را می‌خوانند و اگر قابل چاپ باشد، تغییرات و ویرایش‌های لازم را در فرم داوری ذکر کرده و آن را به سردبیر تحویل می‌دهند. سردبیر هم اصلاحات موردنیاز را برای نویسنده مسئول ارسال می‌کند.
لازم به ذکر است که باید خطوط مقاله را شماره‌گذاری کنید تا داوران بتوانند نظرات مربوط به هر خط از مقاله را با ذکر شماره آن بیان کنند. برای درج شماره خطوط به قسمت Page layout نرم‌افزار Microsoft Word مراجعه کرده و روی قسمت Line Numbers کلیک کنید و در کشوی باز شده قسمت Continuous را انتخاب نمایید.
شرط اصلی پذیرش و چاپ مقاله در مجلات علمی، پاسخگویی دقیق و مناسب به سؤالات داوران و ویرایش مقاله بر اساس نظرات آن‌ها است.
شما باید به تک تک سؤالات داوران پاسخ داده و اصلاحات موردنظر آن‌ها را انجام دهید. پس از ویرایش مقاله، نسخه جدید را همراه با یک نامه محترمانه که در آن انجام اصلاحات را قید کرده‌اید، برای سردبیر ارسال می‌کنید.
توجه داشته باشید که نظرات داوران هر چقدر هم از نظر شما نادرست باشد، باید به آن احترام بگذارید. می‌توانید توضیحاتی به داور ارائه کنید تا سوءتفاهم ایجاد شده را بر‌طرف کنید، ولی از بحث و مجادله بپرهیزید.
همچنین در نظر داشته باشید که مقاله شما ممکن است بار‌‌ها برگشت خورده و از شما یک سری اصلاحات جدید درخواست شود. باید صبور باشید و به نظرات واکنش مناسب نشان دهید.
پس از انجام آخرین اصلاحات، نامه پذیرش مقاله برای شما ارسال می‌شود که بسیار خوشحال‌کننده است. اما هنوز کار شما تمام نشده است، به‌خاطر آن‌که پیش از چاپ مقاله، پاراف آن یعنی نسخه نهایی جهت چاپ برای شما ارسال می‌شود و شما باید مقاله خود را مجدداً بازبینی کنید. چرا‌که ممکن است خطا‌های کوچک هم از نظر شما و هم از نظر داوران پنهان مانده باشد یا اشتباهات خجالت‌آوری پس از تغییر فرمت مقاله به فرمت چاپی رخ داده باشند که باید بر‌طرف شوند. به همین دلیل لازم است که شما مقاله را پیش از چاپ به‌طور کامل بررسی کنید و در صورت مشاهده هر گونه خطا یا مورد نامناسب در آن، مراتب را در مهلت تعیین شده به سردبیر اطلاع دهید.
سخن پایانی
نگارش مقاله به‌ویژه برای نخستین بار می‌تواند بسیار دشوار و چالش بر‌انگیز باشد و اگر هدف شما نوشتن مقاله ISI و چاپ آن در مجلات بین‌المللی باشد، چالش شما دو چندان خواهد شد. اغلب دانشجویان با نحوه نوشتن مقاله ISIبه انگلیسی آشنایی لازم را ندارند و لازم است که از افراد خبره در امر مقاله نویسی کمک بگیرید. استاد راهنمای شما بهترین گزینه است، ولی از آنجایی که نگارش مقاله فرآیند زمان‌بری است، اغلب اساتید نمی‌توانند به دانشجویان خود کمک لازم را ارائه کنند.
