به طور کلی سه نوع آرتریت یا فرسایش مفصل برای زانو وجود دارد. شایع ترین آن ها استئو آرتریت است. در استئو آرتریت غضروف مفصل به آرامی دچار فرسایش می شود و از بین می رود. به استئو آرتریت معمولاً آرتروز گفته می شود. آرتروز معمولاً در سنین بالاتر (یعنی از میان سالی به بعد) اتفاق می افتد.
نوع دیگر آرتروز که آرتروز پس از حادثه نام دارد همان طور که از نامش هم پیداست، پس از یک حادثه یا آسیب دیدگی به زانو به وجود می آید. این نوع از آرتریت ممکن است مدت ها و مثلاً سال ها پس از آسیب دیدگی در ناحیه زانو (مثلاً پارگی مینیسک، آسیب دیدگی رباط یا شکستگی استخوان) به وجود آید.
آخرین نوع آرتروز که بیشتر ما با آن آشنا هستیم، آرتروز روماتیسمی نام دارد که مردم به طور خلاصه به آن روماتیسم می گویند. در روماتیسم در واقع بدن به دلایل مختلف به خودش حمله می کند و یک بیماری التهابی محسوب می شود. روماتیسم در سن مشخصی اتفاق نمی افتد و در همه سنین می تواند گریبان گیر انسان شود.
برای تشخیص نوع آرتریت و درمان آن باید حتماً به یک پزشک مراجعه کنید تا بر اساس تشخیصش بتواند راه کارهایی مفید برای بهبود علائم و درمان انجام دهد. ولی به طور کلی می توان گفت که علائم آرتروز و انواع دیگر آرتریت بیشتر شامل چند مورد می شوند که در ادامه به آن ها می پردازیم.
1-افزایش تدریجی درد
درد ناشی از آرتریت گاهی به صورت ناگهانی اتفاق می افتد و فرد را درگیر می کند ولی در بیشتر موارد درد به صورت تدریجی در زانو ایجاد می شود. در ابتدا ممکن است شما صبح ها احساس درد در زانو داشته باشید یا مثلاً وقتی که مدت نسبتاً طولانی غیر فعال بوده اید در زانو ها احساس درد کنید. شاید موقع بالا رفتن از پله ها زانو هایتان درد بگیرد یا موقعی که می خواهید از روی زمین بلند شوید یا زانو بزنید، درد احساس کنید. در موارد شدید تر احتمالاً حتی موقع راه رفتن هم درد را احساس می کنید.
این درد نشان دهنده آسیب دیدگی زانو و احتمالاً آرتروز است. به علاوه در برخی موارد ممکن است شما حتی در حالت نشسته (بدون اینکه فعالیت خاصی انجام دهید و زانو تحت فشار قرار بگیرد)، در ناحیه زانو احساس درد کنید. معمولاً افرادی که زانو درد دارند می گویند هوای مرطوب یا تغییرات آب و هوایی باعث افزایش درد زانو هایشان می شود. درد زانو تا حدی می تواند شدید باشد که باعث بی‌خوابی شود. این درد شدید معمولاً نشانه آرتروز ( و نه انواع دیگر آرتریت!) است.
آرتروز زانو باعث التهاب های دوره ای و مکرر می شود. این التهاب می تواند به خاطر ایجاد خار استخوانی باشد. خار استخوانی در واقع زوائد اضافی و دندانه مانند استخوانی هستند که معمولاً در مفاصل ایجاد می شوند. التهاب در زانو همچنین ممکن است به خاطر افزایش تجمع مایعات در آن باشد. تورم در زانو معمولاً در دراز مدت و به خصوص زمانی که زانو غیر فعال باشد، بیشتر خودش را نشان می دهد. مثلاً صبح ها که از خواب بیدار می شوید احتمالاً بهترین موقع برای بررسی کردن وجود تورم در زانو ها باشد.
یکی از نشانه های دیگر تورم تغییر رنگ پوست است. ممکن است ببینید که پوست اطراف زانو قرمز شده یا وقتی آن را لمس می کنید احساس کنید که آن قسمت گرم تر از بقیه است. گاهی ممکن است تورمی که در زانو ایجاد شده است به این راحتی از بین نرود و شکل مزمن پیدا کند که حتی به داروهای ضد التهاب یا دارو های مسکن (با خاصیت ضد التهابی) بدون نسخه، دیگر جواب ندهد.
3-خمیدگی و قفل شدگی زانو
به مرور زمان، بافت های اطراف مفصل زانو ممکن است دچار تحلیل رفتگی شده و در نتیجه ضعیف شود که در نتیجه تمام ساختار مفصل زانو دچار بی ثباتی می شود. ضعف کلی مفصل زانو می تواند باعث خم شدن زانو شود یعنی به این صورت که پا از مفصل زانو نه به سمت جلو، که به سمت کنار (چپ و راست) خمیدگی پیدا می کند. به علاوه ممکن است مفصل زانو دچار چسبیدگی شده و سر جایش قفل شود. در این حالت شما دیگر نمی توانید زانو را خم یا راست کنید. این نشانه های مربوط به آرتروز ممکن است به صورت دوره ای باشند و بعد از مدتی خود به خود از بین بروند.
در بعضی از حالات آسیب دیدگی ممکن است هنگام حرکت دادن پا در زانوی خود احساس ساییدگی و کشیده شدن دو عضو به هم داشته باشد. گاهی هم این حس همراه با سر و صدای شکستن قولنج یا ترق و تروق همراه می شود. این علائم زمانی اتفاق می افتند که بخشی از غضروف در زانو از بین رفته باشد. غضروف وظیفه اش نرم و روان کردن حرکات مفصل می باشد که از بین رفتن بخشی از آن می تواند چنین علائمی داشته باشد.
اگر آرتروز داشته باشید، این سر و صداها نتیجه سفت و زبر شدگی سطح استخوان و وجود خارهای استخوانی است که هنگام حرکت به یکدیگر ساییده می شوند.
5-دامنه کم حرکتی
وقتی آرتروز به سراغ زانو می آید، یکی از عوارض و علائمش این است که حرکت کردن مفصل و سر خوردن آن سخت و دشوار می شود. به همین دلیل انجام دادن حرکتی که در حالت معمول شاید بسیار ساده و راحت بوده، با وجود آرتروز سخت و گاهی غیر ممکن می شود.
معمولاً زمانی که به آرتروز مبتلا می شوید، دامنه حرکتی زانو هایتان کاهش پیدا می کند. به خصوص در انجام حرکاتی مثل بالا رفتن از پله ها یا انجام برخی از انواع حرکت های ورزشی، این محدودیت را بیشتر مشاهده می کنید.
همان طور که گفته شد آرتروز باعث می شود غضروف ها تحلیل بروند و آسیب ببینند. هر چه شدت آرتروز بیشتر باشد، عملکرد مفصل هم بیشتر دچار مشکل می شود و حرکت کردن آن سخت تر می شود. آرتروز اگر پیشرفت کند باعث می شود انجام وظایف و کارهای روزانه هم به یک چالش تبدیل شوند. اگر تخریب بافت ها همچنان ادامه پیدا کند، کار به جایی می کشد که شاید بدون استفاده از یک واکر دیگر راه رفتن امکان پذیر نباشد.
6-تنگ شدن فضای مفصل
یکی از روش های بسیار مفید و دقیق برای تشخیص وضعیت آسیب دیدگی زانو استفاده از اشعه ایکس است. اشعه ایکس خیلی خوب تحلیل رفتگی بافت های اطراف مفصل را مشخص می کند. تحلیل رفتن بافت ها و غضروف های مفصل عامل اصلی سر و صدای زانو و محدود شدن دامنه حرکتی است.
زمانی که غضروف ها در مفصل آسیب می بینند، فضایی که در حالت معمول توسط آن ها پر می شد، خالی می ماند که باعث می شود استخوان ها از طرف بافت های غضروفی حمایت نشوند. در این حالت استخوان ها به طور مکرر دچار آسیب دیدگی و ساییدگی می شوند. بدن هم برای جبران این آسیب دیدگی، در لبه مفصل شروع به بازسازی استخوان و در نتیجه ایجاد خارهای استخوانی می کند که خودش به نوعی دیگر باعث ایجاد التهاب می شود. در واقع خارهای استخوانی در مفصل یکی از علائم وجود آرتروز است.
7-بد شکلی زانو
زمانی که آرتروز پیشرفت می کند، ممکن است متوجه تغییرات ظاهری در زانو شوید. وقتی به آرتروز زانو دچار می شوید، ممکن است ببینید که زانوییتان شکل و حالت فرو رفته پیدا کرده است. این حالت به این دلیل اتفاق می افتد که عضلات اطراف زانو ضعیف و نازک شده اند.
به علاوه گاهی هم زانو ها کمک کم به سمت بیرون از زانو یا به سمت زانوی دیگر، بیرون زدگی پیدا می کند. بد شکلی زانو ممکن است خیلی کم و تقریباً غیر قابل تشخیص باشد و یا آنکه آنقدر شدید باشد که به راحتی و بدون نیاز به عکس برداری قابل تشخیص باشد.
مشاوره 09170024615
درمان آرتروز و یا مشاوره در این زمینه
منبع اصلی : طب دائم
