چکار کنم دیگه جوش نزنم ؟!
ابتدا باید بدانید چرا جوش می‌زنیم
جوش یک زائده کوچک پوستی است. جوش‌ها جراحت‌ها یا مشکلات پوستی کوچک ناشی از غدد چربی‌ای هستند که به‌وسیله میکرب‌های آلوده و ملتهب می‌شوند و در مرحله بعد، سطح آنها را ترشحات پر می‌کنند.
اگر می‌خواهید بدانید چطور می‌توان از شر جوش خلاص شد و خودتان یک پا متخصص شوید، باید ابتدا درباره دلیل فیزیولوژیکی پدید آمدن آنها اطلاعاتی داشته باشید. برای اکثر مردم جوش تنها نشانه‌ای از مشکلات پوستی است که در نتیجه اختلال بخش‌های تولید‌کننده چربی پوست به وجود آمده است. به‌طور کلی، این بخش‌ها به دلایلی بیش‌فعال می‌شوند و شروع به تولید مقدار زیادی چربی می‌کنند که در نتیجه آن این بخش‌ها در چربی غوطه‌ور می‌شوند.
ارگانیسم‌های زنده میکروسکوپی که به‌طور معمول روی پوست وجود دارند، در این حجم زیادِ چربی به دام می‌افتند و باعث ایجاد آلودگی و تولید ترشحات بعدی می‌شوند. این اتفاقی است که نقطه برآمده روی پوست (که آن را جوش می‌نامیم) را ایجاد می‌کند.
انواع جوش صورت یا آکنه را برای انتخاب راه درمان درست باید بدانید :
همان‌طور که گفتیم وقتی غدد چربی پوست (که در انتهای فولیکول مو قرار دارند) بیش‌فعال شوند، جوش یا آکنه ظاهر می‌شود. صورت، بالای کمر، سینه و شانه معولا بیشتر در معرض جوش زدن هستند. انواع مختلفی از جوش‌ها وجود دارند که عبارتند از :
جوش‌های زیرپوستی کمودون (Comedone)
کمودون یا به صورت مفرد، کمودو (comedo) زمانی ایجاد می‌شود که فولیکول مو بر اثر افزایش چربی و سلول‌های مرده پوست مسدود شود. دو نوع از کمودون وجود دارد : جوش سرسفید و جوش سرسیاه.
سفت‌دانه یا پاپول برآمدگی‌هایی سفت روی پوست هستند که در آنها مایع واضحی وجود ندارد. این جوش‌ها به رنگ‌های قهوه‌ای، بنفش، قرمز و اکثرا صورتی هستند. لمس آنها ممکن است دردناک باشند.
این جوش‌ها برخلاف پاپول‌ها دارای چرکی هستند که روی سطح پوست به‌وضوح دیده می‌شود. قاعده این جوش‌ها قرمز و سطح رویی آنها چرک‌آلود است. رنگ این چرک یا سفید است و یا زرد و معمولا مخلوطی از باکتری، گلبول‌سفید و سلول‌های مرده پوستی است.
از لحاظ ریخت‌شناختی شبیه به سفت‌دانه‌ها اما بزرگ‌تر از آنها هستند. این جوش‌ها دردناک هستند و در زیر پوست قرار دارند.
به‌راحتی روی پوست قابل‌تشخیص هستند. این زائده‌ها مانند پاسچول‌ها پر از چرک هستند، اما اندازه بزرگ‌تری دارند، دردناک‌اند و معمولا جایشان روی پوست باقی می‌ماند.
تفاوت جوش خفیف، متوسط و شدید چیست؟
اگر تعداد جوش‌های سرسفید یا سرسیاه در بدن شما کمتر از ۲۰، تعداد برجستگی‌های ملتهب کمتر از ۱۵ و تعداد ضایعه‌های برجسته قرمز و ملتهب کمتر از ۳۰ عدد است، شما در دسته افراد با جوش‌های خفیف قرار می‌گیرید. جوش‌های خفیف معمولا با روش‌های خانگی و داروهای موضعی درمان می‌شوند و نیازی به مراجعه طولانی‌مدت برای درمان ندارند.
تعداد ۲۰ تا ۱۰۰ جوش سرسفید یا سرسیاه، ۱۵ تا ۵۰ برجستگی ملتهب و ۳۰ تا ۱۲۵ ضایعه کلی برجسته و ملتهب نشان می‌دهد که شما با عارضه جوش متوسط درگیر هستید. متخصصان پوست برای درمان این نوع جوش از درمان‌های کلینیکال استفاده می‌کنند. درمان این نوع جوش‌ها ممکن است تا چند هفته طول بکشد و حتی گاهی تا پیش از درمان کامل علائم از آنچه هست بدتر شود.
جوش‌های شدید یا ندولوکیستیک در اثر وجود کیست‌ها یا ندول‌های متعدد ایجاد می‌شوند. این جوش‌ها ممکن است قرمز یا حتی کبود باشند و جای زخم ایجاد کنند. هرچه زودتر برای درمان جوش‌های شدید به پزشک متخصص مراجعه کنید، آسیب ایجاد شده در پوست شما کمتر خواهد شد. ضمن اینکه پزشک می‌تواند بنا به تشخیص خود از داروهایی استفاده کند که التهاب و درد را کمتر کرده و فرایند درمان را سریع‌تر سازد.
دلیل اصلی ایجاد جوش در هرجایی از بدن بسته شدن فولیکول‌های مو است. این فولیکول‌ها ممکن است با چربی یا سلول‌های مرده پوست مسدود شده یا به دلایل هورمونی بسته شوند. شایع‌ترین دلیل بسته شدن فولیکول‌های مو افزایش بیش از حد سبوم (چربی طبیعی پوست) بوده که خود را به‌صورت جوش نشان می‌دهد. اما عوامل دیگری نیز می‌توانند باعث بروز جوش در بخش‌های مختلف بدن شوند که در ادامه درباره آنها بیشتر توضیح خواهیم داد.
استفاده از لوازم آرایشی نامرغوب یا فاسد شده
استفاده از مواد آرایشی نامرغوب می‌تواند منافذ پوست شما را مسدود کرده و باعث ایجاد جوش شود. البته در بعضی موارد ممکن است ناسازگاری مواد آرایشی با نوع پوست نیز باعث ایجاد جوش در صورت شما شود. بنابراین بهتر است از کرم‌های آرایشی متناسب با نوع پوست خود استفاده کنید. همچنین در زمان خرید به تاریخ انقضای مواد آرایشی نیز دقت کرده و هرگز از موادی که تاریخ انقضای آنها گذشته استفاده نکنید. ضمن اینکه برای پاک کردن آرایش خود حتما از مواد پاک‌کننده مناسب استفاده کنید تا رطوبت پوست شما را حفظ کرده و اثرات مواد آرایشی را به‌طور کامل از بین ببرند.
وجود برخی بیماری‌ها و استفاده از داروهای خاص
معمولا داروهای هورمونی یا داروهای مربوط به مشکلات اعصاب و روان می‌توانند باعث ایجاد جوش شوند. همچنین وجود برخی بیماری‌ها نیز می‌تواند باعث بروز جوش در صورت، بازوها، سینه یا کمر شوند. در برخی موارد نیز جوش‌های باسن نشان دهنده مشکلات هورمونی به‌خصوص در مردان است.
سیگار و قلیان
یکی از شایع‌ترین دلایل ایجاد جوش در بزرگسالان استفاده از سیگار و قلیان است.
رژیم غذایی نامناسب
استفاده از غذاهای چرب و شیرین می‌تواند باعث ایجاد جوش در نواحی مختلف بدن شما شود. اگر ازجمله افرادی هستید که غذاهای آماده و فست فود زیاد می‌خورید، به شیرینی و قند علاقه فراوانی دارید و شکلات را از برنامه غذایی‌تان حذف نمی‌کنید، باید منتظر سر رسیدن جوش‌ها باشید. ضمن اینکه مصرف برخی غذاهای حساسیت‌زا نیز می‌تواند باعث ایجاد جوش در صورت یا دیگر نواحی بدن شود. این جوش‌ها معمولا موقتی بوده و اگر آنها را دست‌کاری نکنید خیلی زود از بین خواهند رفت.
آلودگی‌های محیطی
معمولا آلودگی به‌خودی‌خود باعث ایجاد جوش نخواهد شد. اما اگر از طریق یک زخم باز یا جای جوش به داخل پوست نفوذ پیدا کند می‌تواند باعث بدتر شدن جوش و التهاب شود.
عوامل ژنتیکی
تحقیقات علمی نشان می‌دهد که ژنتیک نیز از عوامل موثر بر ایجاد جوش است. بنابراین اگر پدر یا مادر شما هردو جوش یا آکنه دارند، احتمال ابتلا به جوش نیز در شما بالا رود.
تغییرات هورمونی در نوجوانی
جوش از شایع‌ترین مشکلات پوستی در نوجوانی است. نامتعادل بودن هورمون‌ها یا افزایش ناگهانی آنها می‌تواند باعث تحریک غدد چربی پوست و افزایش تولید سبوم و درنتیجه ایجاد جوش شود.
مشکلات زنانه
احتمال ایجاد جوش در زنان بزرگ‌سال بیشتر از مردان بزرگ‌سال است. چراکه مشکلات و تغییرات هورمونی در زنان بیشتر از مردان است. معمولا مواردی نظیر عادت ماهانه، بارداری و زایمان یا برخی بیماری‌های زنانه نظیر سندرم تخمدان پلی کیستیک از دلایل اصلی ایجاد جوش در زنان بزرگ‌سال هستند.
استرس
اگر همواره در موقعیت‌های پراسترس به سر می‌برید باید منتظر ایجاد جوش باشید. در شرایط استرس‌زا هورمون کورتیزول افزایش یافته و درنتیجه غدد پوستی تحریک‌شده و سطح چربی پوست بالا می‌رود.
عدم رعایت بهداشت و نظافت پوست
درصورتی‌که از پوست خود به‌درستی مراقبت نکنید، جوش اولین عارضه‌ای است که برای شما ایجاد خواهد شد. منظور از رعایت بهداشت شست و شوی پوست پس از استفاده از لوازم آرایشی، قرار گرفتن در معرض آلودگی یا تعریق پس از ورزش است. این عوامل به باز نگه داشتن منافذ پوست و اکسیژن‌رسانی به سلول‌ها کمک کرده و از بروز جوش جلوگیری می‌کند.
راهکارهای درمان خانگی برای جوش صورت
درمان‌های خانگی معمولا قدرتمند نیستند و نمی‌توانند تاثیرات شگفت‌آوری ایجاد کنند. اما پزشکان متخصص استفاده از آنها را برای افرادی که به جوش‌های خفیف و غیرالتهابی یعنی جوش‌های سرسفید یا سرسیاه مبتلا هستند توصیه می‌کنند. در ادامه این بخش برخی از رایج‌ترین درمان‌های خانگی را که توسط پزشکان متخصص تایید شده است بیان می‌کنیم.
استفاده از یخ
یخ زمانی می‌تواند موثر باشد که جوش‌ها به‌تازگی سر از پوست درآورده و هنوز عفونی یا ملتهب نشده‌اند. استفاده از یخ می‌تواند غدد چربی پوست را منقبض کرده و از ترشح بیش‌ازحد سبوم جلوگیری کند. توجه کنید که نباید یخ را به‌طور مستقیم و به مدت طولانی روی پوست قرار دهید. حتما یخ را در تکه‌ای پارچه قرار دهید و آن را چند ثانیه روی جوش نگه دارید. انجام این کار به‌صورت مداوم در طول روز، جوش‌ها را پس از یک یا دو روز از بین می‌برد.
استفاده از ماسک‌های حاوی عسل
عسل ماده‌ای مقوی و ضدعفونی‌کننده است که می‌تواند عوامل میکروبی و آلوده‌کننده پوست را از بین ببرد. برای از بین بردن جوش‌ها استفاده از خود عسل به‌صورت مستقیم و نیز استفاده از ماسک‌های حاوی عسل می‌تواند موثر باشد. اگر از خود عسل استفاده می‌کنید، پنبه‌ای استریل را به عسل آغشته و آن را حدود ۳۰ دقیقه روی پوست خود بگذارید. پس‌ازآن پوست خود را با آب گرم بشویید. از بهترین و موثرترین ماسک‌های حاوی عسل نیز می‌توان به ماسک عسل و دارچین اشاره کرد.
استفاده از آب‌لیمو
آب‌لیمو را می‌توان یک میکروب‌کش طبیعی دانست که تاثیر زیادی بر بهبود جوش‌های صورت و جلوگیری از بروز مجدد آنها دارد. توجه کنید که اگر جوش‌های صورت شما ملتهب شده‌اند یا باز هستند استفاده از آب‌لیمو می‌تواند باعث ایجاد سوزش یا درد شود. برای استفاده از آب‌لیمو یک پنبه استریل را به آن آغشته کرده و روی جوش قرار دهید. این کار را پیش از خواب انجام دهید و اجازه دهید که پنبه آغشته به آب‌لیمو تا صبح روی پوست شما باقی بماند.
خمیردندان
خمیردندان درمانی موثر برای جوش‌هایی است که تازه از راه رسیده‌اند. اگر از آن پس از قرار دادن یخ بر روی پوست استفاده کنید، تاثیر آن بیشتر هم خواهد شد. توجه کنید که خمیردندان‌های ژله‌ای، رنگی و سفیدکننده برای این کار مناسب نیستند. پیش از خواب مقداری خمیردندان بر روی پوست خود قرار داده و اجازه دهید که تا صبح بماند. پس از بیدار شدن پوست را با آب سرد بشویید. تکرار این کار در طول روز می‌تواند اثرگذاری خمیردندان را بیشتر هم بکند.
بخور صورت
بخور گرم باعث باز شدن منافذ پوستی می‌شود. درنتیجه عوامل آلوده‌کننده‌ای که این منافذ را بسته‌اند از بین برده و پوستتان را نیز شفاف‌تر خواهد کرد. تنها باید توجه کنید که به مدت طولانی در معرض بخور گرم قرار نگیرید. چرا مه این موضوع می‌تواند باعث ایجاد سوختگی در پوست شما شود. همچنین پس از انجام بخور حتما از کرم مرطوب‌کننده استفاده کنید.
روغن درخت چای
این روغن می‌تواند جوش‌های سرسفید را خشک کرده و آنها را از بین ببرد. همچنین این روغن با از بین بردن میکروب‌ها مشکلات پوستی شما را برطرف می‌کند. اگر از این روغن به همراه ژل آلوئه ورا استفاده کنید، آن را به دارویی معجزه‌آسا تبدیل کرده‌اید. در زمان استفاده روغن را روی محل جوش‌ها مالیده و پس از ۲۰ دقیقه بشویید. توجه کنید که این روغن دارای خاصیت خشک‌کنندگی است. بنابراین استفاده از آن برای پوست‌های حساس و خشک توصیه نمی‌شود.
راهکارهای درمان کلینیکی جوش صورت
درمان‌های کلینیکی درمان‌هایی قدرتمندتر هستند که می‌توانند بر روی انواع وخیم‌تر جوش نظیر کیست‌ها، ندول‌ها، پاپول‌ها و پاسچول‌ها اثر بگذارند. در این روش‌ها پزشک شما را معاینه کرده و بسته به شدت جوش‌ها و نوع آنها درمان مناسب را به شما پیشنهاد می‌دهد. البته این درمان برای جوش‌های غیرالتهابی نیز قابل‌استفاده است و می‌تواند بهبود آنها را سرعت بخشد.
درمان جوش‌های غیرالتهابی
پزشک برای درمان جوش‌های سرسفید یا سرسیاه از درمان‌های موضعی استفاده می‌کند. این درمان‌ها ممکن است تنها روی خود جوش‌ها متمرکز شوند یا بر روی همه صورت انجام بگیرند. مواد مورداستفاده در این درمان‌ها معمولا حاوی گوگرد، اسید سالیسیلیک یا پراکسید بنزوئیل است. در میان این مواد بنزوئیل پراکسید موثرترین گزینه و گوگرد خفیف‌ترین آنها است. اسید سالیسیلیک نیز به جلوگیری از بازگشت مجدد جوش‌های غیرالتهابی کمک می‌کند.
ازجمله مواد موثر دیگر در درمان جوش‌های غیرالتهابی، رتینوئیدهای موضعی حاوی ویتامین A نظیر رتینول، آداپالن و ترتینوئین هستند. این مواد باعث از بین بردن چربی‌ها و سلول‌های جمع شده در منافذ پوستی شده و آنها را باز می‌کنند. این داروها را می‌توان از موثرترین داروهای موضعی برای درمان آکنه دانست.
درمان پاپول ها
پزشکان برای درمان پاپول از بنزوئیل پراکسید استفاده می‌کنند. این ماده دارای فعالیت ضدباکتریایی است و می‌تواند باکتری‌های ایجادکننده پاپول را از بین ببرد. برخی پزشکان برای درمان جوش‌های التهابی از رتینوئیدهای موضعی، آنتی‌بیوتیک‌ها یا قرص‌های ضدبارداری استفاده می‌کنند. البته توجه کنید که قرص‌های ضدبارداری معمولا برای زنانی تجویز می‌شود که جوش‌های آنها تنها در دوران قاعدگی خود را نشان می‌دهند. این قرص‌ها با کاهش سطح آندروژن به کاهش تولید روغن کمک کرده و درنتیجه جوش‌ها را از بین می‌برند.
با استفاده از گزینه‌های درمانی پیشنهادی برای پاپول‌ها می‌توان پاسچول‌ها را نیز برطرف کرد. البته در این مورد به دلیل شدت بیشتر و وجود چرک استفاده از آنتی‌بیوتیک‌های ضد باکتری بیشتر توصیه می‌شود.
ازآنجایی‌که ندول‌ها در زیر سطح پوست قرار دارند، نمی‌توان از درمان‌های موضعی برای درمان ندول‌ها استفاده کرد. پزشک معمولا در این موارد داروهای حاوی بنزوئیل پراکسید یا اسید سالیسیلیک، آنتی‌بیوتیک‌های قوی ضد باکتری، رتینوئیدها و قرص‌های ضدبارداری را توصیه می‌کند. اگر استفاده از داروها موثر واقع نشود، پزشک ندول‌ها را با دست تخلیه کرده یا از لیزر برای لایه‌برداری شیمیایی استفاده می‌کند.
درمان کیست کار بسیار مشکلی است اما غیرممکن نیست. پزشکان برای درمان این مورد از داروهایی نظیر ایزوترتینوئین، رتینوئیدهای خوراکی، آنتی‌بیوتیک‌ها نظیر تتراسایکلین، مینوسایکلین، داکسی سایکلین یا اریترومایسین، قرص‌های ضدبارداری یا اسپیرونولاکتون ها استفاده می‌کنند. توجه کنید که اسپیرونولاکتون همچون قرص‌های ضدبارداری تنها برای درمان کیست‌ها در زنان و نه مردان به کار می‌روند. کاهش سطح آندروژن توسط این دارو ممکن است باعث ایجاد مشکلاتی در مردان شود. ممکن است بنا به تشخیص پزشک برای از بین بردن کیست‌ها به جند نوع دارو نیاز داشته باشید. در برخی موارد برای درمان مستقیم و سریع‌تر التهابات از تزریق استروئید به کیست‌ها استفاده می‌شود.
