تینیتوس یا وزوز گوش به شرایط خاصی گفته میشود که فرد بدون وجود صدای خارجی، صداهایی مثل زنگ، وزش باد یا خشخش را در گوشهای خود احساس میکند. این صداها ممکن است فقط در یکی از گوشها یا هر دو شنیده شوند. یکی از دلایل اصلی این مشکل، آسیب به قسمتهای داخلی یا میانی گوش است. عواملی مانند قرار گرفتن طولانیمدت در معرض صداهای بلند، صدمه به عصب شنوایی یا مشکلات جریان خون در گوش، میتوانند باعث ایجاد این وضعیت شوند.
برای تشخیص این مشکل، پزشک اول گوشها را بهدقت بررسی میکند و ممکن است از آزمایش شنوایی (ادیومتری) برای بررسی دقیقتر استفاده کند. یکی از بهترین راهکارها برای جلوگیری از بدتر شدن وزوز گوش، دوری از محیطهای شلوغ و پر سر و صدا است، زیرا صداهای بلند میتوانند این مشکل را تشدید کنند.
همانطور که در اول مقاله هم گفته شد تینیتوس، یا همون وزوز گوش، به معنی شنیدن صداهایی در گوشه که هیچ منبع خارجی ندارند! خیلی از افراد این حالت رو با صدای زنگ تو گوششون تجربه میکنن، ولی گاهی اوقات میتونن صداهای دیگهای مثل غرغر، وزوز، سوت یا هیس رو هم بشنوند. یعنی انگار داخل گوش این افراد صدای غیرواقعی وجود داره که از هیچجا نمیاد؛ به همین دلیل این صداها رو گاهی "صداهای خیالی" هم مینامند.
این مشکل ممکن است خیلی آزاردهنده باشد، چون بعضی وقتها این صداها آنقدر بلند میشوند که در شنیدن صداهای واقعی هم تداخل ایجاد می کنند. تینیتوس میتواند باعث مشکلاتی مثل استرس، اضطراب یا افسردگی هم بشود. این مشکل ممکن است در هر سنی بروز کند ولی معمولا در افراد مسن، شایع تر است. وزوز گوش گاهی اوقات در یک گوش یا هر دو گوش اتفاق میافتد.
به طور کلی تینیتوس یا وزوز گوش به دو نوع تقسیم میشود: عینی و ذهنی؛ تینیتوس عینی زمانی اتفاق میافتد که هم شما و هم دیگران بتوانند. صداهایی که شما میشنوید رو بشنوند، مثل صدای تپش قلب که به گوش میرسد و دیگران هم آن را میشنوند که البته خیلی نادر است. بیشتر مواقع، تینیتوس به صورت ذهنی اتفاق میافتد، یعنی فقط شما صدای وزوز یا زنگ را میشنوید و هیچکس دیگه نمیشنود
وزوز گوش یا تینیتوس ممکن است ناشی از آسیبهایی باشد که به گوش میانی یا داخلی شما وارد شده است. گوش میانی وظیفه دارد امواج صوتی را دریافت کند و آنها را به گوش داخلی منتقل کند. در گوش داخلی، این امواج به پالسهای الکتریکی تبدیل میشوند که به مغز فرستاده میشوند. مغز این سیگنالها را پردازش کرده و آنها را به صدا تبدیل میکند. حالا وقتی که گوش داخلی آسیب میبیند، سیگنالهای اشتباهی به مغز فرستاده میشود و در نتیجه فرد صدای زنگ یا وزوز میشنود.
۱. آسیب به گوش: اگر به پرده گوش یا استخوانهای گوش میانی آسیب برسد، انتقال صدا به گوش داخلی مختل میشود. همینطور تومورها یا تودههایی که در نزدیکی عصب شنوایی یا داخل گوش رشد میکنند، میتوانند باعث ایجاد وزوز شوند.
۲. صداهای بلند: افرادی که در معرض صداهای بسیار بلند، مانند صدای ابزارآلات سنگین (مثل متههای سنگ یا ارهها) یا موسیقی با صدای بلند قرار دارند، بیشتر در معرض وزوز گوش قرار میگیرند. حتی استفاده از هدفون با صدای زیاد هم میتواند باعث این مشکل شود.
۳. داروها: برخی داروها میتوانند به شنوایی آسیب بزنند و باعث وزوز گوش شوند. داروهایی مانند:
۴. شرایط پزشکی خاص: برخی بیماریها و مشکلات پزشکی میتوانند موجب بروز وزوز گوش شوند. این موارد شامل:
همچنین گاهی اوقات مشکلات دندان عقل، مثل عفونت یا فشار ناشی از رشد دندانها، میتواند به اعصاب اطراف گوش آسیب بزند و باعث ایجاد وزوز گوش شود. این مشکل معمولا نادیده گرفته میشود، اما در بعضی موارد به آن توجه شده است.
ابتدا پزشک گوشهایتان را بررسی میکند. بعد از آن، یک شنواییشناس آزمایش شنوایی انجام میدهد. در این آزمایش، صداهایی از طریق هدفون بهطور جداگانه به هر گوش شما ارسال میشود. وظیفه شما این است که هر بار صدایی را میشنوید، آن را با فشار دادن دکمه، بالا بردن دست یا اقدامی مشابه اعلام کنید. شنواییشناس با مقایسه نتایج شنیداری شما با افراد همسن و همجنس، میتواند علت وزوز گوش شما را شناسایی کند.
در مواردی، پزشک ممکن است برای بررسی دقیقتر، از روشهای تصویربرداری مثل سیتیاسکن یا امآرآی استفاده کند. این روشها میتوانند وجود آسیب، ناهنجاری یا مشکلاتی مثل تومورها یا اختلالات عروقی را که ممکن است بر شنوایی تأثیر بگذارند، مشخص کنند. آزمایشهای معمول رادیولوژی اغلب قادر به تشخیص این موارد نیستند.
برای درمان وزوز گوش، پزشک ابتدا علت اصلی این مشکل را بررسی میکند. اگر اختلالی مانند تجمع جرم گوش وجود داشته باشد، آن را برطرف کرده یا در صورت تأثیر داروهای مصرفی، ممکن است داروی شما را تغییر دهد تا شنوایی بهبود یابد.
در ادامه، روشهای مختلف درمان وزوز گوش توضیح داده میشود:
داروهای خاصی مثل ضدافسردگیها و آرامبخشها (مانند آمیتریپتیلین، نورتریپتیلین یا زاناکس) ممکن است شدت وزوز را کاهش دهند. با این حال، همه افراد به این درمان پاسخ نمیدهند و برخی ممکن است با عوارض جانبی مثل حالت تهوع، خستگی، یبوست، تاری دید یا مشکلات قلبی مواجه شوند.
برای کاهش وزوز بهتر است رژیم غذایی زیر را رعایت کنید:
سمعکها به افراد با کمشنوایی کمک میکنند تا صداهای محیطی بهتر بشنوند، که ممکن است باعث کاهش تمرکز بر صدای وزوز شود.
برای موارد شدید، ایمپلنت حلزونی گزینهای مناسب است. این دستگاه با ارسال سیگنالهای الکتریکی به عصب شنوایی، قسمت آسیبدیده گوش را دور زده و درک واضحتری از صداها ایجاد میکند.
پروفسور هیوبرت لیم و تیمی بینالمللی او دستگاهی به نام Lenire را برای کمک به درمان وزوز گوش توسعه دادهاند. این دستگاه غیرتهاجمی که توسط شرکت Neuromod Devices ساخته شده، نخستین دستگاه تأییدشده توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) برای درمان این عارضه در این کشور است. دادههای بالینی از آزمایشات TENT-A1، TENT-A2 و TENT-A3 نشاندهنده اثربخشی، ایمنی و تطابق بالای این دستگاه هستند.
برای جلوگیری از وزوز گوش، باید از گوشهایتان در برابر صداهای بلند مراقبت کنید. هنگام استفاده از تلویزیون، رادیو یا دستگاههای پخش موسیقی، صدایشان را در حد مناسب نگه دارید. اگر در محیطی قرار دارید که صداهای بلندتر از 85 دسیبل تولید میشود (مثل ترافیک شلوغ)، حتماً از محافظ گوش استفاده کنید. در مکانهایی مثل کنسرتها یا کارگاههای ساختمانی، اگر وسیلهای برای محافظت از گوش ندارید، میتوانید با دستان خود گوشهایتان را بپوشانید.
گاهی وزوز گوش یا همان تینیتوس میتواند نشاندهنده مشکلاتی مثل عفونت، انسداد، وجود مایعات در گوش، کاهش شنوایی، فشار خون بالا، یا حتی آسیب به سر و گردن باشد. اگر این حالت موقتی و کوتاهمدت باشد، معمولاً نیازی به پزشک نیست. اما اگر وزوز گوش به صورت مداوم ادامه داشت، بهتر است به پزشک مراجعه کنید. پزشک با انجام آزمایشهای لازم میتواند علت مشکل را پیدا کرده و درمان مناسب را تجویز کند. پس اگر این حالت طولانی شد، مراجعه به پزشک ضروری است.
