همه ما در طول زندگی، دستکم یک بار با احساس ناخوشایند تهوع روبهرو شدهایم؛ حسی گنگ و ناراحتکننده در معده که معمولاً پیشزمینهای برای استفراغ به نظر میرسد. اما جالب است بدانید که همیشه پای استفراغ در میان نیست. در واقع، حالت تهوع بدون استفراغ مسئلهای است که بسیاری از افراد بهطور مزمن آن را تجربه میکنند و شاید ندانند دلیلش چیست یا چطور باید آن را کنترل کرد.
در این مطلب قصد داریم موضوع تهوع مداوم بدون استفراغ را با نگاهی دقیقتر بررسی کنیم؛ اینکه این حالت چه دلایلی دارد، با چه علائمی همراه است و چگونه میتوان آن را بهتر مدیریت کرد.
بسیاری از ما به دلایل مختلف از جمله سوار شدن بر ترن هوایی و ماشین، دوران بارداری یا حتی پرواز با هواپیما، احساس تهوع را تجربه کرده ایم. حالت تهوع یک احساس ناراحتی در معده است که باعث میشود فرد احساس کند میخواهد استفراغ کند. با این حال، این بدان معنا نیست که هنگام احساس تهوع حتما باید استفراغ کنید.
حالت تهوع به خودی خود یک بیماری در نظر گرفته نمی شود! و در واقع نشانه یک بیماری زمینه ای در بدن است؛ مانند بارداری و عفونت در مراحل اولیه یا عارضه جانبی برخی داروها. این حالت از شدید، جایی که فرد احساس میکند هر زمان ممکن است استفراغ کند تا ناراحتی معده خفیف متغیر است. همچنین میتوانیم تهوع را بسته به شدت و مدت زمانی که طول میکشد به حاد یا مزمن نیز طبقه بندی کنیم.
حالت تهوع حاد خفیف است و ممکن است نتیجه شرایطی باشد که به طور ناگهانی ایجاد میشود مانند ضربه، مسمومیت غذایی، سوار شدن در ماشین، میگرن، پرخوری، گاستروانتریت یا آنفولانزای معده. به گفته پزشکان، حالت تهوع حاد کمتر از یک ماه طول میکشد، اما حالت تهوع مزمن شدید است و ممکن است بیش از یک ماه طول بکشد.
در بیشتر موارد، افرادی که از تهوع دائمی بدون استفراغ شکایت دارند، با علائمی مانند سرگیجه، تپش قلب، درد در ناحیه بالای شکم یا گلو، افزایش بزاق دهان، احساس گرما یا تعریق سرد، و در برخی موارد، بیاشتهایی مواجه میشوند. این علائم میتوانند راهنمای خوبی برای شناسایی علت اصلی تهوع باشند.
احساس تهوع مداوم بدون استفراغ میتواند نشانهای از وجود یک مشکل زمینهای در بدن باشد. دلایل متعددی برای بروز این وضعیت وجود دارد که بیشتر آنها به عملکرد دستگاه گوارش، سیستم عصبی یا وضعیت روانی مرتبط هستند. در این بخش، مهمترین دلایل پزشکی این حالت را با هم بررسی میکنیم تا درک بهتری از منشأ آن داشته باشیم.
وجود زخم در دیواره داخلی معده یا اثنیعشر یکی از عوامل شایع تهوع مزمن است. این زخمها معمولاً بهواسطه عفونت با باکتری هلیکوباکتر پیلوری یا مصرف طولانیمدت داروهای ضد التهابی ایجاد میشوند. در چنین شرایطی، درد معده، آروغ زدن، و تهوع بدون استفراغ از علائم شایع هستند.
در این بیماری، حرکات طبیعی معده برای تخلیه غذا دچار اختلال میشود. گاستروپارزی میتواند نتیجهی دیابت، عفونتهای ویروسی یا مصرف داروهای خاص باشد. این افراد معمولاً با نفخ، دلدرد، سیری زودرس و تهوع بدون استفراغ مواجهاند.
این اختلال عملکردی دستگاه گوارش معمولاً با دردهای شکمی، یبوست یا اسهال، و در برخی موارد تهوع همراه است. IBS اغلب در اثر استرس، تغییرات هورمونی یا اختلال در ارتباط مغز و روده ایجاد میشود.
بیماریهایی مانند کرون یا کولیت زخمی که منجر به التهاب مزمن در روده میشوند، گاهی با تهوع بدون استفراغ همراه هستند. این نوع تهوع معمولاً با کاهش وزن، ضعف عمومی و اختلال در اجابت مزاج نیز همراه است.
در این بیماری، اسید معده به مری بازمیگردد و منجر به سوزش سر دل و حالت تهوع میشود. اگر رفلاکس مزمن شود، ممکن است تنها علامت آن تهوع بدون استفراغ باشد.
برخی از بیماریهای ناحیه گوش نیز میتواند موجب سرگیجه و حالت تهوع شود. برای مثال تکان خوردن مایع گوش یکی از علل حالت تهوع بدون استفراغ است، البته برخی از افراد با ابتلا به این عارضه دچار استفراغ نیز خواهند شد، اما در صورت طولانی بودن این بیماری ممکن است فرد احساس دائمی تهوع بدون استفراغ را نیز تجربه کند.
اگر تهوع بیش از چند روز ادامه یافته، در فعالیتهای روزانه اختلال ایجاد کرده یا با کاهش وزن، درد شدید شکم، تب یا سایر علائم هشداردهنده همراه باشد، مراجعه به پزشک الزامی است. متخصص میتواند با انجام آزمایشهای لازم علت زمینهای را شناسایی و درمان مناسب را آغاز کند.
برای کاهش احساس تهوع میتوان از راهکارهای سادهای استفاده کرد:
وعدههای غذایی کوچک، سبک و مکرر مصرف کنید.
از غذاهای چرب، تند و حجیم پرهیز کنید.
نوشیدنیهای خنک مانند چای زنجبیل یا نعناع بنوشید.
در زمان استراحت، سر خود را بالاتر از بدن قرار دهید.
از بوهای تند یا تحریککننده مانند عطرهای قوی دوری کنید.
حرکات ناگهانی را کاهش دهید و در صورت امکان استراحت کنید.
آیا برای درمان تهوع بدون استفراغ دارو هم لازم است؟
در مواردی که تهوع مزمن و شدید باشد، پزشک ممکن است داروهای ضد تهوع مانند آنتیهیستامینها یا داروهای ضد استفراغ تجویز کند. مصرف دارو باید حتماً تحت نظر پزشک صورت گیرد؛ زیرا استفاده خودسرانه ممکن است نهتنها مفید نباشد، بلکه وضعیت را بدتر کند.
تهوع مداوم بدون استفراغ میتواند نشانهای از مشکلات مختلف در دستگاه گوارش یا سیستم عصبی باشد. شناسایی علت دقیق آن نقش کلیدی در درمان مناسب دارد. اگر چنین حالتی را تجربه میکنید، بهتر است آن را بیاهمیت تلقی نکنید و در صورت لزوم، از پزشک کمک بگیرید. درمان بهموقع میتواند به بهبود کیفیت زندگی و رفع کامل این احساس ناخوشایند منجر شود.
منبع: کلینیک گوش تهران | tehranearclinic
