فرش ایرانی با کاربرد انواع مواد، رنگ‌ها و طرح‌های زیبا در سبک‌های مختلف داستانی منحصربه فرد را روایت می‌کند که ریشه در تاریخ خارق‌العاده ایرانیان دارد. فرش‌های عتیقه و مجلل ایرانی، نشان دهنده هنر و تاریخ باستانی و تاثیرگذارترین فرهنگ جهان هستند.
هر فرشی قصه‌ای برای گفتن دارد و فرش‌های ایرانی برای روایت این داستان‌ها طراحی شده‌اند؛ طراح هر فرش با انتخاب نقش و رنگ مختص به خود راوی ذهن خلاق طراح و داستان آن فرش است. برای فهم بیشتر این قصه‌ها باید معنای رنگ‌های به‌کار رفته در فرش‌ها را بهتر بشناسیم.
زرد و طلایی رنگ‌های هستند که متمایز به نظر می‌رسند. رنگ زرد عموما با خوشبختی و انرژی همراه است در حالی که رنگ طلایی بیشتر به معنای شکاف بکار برده می‌شود. با این وجود هر دو رنگ دارای ریشه‌های یکسان هستند. هر دو رنگ از هند و اروپا به معنای طلا سرچشمه می‌گیرند و به معنای توجه بیشتر هستند.
ایرانیان رنگ زرد را با تابش نور خورشید و شادی از زندگی مرتبط می‌دانند. در فرش دستباف ایران اغلب مواقع رنگ طلایی و قهوه‌ای با یکدیگر به‌کار برده می‌شود که نمادی از ثروت و قدرت می‌باشد. این رنگ‌ها بیشتر در فرش‌های مخصوص خانواده‌های سلطنتی استفاده می‌شد و نمایانگر قدرت و برجسته کردن طرح بود.
در همه دنیا رنگ سبز نشان‌دهنده رفاه، تعادل، سلامتی و رشد است. رنگ سبز یادآور جنگل‌های پر جنب و جوش، برگ‌های بهاری تازه و تولد دوباره است.در فرش ایرانی رنگ سبز جز رنگ‌های رایج نیست؛ اما وقتی در طرحی از رنگ سبز استفاده می‌شود، نشان دهنده جلوه و ویژگی خاصی ست.
طبق روایات قرآن، رنگ مورد علاقه حضرت محمد سبز زمردی بود. شاید تا حدودی رنگ سبز مقدس است و برای فرش کمتر استفاده می‌شود، اما فرش‌های عتیقه ایرانی از این رنگ گاه بهره برده‌اند.
قرمز با احساس شور و نشاط همراه است. بسته به رنگ قرمز و تندی آن نشان‌دهنده رنگی گرم و پرجنب و جوش و پرانرژی ست و برای بیان احساسات هیجان انگیز از آن استفاده می‌شود. مردم از رنگ قرمز برای جلب توجه بیشتر استفاده می‌کنند. قرمز رنگ خون و آتش، دو نماد قدرتمند در نیروهای طبیعت است.
رنگ قرمز در فرش ایرانی برای ایجاد طرح‌های شگفت‌انگیز با طیف گسترده‌ای از جلوه‌های بصری استفاده می‌شود. طراحان فرش‌های اولیه از رنگ قرمز برای ایجاد تاکید در طراحی‌های خود استفاده می‌کردند و این رنگ در فرش نشان‌دهنده قدرت بود.
در آسیا رنگ قرمز نماد شانس است و مرسوم است که بسیاری از عروس‌های آسیایی مانند عروسان کشور هند در هنگام ازدواج با رنگ قرمز آراسته می‌شوند.
آبی نماد آرامش است که برای ایجاد حس آرامش درونی در طرح‌ها بکار می‌رود. در بسیاری از فرهنگ‌‌ها، آبی مظهر اعتماد و وفاداری ست. پس از رنگ قرمز و بژ، رنگ آبی یکی از رایج‌ترین رنگ‌های مورد استفاده در فرش ایرانی ست.
در طبیعت منابع زیادی برای ایجاد رنگ آبی وجود ندارد؛ شاید برای همین در بیشتر فرش‌های عتیقه سعی در جایگزینی این رنگ شده بود. فرش‌های ایرانی که با رنگ آبی نیلی بافته شده‌اند، با نقش‌های امیدوارکننده در تنهایی اساطیری خاصی در آمیخته‌اند و تداعی کننده زندگی بعد از مرگ هستند.
قهوه‌ای موجود در فرش‌های ایرانی نشانگر سیاره مادر، زمین است و به عنوان نشانه‌ای برای باروری بکار می‌رود.
نارنجی نوعی رنگ طنزآمیز است که با آتش و هیجان همراه است. در حالی که فرهنگ‌های غربی نارنجی را به عنوان سمبل ماجراجویی می‌بینند، معنای آن در شرق بسیار متفاوت است. در آسیا، نارنجی اغلب با بودیسم و هندوئیسم همراه است.
مفهوم معنوی رنگ نارنجی یا پرتقالی انتخاب خوبی برای طراحان فرش ایرانی ست که برای ابراز تقوا و فروتنی و همچنین ایمان و فداکاری به کار می‌رود. رنگ‌های زرد و قرمز در تن‌های مختلف از رنگ نارنجی در طرح‌های قدیمی فرش به کار رفته‌اند. اتحاد این رنگ‌ها برای ایجاد رنگی تحریک آمیز و نشان دادن حس تمامیت است.
مشکی رنگی رسمی است که قدرت، نیروی شیطانی و رمز و راز را القاء می‌کند.رنگ سیاه یا مشکی یادآور احساس پوچی و احساسات تیره و تاریک است. با این حال رنگ مشکی در یک ترکیب مناسب، نشان دهنده‌ی وقار و شکوه می‌باشد.
بافندگان ایرانی به ندرت از رنگ مشکی در نقوش مختلف فرش ایرانی استفاده می‌کردند؛ اما نمونه‌های از فرش‌های بی‌نظیر ایرانی نیز وجود دارند که از رنگ مشکی برای ایجاد جزئیات در طرح‌ها استفاده کرده‌اند.
رنگ سفید در اکثر کشورها به عنوان رنگ خلوص و معصومیت پذیرفته شده است. بافندگان ایرانی نیز همین باور را داشتند و سفید اغلب برای ایجاد طرح‌های مختلف با رنگ بژ مخلوط می‌شد. سایه روشن رنگ سفید یا بژ بسته به نوع پشم مورد استفاده در فرش ایرانی متفاوت است.
