یکی از مهمترین بیماری‌هایی که افراد در سنین بالا ممکن است به آن مبتلا شوند، آلزایمر است. آلزایمر یک بیماری مغزی است که باعث کاهش تدریجی حافظه، تفکر، یادگیری و مهارت‌های سازماندهی می‌شود و در نهایت می‌تواند بر توانایی فرد در انجام فعالیت‌های اساسی روزانه تاثیر بگذارد. بیشتر افراد بالای 65 سال تحت تاثیر این بیماری قرار دارند. بیماری آلزایمر شایع‌ترین علت زوال عقل است این یک بیماری پیشرونده است که با گذشت زمان علائم آن بدتر می‌شود. بدتر شدن علائم می‌تواند باعث کارهای غیر ارادی و غیراختیاری در افراد سالخورده شود. محققان معتقدند این بیماری ممکن است سالها قبل از اینکه اولین علائم ظاهر شوند، سلول‌های مغزی را تحت تاثیر قرار داده باشد و اولین علائم بعد از حدود 10 سال مشاهده شوند.
امروزه بیماری آلزایمر در سالمندان یکی از مهمترین نگرانی‌هایی است که خانواده‌ها در مورد عزیزان خود دارند. آلزایمر می‌تواند زندگی همه اعضای خانواده را به نحوی درگیر کند. اگر مراقبت از سالمندان به درستی انجام نگیرد این بیماری می‌تواند باعث شود تا آنها ناخواسته صدماتی به خود وارد نمایند، زیرا درک و کنترل خوبی نسبت به محیط اطراف خود نخواهند داشت. اگر احساس می‌کنید به تنهایی نمی‌توانید مراقبت‌های لازم را از عزیزان سالمند خود به عمل آورید، می‌توانید درخواست پرستار سالمند از مراکز خدمات پرستاری در تهران داشته باشید. این مقاله با هدف بررسی علائم آلزایمر، پیشگیری و نحوه درمان آن در سالمندان نگارش شده است.
علائم آلزایمر می‌تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. اختلال در حافظه از اولین علائم این بیماری است. افرادی که از آلزایمر رنج می‌برند در یافتن کلمات صحیح، درک تصاویر بصری و روابط فضایی دچار مشکل هستند و به خوبی نمی‌توانند در مورد موضوعات اطراف‌شان استدلال یا قضاوت داشته باشند. با مرور زمان و پیشرفت بیماری، نشانه‌های آلزایمر در سالمندان شدت بیشتری پیدا می‌کند و این می‌تواند باعث شود تا تغییرات رفتاری بیشتری در آنها مشاهده شود. در کل ممکن است علائم بیماری آلزایمر در افراد سالخورده به صورت زیر مشاهده شود:
1) کاهش حافظه
2) تصمیم‌گیری‌های نادرست به دلیل قدرت قضاوت ضعیف
3) نداشتن ابتکار عمل
4) فراموش کردن تاریخ و مکان فعلی
5) تعلل و اختصاص زمان بیشتر برای انجام کارهای عادی روزانه
6) پرسیدن سوالات و فراموش کردن پاسخ و اطلاعات
7) عدم توانایی در برنامه ریزی برای امور روزانه یا حل مشکلات
8) سردرگمی و احساس گیجی
9) قرار دادن اشیا در مکان‌های غیر مربوط
10) عدم توانایی در حمام کردن و نظافت شخصی
11) تغییر شخصیت و خلق و خو
12) افزایش اضطراب، نگرانی و پرخاشگری تغییر در الگوی خواب
در موارد شدید آلزایمر می‌تواند با بی اختیاری ادرار، مشکل در بلع، تشنج، عدم توانایی در برقراری ارتباط با محیط اطراف و... همراه باشد.
پیشگیری از آلزایمر سخت است، زیرا هنوز علت آن به طور دقیق مشخص نشده است. اما افرادی که به زوال عقل ناشی از سکته مغزی مبتلا هستند، ممکن است بتوانند با کاهش خطر بیماری قلبی و سکته از ابتلا آلزایمر در آینده جلوگیری کنند. سالمندان می‌تواند از این استراتژی‌ها برای پیشگیری از آلزایمر بهره مند شود:
1) مصرف سیگار و دخانیات را برای همیشه کنار بگذارند .
2) محدوده وزن سالم و نرمال خود را حفظ کنند.
3) به اندازه کافی ورزش کرده و تمرینات ورزشی را در برنامه روزانه خود قرار دهند. تمرینات ترکیبی جسمی و ذهنی بسیار موثر هستند.
4) رژیم غذایی سالم داشته باشند. رژیم‌های مدیترانه‌ای و الگوهای تغذیه سالم با مزایای شناختی مرتبط هستند و می‌توانند به پیشگیری از آلزایمر در سالمندان کمک نمایند
5) مشکلات سلامتی از جمله دیابت، فشار خون بالا و کلسترول بالا باید به خوبی مدیریت شود.
6) با یادگیری سرگرمی های جدید، خواندن یا حل جدول کلمات متقاطع می‌توان به تقویت سلول‌های مغزی کمک کرد.
7) سالمندان باید از نظر اجتماعی درگیر باشند. شرکت در تورهای مسافرتی، امورخیریه و... می‌تواند در این زمینه به آنها کمک کند.
8) آموزش شناختی شامل فعالیت‌های ساختاری است که برای تقویت حافظه، استدلال و سرعت پردازش طراحی شده اند. آموزش شناختی خاص و مبتنی بر رایانه ممکن است به تاخیر یا کند کردن زوال شناختی مرتبط با سن کمک کند.
درمان آلزایمر در سالمندان کمی سخت به نظر می‌رسد و تاکنون داروی خاصی نتوانسته این بیماری را به صورت کامل درمان نماید، با این حال در سال‌های اخیر دانشمندان و محققان توانستند به پیشرفت‌های بزرگی در این زمینه دست پیدا کنند. اکثر داروهایی که مورد تایید سازمان غذا و دارو آمریکا(FDA) هستند بیشتر برای افرادی که در مراحل اولیه آلزایمر هستند یا علائم بیماری آنها شدید نیست، بهترین اثر بخشی را دارند. در حال حاضر هیچ مداخله شناخته شده‌ای برای درمان آلزایمر وجود ندارد. با این حال درمان علائم آلزایمر در مراحل اولیه یا متوسط می‌تواند به کاهش استرس، اضطراب، افزایش آرامش، استقلال و بهبود کیفیت زندگی سالمند کمک کند.
مصرف برخی داروها می‌تواند به درمان آلزایمر کمک کند. از جمله:
با پیشرفت آلزایمر، تولید استیل کولین در مغز کاهش می‌یابد. داروهایی مانند نئوستیگمین، فیزوستیگمین و ریواستیگمین از جمله داروهای مهار کننده های کولین استراز هستند که از تجزیه استیل کولین (ماده شیمیایی مهم در مغز برای تقویت حافظه و تفکر) جلوگیری می‌کنند
این دارو برای درمان آلزایمر متوسط تا شدید تجویز می‌شود و اثرات مثبتی در بهبود خلق و خوی بیماران مبتلا به آلزایمر خواهد داشت. از طرفی مصرف این دارو سالمندان را قادر می‌سازد تا بتوانند فعالیت‌های روزانه خود را بهتر انجام دهند.
نکته مهم: پزشکان معمولاً درمان بیماران را با دوزهای کم از این داروها شروع می‌کنند، سپس به مرور میزان دوزها افزایش پیدا خواهد کرد تا از عوارض جانبی نخواسته داروها پیشگیری شود. برخی از داروها ممکن است عوارضی مانند تهوع، استفراغ، اسهال، واکنش‌های آلرژیک، کاهش اشتها، سردرد، گیجی، سرگیجه و زمین خوردن داشته باشد. هر گونه علائم غیرعادی را فوراً به گزارش دهید.
سخن نهایی
اگر آلزایمر باعث نگرانی و اضطراب شما جهت مراقبت و نگهداری از والدین عزیز خود شده، می توانید درخواست پرستار یا مراقب را از مراکز خدمات پرستاری داشته باشید. در این مراکز پرستاران و پزشکان حرفه ای، مجرب و آموزش دیده تلاش می‌کنند تا نیازهای مراقبتی و درمانی سالمندان شما را به بهترین شکل تامین نمایند.
