مطالبات از مهم ترین دارایی هر شرکت است. مطالبات شرکت به دو دسته مطالبات تجاری و غیر تجاری تقسیم می شوند. مطالبات تجاری مربوط به روال عادی و حساب های مستقیم شرکت است و مطالبات غیر تجاری ارتباط مستقیم به فعالیت شرکت ندارند. از آن جایی که بسیاری از معاملات شرکت به صورت نقدی نیست، بنابراین مطالبات هر مؤسسه یا شرکت و وصول آن از اهمیت بالایی برخوردار است.
در حسابداری بر اساس اصل محافظه کاری ( اصول محدود کننده ) و اصل مقابله یا تطابق هزینه ها با درآمدها ( اصول اساسی ) ، قسمتی از حسابهای دریافتنی ( مطالبات ) که نسبت به وصول آن ها در آینده مشکوک هستیم شناسایی نموده و ثبت های حسابداری مربوط به آن را در دفاتر وارد می کنیم .
حسابهای مشکوک الوصول طبق اصل محافظه کاری (یکی از میثاق‌ها‌ی محدود کننده حسابداری) و اصل تطابق هزینه و درآمد در موسسات بررسی می‌شود.
حسابهای مشکوک‌الوصول قسمتی از حساب‌ها و یا اسناد دریافتنی هستند که بعد از بررسی‌ها‌‌ی پایان دوره با کمک بهترین نرم افزار حسابداری آنلاین ،نسبت به وصول و نقد شدن آنها شک و ابهام داریم.
مطالبات مشکوک الوصول در حسابداری
مطالبات مشکوک الوصول در حسابداری پس از شناسایی و ذخیره از لحاظ وصول به 2 دسته تقسیم می‌شوند، که شامل موارد زیر است:
گفتنی است که در پایان هر دوره، مدیران و مسئولان امور مالی پس از بررسی‌ها‌‌ی مطالبات مشکوک الوصول در حسابداری و صورت‌ها‌ی تهیه شده مطالبات را از لحاظ وصول در یکی از تقسیم بندی‌های فوق قرار می‌دهند.
برای ثبت مطالبات مشکوک الوصول در دفاتر دو روش داریم :
1- روش حذف مستقیم
2- روش ایجاد ذخیره
روش حذف مستقیم : این روش زمانی مورداستفاده قرار می گیرد که نسبت به غیرقابل وصول بودن مطالبات در آینده اطمینان کامل داریم و هیچ شک و شبهه ای وجود ندارد . در این روش آن قسمت از مطالبات غیرقابل وصول را با بدهکار کردن حساب هزینه مطالبات سوخت شده و بستانکار کردن حساب های دریافتنی از دفاتر خارج می کنیم .
روش ایجاد ذخیره : این روش زمانی مورد استفاده قرار می گیرد که نسبت به وصول قسمتی از مطالبات در آینده مشکوک هستیم و احتمال می دهیم که این مطالبات را نتوانیم وصول کنیم ، در این صورت با ایجاد ذخیره از طریق بدهکار کردن حساب هزینه مطالبات مشکوک الوصول و بستانکار کردن حساب ذخیره مطالبات مشکوک الوصول ، ثبت های مربوطه را در دفاتر انجام می دهیم .
در روش ایجاد ذخیره ، در صورتیکه در آینده مشخص شود ،مطالباتی را که قبلا مشکوک الوصول شناسایی کرده ایم و از بابت آن در حساب ها ذخیره موردنیاز را ایجاد نموده ایم ، کاملا سوخت شده و دیگر وصول نخواهند شد ، با بدهکار کردن حساب ذخیره مطالبات مشکوک الوصول و بستانکار کردن حساب های دریافتنی از دفاتر خارج می کنیم .
نکته : حساب ذخیره مطالبات مشکوک الوصول یک حساب دائمی با ماهیت بستانکار می باشد که در پایان هر دوره مالی مانده این حساب در ترازنامه در زیر حسابهای دریافتنی نشان داده شده و از حسابهای دریافتنی کسر می شود .
ذخیره مطالبات مشکوک الوصول Bad debt reserve به میزان ذخیره ای گفته می شود که بر اساس روش های حسابداری در خصوص مطالبات و اسناد دریافتنی در حساب ها ایجاد می گردد را نشان می دهد.
به هنگام ایجاد ذخیره برای شناسایی مطالبات مشکوک الوصول و همچنین سوخت مطالبات مزبور این حساب مـورد ثبت قرار می گیرد.
ﻣﻄﺎﻟﺒﺎﺕ ﺍﻏﻠﺐ ﺩﺭ ﺳﺮ ﻓﺼﻞ ﻫﺎﯼ ﺯﯾﺮ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪﯼ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ:
همانطور که در لیست نرم افزارهای حسابداری معروف اشاره شد ،این نوع از حساب ها، ﻣﺒﻠﻎ ﺑﺪﻫﯽ ﻣﺸﺘﺮﯾﺎﻥ ﺑﻪ ﺷﺮﮐﺖ می باشد که ﺩﺭ ﻗﺒﺎﻝ ﺁﻥ ﺳﻨﺪ ﺗاﯾﯿﺪ ﺑﺪﻫﯽ ﺩﺭﯾﺎﻓﺖ ﻧﺸﺪﻩ ﺍﺳﺖ.
به ﻣﻄﺎﻟﺒﺎﺗﯽ می گویند ﮐﻪ ﺩﺭ ﻗﺒﺎﻝ ﺁﻧﻬﺎ ﯾﮏ ﺳﻨﺪ ﺑﺪﻫﯽ رسمی مانند ﭼﮏ ﯾﺎ ﺳﻔﺘﻪ ﺩﺭ تاﯾﯿﺪ ﺑﺪﻫﯽ ﺍﺯ ﻣﺸﺘﺮﯾﺎﻥ ﺩﺭﯾﺎﻓﺖ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ.
ﺳﺎﯾﺮ ﻣﻄﺎﻟﺒﺎﺕ ﺩﺭ ﺑﺮﮔﯿﺮﻧﺪه ﻣﻄﺎﻟﺒﺎﺕ ﻏﯿﺮ ﺗﺠﺎﺭﯼ از جمله موارد زیر ﺍﺳﺖ:
ﺳﻮﺩ ﺗﻀﻤﯿﻦ ﺷﺪه ﺩﺭﯾﺎﻓﺘﯽ
ﻭﺍﻡ ﻫﺎﯼ ﺍﻋﻄﺎیی ﺑﻪ پرسنل ﺷﺮﮐﺖ
ﻣﺴﺎﻋﺪه ﮐﺎﺭﮐﻨﺎﻥ
ﻣﺎﻟﯿﺎﺕ ﺑﺮ ﺩﺭﺁﻣﺪ ﺩﺭﯾﺎﻓﺘﻨﯽ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﺳﺎﯾﺮ ﻣﻄﺎﻟﺒﺎﺕ
مطالبات خود دارای انواعی می باشد که در برگیرنده موارد زیر است و هر کدام از آنها ویژگی ها و خصوصیاتی دارد.
ﻣﻄﺎﻟﺒﺎﺕ ﻏﯿﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻭﺻﻮﻝ (ﻣﻄﺎﻟﺒﺎﺕ ﺳﻮﺧﺖ ﺷﺪﻩ):
ﻣﻄﺎﻟﺒﺎت غیر قابل وصول به آن دسته از مطالبات گفته می شود ﮐﻪ ﻭﺻﻮﻝ ﺁﻧﻬﺎ به طور قطعی ﺍﻣﮑﺎﻥ ﭘﺬﯾﺮ ﻧﯿﺴﺖ.
ﻣﻄﺎﻟﺒﺎﺕ ﻣﺸﮑﻮﮎ ﺍﻟﻮﺻﻮﻝ:
مطالبات مشکوک الوصول به ﻣﻄﺎﻟﺒﺎﺗﯽ گفته می شود ﮐﻪ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﻭﺻﻮﻝ ﺁﻥ ﻫﺎ ﺍﺑﻬﺎﻡ ﻭ ﺗﺮﺩﯾﺪ های ﺍﺳﺎﺳﯽ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ.
دلیل اهمیت مطالبات م. م علاوه بر ضرر و زیانی که شرکت یا موسسه از این ناحیه می بیند، مبالغ حاصل از این مطالبات در گروه درآمدهای مشمول مالیات شرکت قرار نمی گیرد. برای همین در استانداردهای معادلات حسابداری برای شناسایی و ذخیره آنها ستون هایی در نظر گرفته می شود.
مطابق بند 11 ماده 148 قانون مالیات مستقیم مطالبات مشکوک الوصول، جزو هزینه های قابل قبول مالیاتی هستند و باید چند شرط را داشته باشند که در این ردیف حسابداری قرار بگیرند.
شرط اول: این که مطالبات مشکوک الوصول باید در راستای فعالیت های موسسه باشد.
شرط دوم: دوم این که احتمال قوی برای وصول نشدن این مطالبات وجود داشته باشد.
شرط سوم: این که این مطالبات باید در دفاتر موسسه ثبت شده باشد تا وضعیت وصول یا عدم وصول شان مشخص شود.
شرط چهارم: این که میزان ذخیره مطالبات مشکوک الوصول برای هر مشتری به طور خاص و جداگانه مشخص و تعیین شده باشد و اسناد و مدارک مربوط به این مطالبات باید به طور کامل و دقیق موجود باشد.
ذخیره مطالبات مشکوک الوصول، میزانی است که طبق قوانین و روش های حسابداری باید در اسناد دریافتنی شرکت یا فروشگاهی که از نرم افزار حسابداری فروشگاهی ساده استفاده میکند،اعمال شود. از ذخیره مطالبات مشکوک الوصول برای شناسایی مطالبات و درصد وصول یا سوخت شدن شان استفاده می شود.
در معادلات حسابداری حساب ذخیره مطالبات مشکوک الوصول، یکی از حساب های بستانکار و دائمی است که در پایان هر دوره مالی در ترازنامه در بخش حساب های دریافتنی ثبت شده و از حساب های دریافتنی کسر می شود. در این حساب به کلیه دریافتنی ها مطالبات گفته می شود.
منبع :
