آیا سرگیجه و عدم تعادل یک علامت واحد است یا دو علامت که با بیشتر اوقات با هم اتفاق می افتند؟ آیا فکر می کنید عوامل یکسانی در هر سه مورد زیر دخالت دارند:
· علت سرگیجه و عدم تعادل هنگام بلند شدن
· علت سرگیجه و عدم تعادل بعد از خواب و
· علت سرگیجه و عدم تعادل و حالت تهوع
آیا عدم تعادل در راه رفتن و ایستادن همان سرگیجه است؟ اگر علاقه دارید پاسخ به این سوال و سوالات بالا را بدانید از شما دعوت می شود این مقاله را تا انتها مطالعه بفرمایید.
پیش از این که به این موضوع پرداخته شود باید بدانیم سرگیجه چیست، عدم تعادل چیست و با هم چه تفاوت ها و چه شباهت هایی دارند.
عدم تعادل دامنه ای گسترده از حس های انسان است که در آن تعادل بدن به هم خورده است مانند حس غش کردن، حس سیاهی رفتن چشم، یا حس ثابت نبودن. در واقع می توان گفت سرگیجه یکی از انواع حس عدم تعادل است؛ بدین ترتیب که اگر فرد به اشتباه حس کند که خودش یا محیط اطرافش در حال چرخش یا حرکت غیر واقعی است، دچار سرگیجه شده است.
عدم تعادل یکی از شایع ترین شکایت ها در بزرگسالان به شمار می رود که به خاطر آن به پزشک مراجعه می کنند. اگر تعداد دفعات بروز حس عدم تعادل یا تداوم آنها زیاد باشد، کیفیت زندگی فرد مختل می شود. به طور معمول، علت عدم تعادل بیماری خطرناک یا کشنده ای نیست.
اکنون که تفاوت سرگیجه و عدم تعادل را متوجه شدید، به بررسی علت آنها خواهیم پرداخت.
سرگیجه و عدم تعادل علل بسیار گوناگونی دارند که از مشکلات گوش داخلی تا بیماری حرکت و عوارض برخی از داروها را در بر می گیرد. گاهی اوقات هم اختلال در خون رسانی و گردش خون یا عفونت یا ضربه می توانند علت سرگیجه و عدم تعادل باشند.
از روی توضیح دقیق حس عدم تعادل توسط بیمار و این که چه مواردی باعث بروز حس عدم تعادل می شوند، پزشک می تواند علت سرگیجه و عدم تعادل را حدس بزند. سایر عواملی که به تشخیص علت سرگیجه و عدم تعادل کمک می کنند، به شرح زیر هستند:
· مدت طول کشیدن حس عدم تعادل و
· سایر علائم و نشانه هایی که همراه با سرگیجه و عدم تعادل هستند مانند حالت تهوع
سیستم های حسی گوناگون در بدن سیگنال های عصبی لازم برای حس تعادل را به مغز مخابره می کنند. عمده سیگنال های عصبی مربوط به حس تعادل بدن از بخش های زیر ارسال می شوند:
· چشم ها که وضعیت بدن را در فضا و حرکت ها را می بینند
· اعصاب حسی که در مورد حرکت مفاصل و عضلات و وضعیت بدن اطلاعاتی را به مغز می فرستند
· گوش داخلی هم حاوی حسگر هایی است که نیروی جاذبه و حرکات در جهت جلو و عقب بدن را حس می کند
این حس کاذب و غیر واقعی که محیط اطراف در حال چرخش یا حرکت است را سرگیجه می نامند. با ابتلای گوش داخلی به برخی بیماری ها، سیگنال های عصبی توسط آن به مغز مخابره می شود که با آنچه توسط چشم ها دیده می شود یا آنچه توسط اعصاب حسی به مغز گزارش می گردد، مغایرت دارد. سرگیجه حاصل مغشوش شدن مغز به واسطه دریافت اطلاعات متناقض درباره حس تعادل است.
مهم ترین مشکلات گوش داخلی می توانند که باعث بروز سرگیجه شوند به شرح زیر هستند:
· سرگیجه ناگهانی وضعیتی خوش خیم که با حملات کوتاه اما شدید احساس کاذب چرخش یا حرکت همراه است. حرکت های ناگهانی سر و گردن باعث بروز این حملات سرگیجه ناگهانی می شود.
· عفونت ویروسی عصب تعادلی که به آن نوریت وستیبولار هم گفته می شود می تواند باعث بروز سرگیجه شدید و مداوم شود.
· بیماری منییر به دلیل افزایش تولید مایع در گوش داخلی پدید می آید. حملات سرگیجه ناگهانی که گاهی تا چند ساعت به درازا می انجامد از مشخصات این بیماری به شمار می رود. افت شنوایی گاه و بی گاه و وزوز گوش هم ممکن است در کنار سرگیجه گزارش شوند.
· میگرن ممکن است با سرگیجه یا سایر انواع عدم تعادل همراه باشد. حتی گاهی شاید بیمار سردرد آن چنانی نداشته باشد اما سرگیجه او را به زحمت بیندازد. سرگیجه ناشی از میگرن ممکن است بین چند دقیقه تا چند ساعت طول بکشد. میگرن ممکن است علت سرگیجه و عدم تعادل و حالت تهوع هم باشد.
اگر به هردلیلی، حتی برای لحظاتی خون کافی به مغز نرسد، دچار حس عدم تعادل، مانند حس غش کردن یا سیاهی رفتن چشم می شوید. علت سرگیجه و عدم تعادل هنگام بلند شدن یا بعد از خواب به طور معمول، همین مشکلات گردش خون هستند. برخی از این علل مربوط به خون رسانی در زیر عنوان می شوند:
· افت فشار خون: کاهش ناگهانی فشار خون سیستولیک (عدد بزرگتر فشار خون) باعث حس سبکی سر یا سیاهی رفتن چشم می شود. این امر علت سرگیجه و عدم تعادل بعد از خواب یا هنگام بلند شدن است.
· ضعیف شدن گردش خون: بیماری های قلبی مانند سکته قلبی یا آریتمی قلبی (تپش نامنظم قلب) ممکن است باعث شوند خون کافی به مغز یا گوش داخلی نرسد و حس عدم تعادل رخ دهد.
علت سرگیجه و عدم تعادل متنوع تر از آن است که در بالا گفته شد. برخی از سایر این علل، به صورت فهرست در زیر عنوان می شود:
· بیماری های عصبی
· عوارض داروها
· اختلالات اضطرابی
· کم خونی فقر آهن
· افت قند خون
· مسمومیت با گاز منو اکسید کربن و
· گرمازدگی و کمبود آب بدن
در برخی از موارد، سرگیجه و عدم تعادل گذرا است و به صورت خود به خود بر طرف می شود. برعکس، مواردی مانند بیماران مبتلا به بیماری منییر شاید برای ماه ها یا حتی سال ها با سرگیجه و عدم تعادل دست به گریبان باشند.
همان گونه که حدس زده اید، هر یک از علل سرگیجه و عدم تعادل، شیوه درمانی خاص خود را می طلبد. به عنوان نمونه، سرگیجه ناگهانی وضعیتی خوش خیم با چند حرکت ساده سر که به مانور اِپلی شهرت دارد، درمان می شود.
بیشتر انواع سرگیجه در مراحل ابتدایی با برخی از انواع آنتی هیستامین ها رفع می شوند. در برخی موارد هم تمرینات بازتوانی وستیبولار یا فیزیوتراپی تعادلی لازم است.
کلینیک گوش تهران با داشتن بهترین متخصصان شنوایی شناسی و گوش، حلق و بینی، برترین خدمات را به بیماران ارائه می‌دهد. اگر شما علاقه‌مند به کسب اطلاعات بیشتر در مورد روش درمانی کلینیک و تیم حاذق آن هستید؛ از طریق لینک‌های ارتباطی موجود در سایت تماس بگیرید.
منبع ها:
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/dizziness/symptoms-causes/syc-20371787
https://www.nhsinform.scot/illnesses-and-conditions/ears-nose-and-throat/vertigo#:~:text=Vertigo%20is%20commonly%20caused%20by,migraines%20%E2%80%93%20severe%20headaches
https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/21769-vertigo
https://www.pennmedicine.org/for-patients-and-visitors/patient-information/conditions-treated-a-to-z/vertigo
