مقدمه: مطلب زیر، نوشته خانم نرگس رسولی از مترجمان محترم و متخصص فعال در ترجمیک است. از شما مخاطبان محترم می‌خواهیم ضمن مطالعه و ارائه بازخورد در خصوص سفارش جاری، در صورتی که مطالب مشابهی در زمینه آموزش ترجمه و به طور کلی مسائل مرتبط با ترجمه و مترجمان در نظر دارید، برای ما از طریق تیکت ارسال نمایید تا به نام شما منتشر شود.
چهار واژهی نوول، رمان، ناولت و ناوّلا، در متون ادبی و داستانی کمی گیج‌کننده به نظر می‌رسند. تفاوت و شباهت آنها در چیست؟
نوول (nouvelle): واژه‌ای فرانسوی است که با ناوّلا در زبان ایتالیا‌یی مترادف می‌باشد. این واژه تحولات زیاد‌ی پیدا کرده است. در ابتدا به قصه‌ها‌ی کوتاه هجو‌آمیز و هزل‌گونه‌ای اطلاق می‌شد که در قرون وسطی رواج داشت. بعد‌ها با پیدایش رمان، نوول برای گزیده رمان‌ها‌یی که در متون درسی نقل می‌شد، به کار رفت. سپس هِنری جیمز، نویسنده‌ی امریکا‌یی، داستان‌ها‌ی بلند خود را نوول نامید. در زبان فارسی، نوول معمولاً برابر داستان کوتاه استفاده می‌شود. از نظر ساختمان، نوول داستانی است که بر محور حادثه‌ای مرکز‌ی و واحد قرار گرفته باشد و نقطه‌ی اوج داستان، معمولاً به طرز‌ی دور از انتظار خواننده رخ می‌دهد. به این لحاظ، نوول با داستان‌ها‌ی لطیفه‌وار برابر می‌باشد. داستان‌ها‌ی گی دو ماپاسان، نویسنده‌ی فرانسوی را می‌توان در جرگه‌ی نوول ذکر کرد.
رمان (novel): واژهی انگلیسی novel از کلمه‌ی ایتالیا‌یی novella به معنی «کوچک و نو»، اقتباس شده است. اما در دیگر زبان‌ها‌ی اروپایی، به‌جا‌ی کلمه‌ی ناول، از واژهی رمان استفاده می‌شود که از کلمه‌ی رمانس مشتق شده است. رمان در اصطلاح، روایتی داستانی و نسبتاً طولانی است که شخصیت‌ها و حضور‌شان را در سازمان‌بند‌ی مرتبی از وقایع و صحنه‌ها تصویر کند. تعداد واژگان رمان، کمتر از ۳۰ الی ۴۰ هزار نیست. هر رمان، شرحی از زندگی و در‌بر‌گیرنده‌ی عواملی چون کشمکش، شخصیت، عمل داستانی، صحنه، پی‌رنگ و درون‌مایه است. نویسندگان ایرانی، نخستین بار به‌واسطه‌ی ترجمه‌ی رمان‌ها‌ی فرانسوی با این نوع داستان آشنا شدند، به همین جهت در زبان فارسی لفظ رمان رایج شد. ظاهراً منشا رمان، قصه‌ها‌ی کوتاه و منثور‌ی بوده است که در قرن چهاردهم در ایتالیا رواج داشت و به آن نوول می‌گفتند.
ناولت (novelette): در ادبیات داستانی به داستانی اطلاق می‌شود که طولانی‌تر از داستان کوتاه، اما کوتاه‌تر از رمان است. به همین دلیل است که آن را برابر رمان کوتاه (short novel) به کار می‌برند. ناولت، عموماً به داستان‌ها‌یی گفته می‌شود که فاقد پی‌رنگ محکمی چون داستان کوتاه هستند و کیفیتی غنا‌یی و عاشقانه دارند. در ادبیات فارسی، داستان «درز»، نوشته‌ی عباس حکیمی نمونه‌ای از ناولت است.
ناوّلا (novella): واژه‌ای ایتالیا‌یی است که به روایت‌ها‌ی کوتاه و منثور، اطلاق می‌شود، نظیر قصه‌ها‌ی هزار و یک شب. ناوّلا با نوول در زبان فرانسوی مترادف است.
داد، سیما. (۱۳۷۵). فرهنگ اصطلاحات ادبی: واژه‌نامه مفاهیم و اصطلاحات ادبی فارسی و اروپایی به شیوه تطبیقی و توضیحی. تهران: انتشارات مروارید.
