قهوه نوعی نوشیدنی رایج است که از دانه‌های بوداده و آسیاب‌شده گیاه قهوه به دست می‌آید. گیاه قهوه بومی مناطق نیمه‌گرمسیری است و طبق شواهد معتبر اولین بار در یمن شناخته و به دیگر نقاط جهان معرفی شد. این گیاه در حال حاضر در بیش از ۷۰ کشور کشت می‌شود.
چندین گونه از درختچه قهوه وجود دارد که دانه‌ها یا همان میوه قهوه از آنها استخراج می‌شود، تمامی انواع قهوه در خانواده بزرگ روناسیان قرار دارند که درخت و در حقیقت درختچه‌هایی همیشه سبز هستند که ممکن است تا ۵ متر رشد داشته باشند. برگ‌های درختچه قهوه سبز تیره و براق می‌باشد و معمولاً بین ۱۰ تا ۱۵ سانتی‌متر طول و ۶ سانتی‌متر پهنا دارند.
مرغوب‌ترین قهوه که طعم و بویی منحصربه‌فرد دارد از بوته‌ای به نام عربیکا به دست می‌آید که قدیمی‌ترین نوع قهوه‌است و در ارتفاع ۴۰۰۰ تا ۶۰۰۰ متر بالاتر از سطح دریا رشد می‌کند. حدود ۷۵٪ از کل قهوه‌ای که در جهان کشت می‌شود عربیکا است. هنگام رسیدن میوه گیاه قهوه، دانه‌های قهوه را برداشت و سپس به روش‌های متفاوت فرآوری می‌کنند.
نوع دیگر قهوه مرغوب روبوستا نام دارد، میزان کافئین قهوه به دست آمده از گیاه روبوستا دو برابر قهوه به دست آمده از گیاه عربیکا است، اگرچه بو و طعم آن در رده پایین‌تری قرار دارد و قیمت ارزان‌تری دارد. روبوستا حدود ۲۵٪ از کشت قهوه جهان را تشکیل می‌دهد. نوع مرغوب روبوستا برای تهیه اسپرسو به کار می‌رود. نوع دیگری از قهوه که در آفریقای غربی می‌روید لیبریکا نام دارد که درصد بسیار اندکی از دانه‌های قهوه از این نوع هستند.
برای خرید اینترنتی قهوه از نارمُشک اینجا ضربه بزنید
در آفریقا بدان بُنّ و یا بُنّه و در زبان تیگرینیایی به آن بُنّی و در زبان‌های دیگر سامی، نام‌هایی که همه از ریشه بن است وجود دارد. در کتاب معظم مخرن الادویه درباره قهوه چنین آمده است: بُنّ در اصل اسم خمر غليظ(نوشیدنی غلیط) است که به لغت اهل يمن مشهور و معروف به قهوه بوده است.
بُنّ یا قهوه ثمر درختى است كوهستانی كه در جبل يمن و نواحی آن و حبشه و در بناويه كه جزيره‌ايست از جزائر زيربادات مى‌روید. این گیاه فصلی و غير فصلى مى‌باشد يعنی هم خودرو جنگلی صحرائی دارد و هم مزروع بُستانی، که بهترين نوع دانه قهوه، بستانی آن است كه در بيت الفقيه از يمن به عمل می‌آید و دانه‌هاى سبز متوسط و خوش‌بو دارد و...
خرید اینترنتی زعفران درجه یک از نارمُشک + ارسال به سراسر کشور
گویند که شیخ ابوالحسن شاولی رحمه الله تعالی در کوهستان یمن صومعه داشت و مریدان او به سبب کثرت شب بیداری و ریاضات کسل و مانده می‌شدند. برحسب اتفاق ثمر قهوه را یافته و خوردند و درنتیجه رفع کسالت و ماندگی ایشان شد و این را به دیگر دوستان و اهالی گفتند، ایشان نیز خوردند و نفع یافتند.
سپس به پیر خود گفتند او حکم نمود که دانه‌ها را در آب جوش داده، آب آن را بیاشامند. پس باعث رفع خستگی و اندوه ایشان می‌شد. پس رفته رفته شهرت تمام یافت و تجار در کل شهرها و بلاد بردند و منتشر ساختند و اکثر مردم میخوردند و لیکن اهل هر شهری و هر جایی به نحو متفاوتی از اهل یمن و نواحی آن میخورند.
اینجا ضربه بزنید: فواید و خواص روغن حیوانی یا کرمانشاهی را بخوانید
پوست بیرون آن که قِشر نامند خصوصاً تازه آن را در آب زیاد جوشانده، صاف کرده گرماگرم و نیم‌گرم در پیاله های بزرگ پیش از طعام و اکثراً بعد از غذا می‌آشامند و اشتیاق و میل شدیدی بر آن دارند.
اهل مکه معظمه و مدینه طیبه زادهما الله تعالی شرفاً و تکریماً و شهرهای دیگر از عرب و عجم و ایران و توران و هندوستان و فرنگ و غیرها مغز دانه قهوه را بعضی خام و بعضی نیم بریان که جوزی رنگ گردد و بعضی بریان که نزدیک به سوختن رسد، بعضی نیم کوفته و بعضی نرم کوفته در آب طبخ داده، بعضی اندک غلیظ و بعضی بسیار رقیق و بعضی متوسط و بعضی صاف کرده و بعضی صاف نکرده می‌آشامند و فرنگیان با قدری شیر یا شیرینی می‌آشامند، چنانچه به تفصیل در قرابادین مذکور شد...
در طبع و مزاج قهوه بین حکما مقداری اختلاف است، حکیم میرعمادالدین محمود شیرازی در آخر رساله افیونه خود در بیان قهوه نوشته‌اند که سرد و خشک در درجه دوم است. میرزا قاضی در رساله خود نوشته‌اند که فقیر به تجربه یافته‌ام که سردی آن در درجه اول و خشکی آن در درجه دوم است.
حکیم میرمحمد مومن در کتاب تحفه نوشته که با مقایسه مشخص می‌گردد که در گرمی معتدل و خشکی بر آن غالب و قشر یا پوست آن گرم تر و خشک تر از آن باشد.
اما حکیم عقیلی خراسانی در مورد مزاج قهوه گفته است که قهوه مرکب القوی* است. خصوصاً دانه قهوه تازه، چرا که دارای دو جزء می‌باشد. یکی لطیف هوایی حار رطب و دیگری کثیف ارضی بارد یابس که به جزء اول افعال و آثار حرارت از تفریح و تلطیف و تفتیح و نضج و ادرار و تلیین و غیرها از آن صادر می گردد و به جزء دوم افعال و آثار برودت و یبوست از تسکین حرارت تشنگی و ثوران و غلیان دم و حدت صفرا و لذع آن و منع نوم و یبوست دماغ و غیر اینها از آن ظاهر می‌شود.
طبیعت انواع چای سرد نیست! اینجا ضربه بزنید و طبع و خواص چای در طب سنتی ایرانی را بخوانید
نوشیدن و شرب قهوه مفتح سدد یا بازکننده گرفتگی‌ها است، به خاطر خاصیت پادزهری که دارد مُسکن اوجاع یا برطرف کننده دردها و ثوران و غلیان خلط خون و حدت و لذع خلط صفرا وخلط سودا و احتراق آن است، همچنین رقیق کننده غلظت اخلاط و پاک کننده اخلاط است.
قهوه ملین طبع و مدر بول و خشک کننده رطوبت‌ها است و جهت سرفه بلغمی و ریزش نزله و رفع خستگی و تقویت معده فایده دارد، همچنین در اکثر انواع سردرد و درد چشم و بیماری مالیخولیا خصوصاً احتراقی آن و آنچه به سبب غلظت اخلاط و انجماد آنها باشد به جهت تصفیه و ترقیق این اخلاط بسیار نفع دارد.
خرید اینترنتی عرقیات گیاهی اصل از نارمُشک + ارسال به سراسر کشور
نوشیدن قهوه‌ای که از دانه‌ی قهوه نیم برشت تهیه شده باشد، سستی معده را توسط کاهش رطوبات آن برطرف می‌کند و مانع صعود بخارات معده به مغز می‌شود. همچنین قهوه برطرف کننده تشنگی و خواب زیاد است.
قهوه برطرف کننده خستگی و ماندگی و بی حوصله‌گی و ملال است و باعث سرزندگی و سبکی و سرحالی است. قهوه روح افزا است و موجب قوت اعضا و تقویت کننده قلب و نشاط آفرین است.
مصرف خارج از اعتدال قهوه باعث صُداع یا سردرد، بیداری، لاغری بدن، زردی رنگ چهره، ضعف قوای جنسی و تقلیل منی و خفقان و نفخ و قولنج و مالیخولیا و کابوس و خشک نمودن آلات تنفس و مولد بواسیر است.
لازم به ذکر است که مبالغه بسیار در فواید و مضرات قهوه بیجا و بی مورد است چراکه اکثر این موارد به عادت و قوّت و حرارت و برودت مزاج و قلت و کثرت آشامیدن قهوه بر می‌گردد و هیچ یک کلی نیستند و بیان وجوه هر یک از منافع و مضار آن طولی دارد و فرصت تشریح آنها نیست.
حکما گفته اند که قهوه را ناشتا و با معده‌ی خالی و زمانی که معده از غذا پر است نباید مکرر نوشید، بلکه صبح اندک غذایی به طریق ناشتا که در عرف مشهور به تحت القهوه* است خورده پس از آن چند پیاله یا فنجان بیاشامند یا پس از صرف غذا چند فنجان کوچک بنوشند. لذا بهترین زمان نوشیدن قهوه بین وعده‌های غذایی است و در حالتی که معده بسیار پر و بسیار خالی نباشد.
خرید اینترنتی ادویه و چاشنی از نارمشک + ارسال به سراسر کشور
حکمای طب ایرانی ذکر کرده‌اند که مصلح قهوه، زنجبیل و دواءالمسک* و نبات و گلاب و امثال اینها است و شیخ داوود انطاکی نوشته شخصی که اراده نوشیدن قهوه برای نشاط و رفع کسالت و آنچه ذکر کردیم نماید باید که شیرینی و روغن پسته و روغن بسیار با آن نخورد. بهترین مصلحات که طعم و رایحه قهوه را لذیذ می‌گرداند بد ذایقه نمی‌سازد عنبراشهب* است و پس از آن زعفران.
منبع: مخزن الادويه، دائرة المعارف خوردنی‌ها و داروهای پزشکی سنتی ایران (طبع قدیم)، صفحه 249
تحت القهوه*: غذای اندکی که پیش از نوشیدن قهوه میخورند. (ناظم الاطباء). ایرانیان در سابق قهوه خیلی میخوردند، اما حالا چای میخورند، از این جهت لفظ مذکور متروک شده است. (فرهنگ نظام).
عنبراشهب*: موم نوعی از نحل است که در جزایری که در میان دریا واقع است به عمل می‌آید.
دواءالمسک*: معجونی است که از ترکیب و امتزاج مصطکی، دارچین، قرنفل، سنبل و... می‌سازند.
مرکب القوی*: خاصیتی که دارای آثار متعدد است، ماده‌ای که دو اثر متضاد داشته باشد، مانند سرکه که مرکب است از دو جزء، يکی جزء حار لطيف قليل و ديگری جزء بارد لطيف کثير.
- از طریق اینستاگرام سوالات خود را با ما در میان بگذارید.
اگر به طب سنتی ایرانی علاقمندید پیشنهاد می‌کنیم مطالب دیگر طب ایرانی را مطالعه کنید:
- خواص هل در طب سنتی را از این نشانی بخوانید.
- اسطوخودوس خواب آور و مقوى مغز را از این نشانی ببینید.
- ویدئو آموزش طرز تهیه آب دوغ خیار مخصوص را از اینجا ببینید.
