کافیست تنها یکبار به یکی از ادارات مالیات یا یکی از مراکز تخصصی یا حتی یک شرکت معمولی سر بزنید یکی از مفاهیمی به قطع با آن مواجه خواهید شد عبارت سال یا دوره مالی است . شاید بگوید این که خیلی ساده است می شود همان فروردین تا اسفند دیگر ! حدس شما درست است ولی در مواقعی خاص این موضوع مغایرت دارد. در ادامه به بررسی سال مالی ، اهمیت و کاربرد آن در امور حسابداری ، چگونگی تعیین سال مالی و نحوه بستن سال مالی خواهیم پرداخت اگر قصد دارید درباره سال مالی و موارد مربوط به آن اطلاعات کسب کنید مقاله درستی را انتخاب کرده اید.
در یک سازمان یا شرکت، برای تهیه و تنظیم گزارش‌های مالی مختلف، باید زمانی را برای شروع و پایان در بهترین نرم افزار حسابداری آنلاین در نظر گرفت. به عبارت بهتر، باید کار محاسبه صورت حساب‌های مالی در قالب دوره‌های زمانی مشخصی انجام شود. در غیر این صورت عملا نظم و ترتیب مشخصی در صورتهای مالی شکل نمی‌گیرد و این مسئله موجب می‌شود که در عمل مدیران شرکت‌ها نتوانند از اطلاعات موجود، برای ارزیابی عملکرد مجموعه تحت نظر خود و تصمیم‌گیری در رابطه با آینده اقدامات لازم را انجام دهند. در همین راستا مفهومی به نام سال مالی یا دوره مالی تعریف شده است که در ادامه به تشریح جوانب این موضوع مهم می‌پردازیم. در ادامه با ما همراه باشید.
دوره مالی محدوده‌ی زمانی مشخصی است که توسط صورتهای مالی پوشش داده می‌شود و در این دوره رویدادهای مالی جمع‌آوری، ثبت، تجزیه و تحلیل و گزارش می‌شوند.
گزارش وضعیت مالی و عملکرد مالی واحد تجاری در قالب دوره‌های مالی برای سرمایه گذاران مفید است، زیر می‌توانند وضعیت دوره‌های مختلف را با هم مقایسه کنند.
برای تعیین وضعیت و عملکرد کسب و کارها و واحدهای تجاری، کل دوره فعالیت آنها را به دوره‌های کوتاه‌تری توسط نرم افزار حسابداری چند شرکتی تقسیم بندی می‌کنند که به هر کدام از این دوره‌ها، دوره مالی گفته می‌شود. در بیشتر مواقع دوره‌های مالی یک ساله هستند؛ یعنی برای مثال در کشور ما در پایان هر سال یعنی پایان اسفند ماه، عملکرد تجاری و مالی کسب و کارها در طی یک دوره مالی یک ساله مورد بررسی قرار می‌گیرد.
هنگام بررسی عملکرد واحدهای تجاری طبیعتا باید میزان سود و زیان آن واحدها را محاسبه کرد، سپس به کمک آن می‌توان تصمیم گرفت که آن شرکت یا واحد تجاری در طول دوره مالی معین شده، وضعیت و عملکردی مطلوب داشته است یا خیر.
توجه به این نکته الزامی است که دوره‌های مالی همیشه به صورت بازه‌های زمانی یک ساله نیستند و طول دوره مالی هر شرکت به میزان فعالیت‌های آن شرکت بستگی دارد.
برای مثال برخی از کسب و کارها به صورت فصلی فعالیت می‌کنند؛ در نتیجه لازم است که طول دوره‌های مالی آنها کوتاه‌تر و مثلا برای سه سا شش ماه در نظر گرفته شود.
دوره مالی که مدت آن یک سال در نظر گرفته شده است، سال مالی نامیده می شود. مطابق قوانین موجود در حسابداری، حسابداران واحدهای تجاری و شرکت ها موظف هستند در پایان سال مالی صورت های مالی و اظهارنامه عملکرد خود را با کمک نرم افزار حسابداری فروشگاهی ارائه دهند.
سال مالی برای هرکشور و یا حتی برای هر شرکت می تواند تاریخ شروع و پایان متفاوتی داشته باشد. اغلب در ایران شروع آن اول فروردین و پایان سال مالی را آخر اسفندماه در نظر می گیرند. اما بسته به نوع فعالیت شرکت، برخی شرکت ها ترجیح می دهند تاریخ شروع سال مالی دیگری را انتخاب کنند. نکته ای که در سال مالی اهمیت دارد این است که حتما طول دوره باید معادل با 12 ماه باشد.
برای بستن حساب های سال مالی نیاز است با انواع حساب ها آشنا باشید. در حسابداری دوطرفه یا دوبل برخی حساب ها دائم و برخی موقت هستند که در زیر به صورت دقیق تر آنها را تعریف می کنیم.
حساب های دائم یا ترازنامه ای : حساب هایی که مانده آنها مربوط به یک دوره مالی نیست و به دوره های مالی بعد منتقل می شود مانند حساب های بانکی، بدهکاران تجاری، بستانکاران تجاری
حساب های موقت یا سود و زیانی : حساب هایی که مانده آن مربوط به یک دوره مالی بوده و مانده این حسابها در پایان یک دوره مالی صفر می شود و به دوره مالی بعد منتقل نمی شود. مانند حساب های هزینه، درآمدها، فروش
یک شرکت با توجه به بازخورد یک سال مالی میتواند برای سال یا حتی سالهای آینده تصمیمات کوتاه یا بلند مدت اتخاذ کند ، این گزارشات بدست آمده از یک سال مالیست که نشان می دهد سود و زیان چقدر است ، چه میزان شرکت میتواند در سایر پروژ ه های مالی همکاری داشته باشد. تعیین کننده توانایی شرکت برای سرمایه گذاری های کوتاه یا بلند مدت ، درکل از تصمیمات ساده ای همچون استخدام تا مسائل پیچیده تری همچون برنامه ریزی و بودجه بندی نیز می باشد. در واقع نتایج یک سال مالی است که میتواند به ما کمک کند برای سال مالی بعدی بودجه بندی و برنامه ریزی کنیم. برای مثال اگر عملکرد یک شرکت مطلوب نباشد به قطع نمیتوان تصمیماتی در رابطه با سرمایه گذاری و ... برای سال یا سالهای آینده گرفت.
اهمیت بستن سال مالی در یک شرکت یا سازمان از چند جنبه مهم قابل بررسی است؛ که عبار‌ت‌اند از:
معمولا سال مالی در هر شرکت از 12 ماه تشکیل می‌شود و شرکت‌ها، سالهای مالی خود را بر بنای زمان تسلیم اظهارنامه‌های مالیاتی تنظیم می‌کنند. در قالب تنظیم اظهارنامه مالیاتی، یک شرکت باید تمام هزینه‌ها، درآمدها و دارایی‌های خود را در طول یک دوره مالی اخیر، به همراه اسناد و مدارک آنها به سازمان امور مالیاتی ارائه کند. در قالب این محاسبات، مجموع سود و زیان شرکت‌ها، در طول یک سال مشخص می‌شود. سازمان امور مالیاتی نیز با بررسی صحت و سقم اطلاعات درج شده در اظهارنامه مالیاتی، مبلغ مالیات شرکت‌ها را تعیین می‌کند.
با استفاده از گزارش‌هایی که در طول یک دوره مالی در یک شرکت یا سازمان تهیه و تنظیم می‌شود، مدیران شرکت‌ها می‌توانند در جریان اتفاقاتی که در طول یک سال در زیرمجموعه‌شان رخ داده است، قرار بگیرند. داده‌ها و اطلاعات مالی، مهم‌ترین معیار و سنجش برای ارزیابی وضعیت شرکت‌ها است، که در اختیار مدیران آنها قرار می‌گیرد. بدون این گزارش‌های مالی در پایان هر سال مالی، عملا نمیتوان تشخیص داد که شرکت در چه موقعیتی قرار دارد و در مقایسه با گذشته چه تغییراتی را تجربه نموده است.
مدیران یک سازمان یا شرکت مسئول مستقیم برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری برای آینده شرکت هستند. این افراد برای آنکه بتوانند برنامه‌ریزی مناسبی برای مجموعه تحت امر خود داشته باشند، باید داده‌های مالی جامع و کاملی در اختیار داشته باشند. بنابراین بدون در اختیار داشتن گزارش‌های مالی در پایان در هر دوره مالی یک پایه اساسی برنامه‌ریزی شرکت‌ها لنگ می‌ماند.
یکی از مفاهیم مهمی که در تجارت و مسائل مربوط به حسابداری با آن بسیار برخورد می‌کنیم، مفهوم بستن حساب‌های مالی است. در علم حسابداری مقصود از بستن حساب‌های مالی، صفر کردن مانده حساب های یک واحد تجاری یا یک شرکت می‌باشد.
هنگامی که دوره مالی در یک واحد تجاری یا شرکت به انتهای خودش می‌رسد و آن شرکت یا واحد تجاری برای شروع کردن دوره مالی بعدی آماده می‌شود، باید حساب‌های دوره مالی قبلی حتما صفر شوند. این یکی از مهم‌ترین دلایلی است که می‌توانیم برای بستن حسابها ذکر کنیم.
در پایان هر دوره مالی صفر کردن یا بستن حساب‌های مالی دریک واحد تجاری، در واقع وضعیت و نحوه عملکرد آن واحد تجاری را نشان می‌دهد. واحدهای تجاری معمولا حساب و کتاب‌های مربوط به هر دوره مالی را در دفاتر حسابداری خود ثبت می‌کنند؛ که لازم است در پایان هر دوره مالی دفاتر حسابداری قبلی بسته شوند و حسابها به دفاتر مالی جدید انتقال داده شوند.
گفتیم که طول دوره مالی بسته به نیاز شرکت‌ها و واحدهای تجاری و با توجه به نوع کسب و کار آنها تعیین می‌گردد و میتواند یک دوره مالی به مدت سه، شش، نه ماه و یا یک سال به طول بی‌انجامد. این موضوع را هم گفتیم که حتما الزامی نیست که دوره مالی به اندازه یک سال باشد.
اما اگر طول دوره مالی یک شرکت یا واحد تجاری به اندازه یک سال باشد به آن سال مالی می‌گویند. در پایان هر سال مالی باید حسابداران واحدهای تجاری حساب‌های آن یک سال شرکت و صورت های مالی و اظهارنامه عملکرد خود را به مسئولین مربوطه ارائه دهند.
همچنین گفته شد که در کشور ما یک سال مالی از فروردین آغاز شده و تا پایان اسفند ماه طول می‌کشد. البته این موضوع همیشگی و الزامی نیست و صاحبان کسب و کارها می‌توانند بسته به نیازهای خود تاریخ آغاز و پایان سال مالی شرکت و واحد تجاری خود را تعیین کنند.
برای بستن یک دوره مالی ابتدا از ثبت تمامی اسناد مربوط به آن سال مالی و صحت آنها باید مطمئن شد. سپس در یک سند، کلیه حساب های موقت که مانده بستانکار دارند را به اندازه مبلغ مانده حساب، بدهکار کرده و مانده آنها را صفر می کنیم. همچنین کلیه حساب های موقت که مانده بدهکار دارند را معادل مانده همان حساب بستانکار می کنیم.
برای بالانس شدن این سند از حساب سود و زیان جاری باید استفاده کرد یعنی مانده کلیه حساب های موقت، سود و زیان جاری می شود. به همین دلیل است که به حساب های موقت، حساب سود و زیانی نیز گفته می شود.
بعد از مشخص شدن سود و زیان معمولاً سندی صادر می شود که در آن تکلیف سود و زیان جاری مشخص می شود، یعنی یا به حساب سود و زیان انباشته منتقل می شود، یا بین سهامداران تقسیم شده و یا به صورت افزایش سرمایه ثبت می شود.
در سند اختتامیه کلیه حساب هایی که هنوز مانده دارند نیز صفر می شوند، با توجه به تراز بودن کلیه حساب ها این سند بدون استفاده از حساب واسط نیز بالانس است، اما بنا به سلیقه می توان از حساب واسط سند تراز اختتامیه نیز استفاده کرد. این حساب معادل ریالی حساب هایی که بدهکار شده اند، بستانکار می شود. از نظر ریالی مبلغ بدهکار و بستانکار شدن این حساب برابر بوده و درنتیجه مانده آن صفر خواهد شد.
مانده کلیه حساب های دائم در ابتدای هر دوره مالی در این سند مشخص می شود. این سند دقیقاً مانند سند اختتامیه دوره مالی قبل است با این تفاوت که کلیه مبالغ بدهکار، بستانکار می شود و کلیه مبالغ بستانکار، بدهکار می شود.
منبع : اصول حسابداری فروشگاهی چیست؟
