درایو یا کنترل کننده دور موتور برای تنظیم دور الکتروموتورها استفاده می‌گردد. درایوها وظیفه کنترل دور موتور را بر عهده دارند. درایوها قادرند دور موتور را از صفر ار پی ام تا چند برابر دور نامی موتور و بطور پیوسته تغییر دهند.
کنترل دور موتور در انواع دستگاه‌های الکترونیکی صنعتی از موارد حائز اهمیت است، چرا که تعیین کننده توان دستگاه در خطوط تولید، مشخص کننده ادامه حرکت موتور و یا جلوگیری از حرکت آن است که در نهایت منجر به افزایش بازدهی دستگاه و ممانعت از استهلاک بیش از حد در دستگاه صنعتی می‌شود. درایوهای صنعتی این وظیفه را به عهده داشته و موجب تنظیم و کنترل دور موتور در دستگاه‌های صنعتی و الکتروموتورها می‌شوند.
انواع درایو صنعتی و کاربرد آنها
1. درایو صنعتی ایرانی AC
در این نوع درایو الکتریکی ابتدا انرژی وارد درایو می‌شود و پس از تغییرات لازم در ولتاژ و فرکانس راهی موتور می‌گردد. با یکسو کننده‌ها که در این درایو قرار دارد، جریان برق ورودی به DC تبدیل می‌شود و سپس به خازن‌ها منتقل می‌گردد.
2. درایو صنعتی ایرانی DC
در این نوع از درایوها با کمک ولتاژ آرمیچر( جریان میدان) در موتور DC، سرعت کنترل می‌گردد. این درایو جریان متناوب AC را به وسیله مبدل به DC تغییر می‌دهد.
تفاوت آن با AC در این است که در درایوهای AC جریان با استفاده از اینورتر صنعتی ایرانی تغییر می‌یابد. تفاوت‌های مهم دیگر این دو درایو صنعتی در کاربرد، منبع تغذیه، روش‌های تعمیر و نگهداری، اندازه و وزن، گشتاور استارت، نویزها، مصرف انرژی، مکانیسم توقف، واکنش به مکانیسم حرکت، مدارهای کنترل و قدرت، تنظیم سرعت و… است.
گفته می‌شود درایوهای صنعتی DC در کنترل سرعت، کم هزینه‌تر عمل می‌کنند و بنابراین مقرون به صرفه هستند؛ اما یک مسئله این است که در بلند مدت هزینه‌های درایو DC بیشتر خواهد شد.
3. درایو صنعتی سرعت متغیر یا VSD
این نوع درایو یکی از انواع درایوهای صنعتی است که در ماشین‌های صنعتی برای کنترل سرعت استفاده می‌شود. در برخی صنایع و ماشین آلات صنعتی سرعت‌های گوناگونی موردنیاز است. در شرایطی که نیاز باشد سرعت خروجی دائما تغییر کند و حالت پلکانی در این تغییر رخ ندهد، باید از درایو سرعت متغیر VSD استفاده کرد.
برای مثال در پمپ‌ها، فن‌ها و دستگاه‌های کمپرسور باید از این نوع درایو صنعتی ایرانی استفاده کرد. نتیجه استفاده از این نوع، ذخیره بیشتر انرژی نیز خواهد بود. برخی از درایوهای صنعتی سرعت متغیر صرفا مکانیکی هستند. نام دیگر این درایوها، واریاتور است. برخی دیگر الکترونیکی، هیدرولیکی و یا الکترومکانیکی هستند.
4. درایو صنعتی سرعت قابل تنظیم یا ASD
نوعی دیگر از درایوهای مورد استفاده در ماشین‌های صنعتی درایو سرعت قابل تنظیم است. در برخی از صنایع مانند خطوط مونتاژ، نیاز است که سرعت برای مونتاژ هر محصول، از پیش تنظیم شود. برای این کار معمولا از درایو ASD استفاده می‌گردد.
مزایا و کاربرد درایو صنعتی
مزایایی که می‌توان برای آن بیان کرد شامل:
- کاهش سرعت تنها با مصرف یک هشتم انرژی مصرفی استاندارد
- نگهداری ماشین آلات و دستگاه‌های صنعتی طبق استانداردهای ایمنی
- کنترل بیشتر بر روی ماشین آلات و در نتیجه کاهش استرس وارده بر دستگاه و افزایش بهره وری از انرژی و دستگاه
- سوئیچ نرم موتور به حالات مختلف( روشن/ خاموش/ تغییر فرکانس و…) و در نتیجه کاهش استهلاک موتور
- محافظت از موتور در برابر تغییرات ناگهانی ولتاژ برق
- کاهش قابل توجه در هزینه‌های جانبی موتور( تعمیر/ تعویض و …)
ساختار درایو صنعتی
ساختار درایوهای الکتریکی این موتور‌ها معمولا به این صورت است که:
۱ - ابتدا به کمک یک یکسو کننده( رکتیفایر) که می‌تواند بدون کنترل یا کنترل شده باشد، خط سه‌فاز یا تک‌فاز تبدیل به یک ولتاژ dc می‌شود.
۲ - در مرحله بعد این ولتاژ dc به خوبی فیلتر شده تا هارمونیک‌ها یا نوسانات اضافی حذف شوند.
۳ - در مرحله سوم به کمک یک پل سه‌فاز که از المان‌هایی مثل IGBT در آنها استفاده شده این ولتاژ DC سوئیچ می‌شود. روش سوئیچ به شکل‌های مختلفی مثل PWM یا SPWM یا برداری است.
۴ - در آخرین مرحله که در یکسری از درایوها در نظر گرفته نمی‌شود این شکل موج شبه سینوسی فیلتر شده و هارمونیک‌های اضافی حذف می‌شوند.
قیمت درایو صنعتی
به دلیل تنوع در انواع درایوها با توجه به نوع کاربرد و قطعات استفاده شده در ساخت آنها، رنج قیمت این درایوها گسترده است. به همین جهت قیمت آنها با توجه به کاربری که دارند با یکدیگر فرق می‌کند که قبل از انتخاب و خرید اینورتر یا درایو می‌توانید به قیمت آنها نیز توجه داشته باشید.
