حضانت بر طبق نص صریح قانون ، حق و تکلیف پدر و مادر می باشد ، به این معنا که تا زمانی که پدر و مادر با یک دیگر در منزلی واحد زندگی می کنند ، حضانت فرزند بر عهده هر دو آنان خواهد بود .
حال ممکن است در طول زندگی زناشویی ، اختلافات و مشکلاتی پیش آید که هر یک از زوجین و یا هر دو آنان ، تصمیم به طلاق و جدایی بگیرند .
در چنین وضعیتی اگر زوجین به طلاق توافقی از هم جدا شوند باید در خصوص همه مسائل ، علی الخصوص حضانت فرزند با یک دیگر به توافق برسند ، و اگر بر سر حضانت فرزند دچار اختلاف هستند ، در این صورت بر طبق قانون عمل خواهد شد .
حضانت به معنای تربیت ، مراقبت کردن و همچنین نگهداری کردن از فرزند می باشد ( و تامین نیاز های او برای معاش ) . این موضوع به قدری مهم و پر اهمیت است که قانون گذار موادی را به این امر اختصاص داده است .
بر طبق قانون حضانت فرزند زیر ۷ سال ، که پدر و مادر او از یک دیگر جدا زندگی می کنند و به عبارتی طلاق گرفتند ، بر عهده مادر می باشد .
چرا که فرزند در این دوران بیش از هر زمان دیگری به حمایت های عاطفی و جسمی مادر نیاز دارد . به همین سبب قانون گذار ، حضانت فرزند زیر ۷ سال را به مادر سپرده است . هیچ فرقی نمی کند که فرزند زیر ۷ سال ، پسر باشد یا دختر .
در هر صورت حضانت فرزند زیر ۷ سال با مادر خواهد بود . البته لازم به ذکر است که به موجب قانون ، اگر در زمانی که حضانت فرزند زیر ۷ سال با مادر است ، مادر مجدداً با فرد دیگری ازدواج کند ، در چنین وضعیتی حضانت از مادر سلب خواهد شد .
مگر آن که زوجین با یک دیگر در این خصوص توافق کرده باشند ، که حتی پس از آن که مادر ازدواج کرد باز هم حضانت فرزند زیر ۷ سال ، با او باشد .
پس از آن که فرزند حاصل از ازدواج زوج و زوجه به سن هفت سالگی رسید ، از این پس بین این که فرزند زوجین پسر باشد یا دختر ، تفاوت هایی خواهد بود .
برای مثال در صورتی که فرزند حاصل از ازدواج زوج و زوجه پسر باشد ، حضانت پسر از سن هفت سالگی تا ۱۵ سالگی که پسر به بلوغ شرعی می رسد ، با پدر خواهد بود .
و از طرفی اگر فرزند حاصل از ازدواج زوج و زوجه دختر باشد ، از سن هفت سالگی تا زمانی که دختر به سن بلوغ شرعی می رسد یعنی ۹ سالگی ، حضانت او با پدر خواهد بود .
نکته حائز اهمیتی که در این خصوص می توان اشاره کرد ، این امر است که : چه حضانت فرزند با پدر باشد ، چه مادر ، در هر صورت بر طبق نص صریح قانون این پدر است که باید نفقه فرزندش را بپردازد .
البته زوجین می توانند در این خصوص نیز با یک دیگر توافق کنند که برای مثال : در هنگامی که حضانت فرزند زیر ۷ سال با مادر است ، نفقه او را نیز مادر پرداخت کند .
پس از آن که فرزند به سن بلوغ شرعی رسید ( پسر ۱۵ سالگی و دختر ۹ سالگی ) ، در چنین صورتی دیگر فرزند از سن حضانت خارج خواهد شد ، و خود او باید انتخاب کند که از این پس مایل است با کدام یک از والدینش زندگی کند .
نکات دیگری که باید در خصوص حضانت فرزند زیر ۷ سال ، اشاره کرد این امر است که : در مدت زمانی که حضانت فرزند با مادر یا پدر می باشد ، هیچ یک از مادر یا پدر کودک این حق را نخواهند داشت که از وظیفه ای که به آن ها سپرده شده است ، امتناع کنند .
همچنین لازم به ذکر است که : اگر حضانت فرزند به عنوان مثال با مادر است ، پدر این حق را خواهد داشت که فرزندش را ملاقات کند ( یا بر عکس ) و مادر نمی تواند که پدر را از دیدن فرزند محروم نماید .
