همیشه تمام تلاش ما این است که یکدیگر را پیش از دوران عقد بشناسیم و با کاملترین میزان آگاهی وارد یک رابطه رسمی زناشویی شویم. اما حقیقت این است که ظرفیت آشناییهای دوران نامزدی و خواستگاری آنقدر نیست که شما بتوانید به طور کامل طرف مقابل را بشناسید. بنابراین به ناچار باید بخشی از شناخت را به دوران عقد موکول کنید. شاید بگویید که شناخت همسر در این دوران خیلی دیر نیست؟ واقعیت این است که هم دیر است و هم نه. دوران عقد به خاطر وضعیت بینابینی که دارد، میتواند برای برخی شناختها دیر باشد اما به هر حال به یاد داشته باشید که ادامه دادن راه غلط اشتباهی بزرگتر از انتخاب راه غلط است و به تعبیر عامیانه «هرگاه که جلو ضرر گرفته شود، مفید و سودمند است.» دوران عقد به خاطر پنج ویژگی مهمی که دارد باعث میشود تا طرف مقابلمان را به خوبی بشناسیم.
یک: فراهم شدن فرصت بیشتر جهت ملاقات و دیدار با یکدیگر. معمولاً در دوران قبل از عقد دختر و پسر چنین شرایطی ندارند.
دو: داشتن آرامش روانی بیشتر در فرصتی که از مشروعیت برخوردار است. چون در روابط مخفیانهای که گاهی قبل از ازدواج بین برخی از دختران و پسران دیده میشود، به دلیل نگرانی حاکم بر آنها شناختی مطلوب حاصل نمیشود. در حالی که پس از عقد با توجه به این که روابط بین زوجین شرعاً و عرفاً مورد قبول جامعه بوده و هنجار تلقی میشود، دیدار آنها در محیطی کاملاً آرام و صمیمیانه و به دور از هرگونه ترس و نگرانی برقرار میشود و بنابراین ذهن آنان با نداشتن نگرانی بهتر به ارزیابی واقعیات موجود در فرد مقابل میپردازد و بدین ترتیب میتواند به شناختی عمیق منتهی گردد.
سه: گاهی عاشق بودن افراد قبل از دوران عقد فرصت کافی را برای تأمل عقلانی به آنها نمیدهد. به تعبیر امام علی «دوست داشتن امری است که آدمی را کر و کور میکند.» منظور از این سخن آن است که آدم عاشق چنان عمل میکند که گویی چشمان بینای او بر شناخت عیوب معشوق بسته شده است و آنها را نمیبیند. اما پس از عقد امکان رسیدن به شناختی کاملتر و بر پایه تامل و تعقل فراهم میشود.
چهار: قرار گرفتن در شرایط طبیعی، به شناخت بیشتر افراد کمک میکند. به عبارت دیگر افراد در شرایط عادی کم کم از حالت مصنوعی خود خارج شده و ماهیت حقیقی خود را بهتر بروز میدهند. چون افراد تنها مدت کوتاهی میتوانند نقش بازی کنند.
پنج: فراهم شدن امکان ملاقات یشتر زوجین با خانواده و فامیل یکدیگر هم باعث شناخت کاملتری خواهد شد. آنها که در فرصتهای محدود ملاقات های قبلی به شناخت کافی نرسیدهاند، حالا مجال بیشتری برای دست یافتن به چنین شناختی را دارند.