همیشه فیلم ها و دیالوگ های تاریخی آدم رو یاد نوستالژیک میندازه.مونوپولی یکی از بازی هایی است که با خانواده های ایرانی حسابی اخت شده است و جز خانواده های ایرانی است.واژه مونوپولی از دو بخش تشکیل شده بخش اول مونو که در زبان یونانی به معنی تنها، تنهایی و انحصار است و بخش دوم کلمه یعنی پولی در زبان یونانی به معنی فروش است.بازی مونوپولی یک بازی اقتصادی است و هرکه انحصار طلب تر باشه دربازی احتمال بردش زیاد تر میشه. پس درادامه مقاله با ما همراه باشید تا در مورد بازی مونوپولی بیشتر بدانید.
در قرن ۱۷ و ۱۸ مردم آمریکا اکثرا به کشاورزی و دامپروی (گاو چرانی ) می پرداختند و کمتر زمانی برای بازی کردن داشتند و عمده بازی هایی که در آن دوره بازی می شد به بولینگ ، پوکر و تخته نرد خلاصه می شد. نکته جالبی که در ارتباط با این امر در ابتدا وجود داشت این بود که بسیاری از تندرو های آمریکایی بسیاری از بازی های شامل تاس را مرتبط با جادوگری و شیطان پرستی می دانستند؛ ولی در قرن ۱۹ با تغییر سبک زندگی اکثر مردم آمریکا از کشاورزی به زندگی شهر نشینی، با بیشتر شدن زمان فراغت و افزایش درآمد برای قشر متوسط ، بازی کردن حتی به یکی از راههای تربیتی برای رشد و تربیت و آموزش فرزندان توسط مادران تبدیل شد و بازی های رومیزی به طرز عجیب غریبی وارد خانه های آمریکایی ها شد. به مرور تمامی اعضای خانواده با هر سنی می توانستند کنار همدیگه به بازی کردن بپردازند و همین مسئله باعث به وجود آمدن ژانری در بردگیم به نام ژانر بازی های خانوادگی شد.
در اواخر قرن ۱۹ در آمریکا تکنولوژی چاپ و تولید بازی های رومیزی پیشرفت چشمگیری کرد و کارت ها و المان های بازی از حالت تک رنگی درآمدند و چند رنگی شدند. از طرفی امکان تولیدات بازی ها با توجه استقبال اکثریت مردم آمریکا در تیراژ بالا منجر به کاهش قابل توجه قیمت بازی ها شد که همین امر در نهایت منجر به این شد که بازی کردن بازی های رومیزی به یکی از تفریحات مردمان آمریکا تبدیل شود.
در همین زمان جامعه آمریکا از تم مذهبی صرف فاصله گرفت و فضای اکثریت جامعه به سمت سکولاریسم ، مادی گرایی و سرمایه داری جلو رفت. درست در همین زمان بود که بازی district messenger boy در سال ۱۸۸۶ توسط انتشارات مک لافلین برادرز در نیویورک منتشر شد و دقیقا منطبق بر همین جریان فکری مرسوم آن روز های آمریکا بود.
در دهه ۱۸۸۰ جریان قدرتمند در آمریکا جریان سرمایه داری بود و بسیاری از سرمایه داران از این موضوع که داستان بازی ها به سمتی برود که افرادی با سرمایه‌ی بیشتر به قهرمانان بازی ها تبدیل شوند به شدت استقبال می کردند. از طرفی دیدگاه و نظریات اقتصادی henry George مبنی بر سرمایه دار شدن از طریق اجاره دادن املاک و مستقلات بسیار محبوبیت یافت و جریانی به نام georgism را به وجود آورد. این دیدگاه سرمنشا طراحی بازی رومیزی به نام landlord’s game بود که توسط خانم الیزابت مگی (Elizabeth Maggie) در سال ۱۹۰۴ طراحی گردید.وی از طرفداران جریان georgism بود و بازی فکری خود را بر همین سیستم طراحی نمود.
این بازی در همان ابتدای امر انقدر برای مردم عادی سرگرم کننده و جذاب بود که نزدیک به سی سال به محبوب ترین بازی مردم آمریکا تبدیل شد. بعدها الیزابت مگی تصمیم گرفت با اضافه کردن المان هایی به بازی رومیزی خود ، بازی اولیه را بهبود و گسترش دهد که همین امر منجر به طراحی بردگیمی جدید شد که هویت خود را وامدار بازی فکری landlord’s game بود. این بازی با نام مونوپولی در سال ۱۹۳۵ به کمک کمپانی پارکر برادرز (parker bros) به جهان معرفی شد. جالب است بدانید طبق آمار بازی مونوپولی را تا به امروز چیزی نزدیک به ۷۵۰ میلیون نفر بازی کرده اند و این بازی تا به امروز به ۳۸ زبان زنده دنیا نیز ترجمه شده است. خوب بریم که یه سری اطلاعات کلی درباره محتویات ، قوانین و گیم پلی بازی مونوپولی داشته باشیم.
بازی مونوپولی از دو تاس، تعدادی کارت ، تعدادی توکن خانه و هتل ، تعداد زیادی اسکناس با ارزش های متنوع و یک برد اصلی که بر روی آن اسم خیابان ها ، محله ها ، و مکان های دیگری همچون پارکینگ ، اداره مالیات ، اداره برق ، اداره آب ، زندان و قسمت کشیدن کارت های شانس و جایزه می باشد تشکیل شده است.
در ابتدای بازی بازیکنان همگی دو تاس را ریخته و هر کسی که عدد بیشتری بیاورد به عنوان اولین بازیکن بازی را شروع می کند. در این نقطه همه بازیکنان ۱۵۰۰ دلار از بانک گرفته و یک بازیکن به عنوان بانکدار انتخاب می شود.
با مشخص شدن نفر اول هر بازیکن در ابتدای نوبت خود ابتدا تاس میریزد و به مجموع عدد دو تاس مهره ی خود را جلو می برد. سپس اگر مهره آن بازیکن در خیابانی بایستد که متعلق به هیچ بازیکنی نباشد می تواند با پرداخت هزینه آن خیابان ، آنجا را بخرد و در آن جا شروع به خانه سازی و هتل سازی کند ولی اگر در خیابانی توقف کند که متعلق به یکی دیگر از بازیکنان باشد می بایست مبلغ اجاره ی آن جا را با توجه به تعداد خانه ها و یا هتل ساخته شده در آنجا بپردازد. این اعداد در دفترچه راهنمای بازی مونوپولی کامل نوشته شده اند.
در صورتی که بازیکنان بر روی خانه مالیات و جایزه بروند می بایست کار مرتبط به آن را انجام داده و یا مقداری پول به عنوان مالیات بدهند و یا از بانک بازی توسط کارت شانس به عنوان جایزه پول دریافت کنند و یا توسط کارت های شانس جریمه شوند.
پول های داده شده در قسمت مالیات در پارکینگ ذخیره می شود و در صورتی که یک بازیکن برای اولین بار به پارکینگ برود تمامی پول های موجود در آن جا را برمیدارد و زمانی که یک بازیکن بر روی خانه ی “برو به زندان” برود یا سه بار در نوبت خود پشت سر هم تاس جفت بیاورد و یا کارت شانسی بکشد که بگوید به زندان برو، مستقیم به زندان منتقل می شود که در آنجا هم قوانین خاصی روی او اعمال میشود.
اوج هیجان بازی در درگیری بازیکنان و متحد شدن آن ها در ارتباط با خرید و فروش محلات و خیابان ها با یکدیگر می باشد. ذکر این نکته بسیار حائز اهمیت است که شما زمانی می توانید اقدام به ساخت و ساز در خیابان های یک محله را انجام دهید که تمامی کارت های خیابان های یک محله را داشته باشید پس طبیعتا می بایست خیابانی که به دردتان نمی خورد را به بازیکنی که به آن نیاز دارد تا مونوپولی (انحصارگرایی) خیابان های یک محله را داشته باشد بفروشید و از او خیابانی که میخواهید را بگیرید یا صرفا آن خیابان را به قیمتی گزاف به او بفروشید. یا گاهی مجبور می شوید به قیمتی گزاف یک خیابان را که احتیاج دارید بخرید تا تمام خیابان های یک محله را داشته باشید. به تمامی این کشمکش ها هزینه های اجاره ای که می بایست در هر محله پرداخت کنید را اضافه کنید. هر چقدر این خیابان ها به اصطلاح مجهزتر یا لاکچری تر می شوند هزینه اجاره کردن آن ها نیز طبیعتا زیاد تر می شود.
ذکر این نکته قابل تامل است که هر بازیکن زمانی که نقدینگی اش تمام شود قادر است با به رهن گذاشتن املاک خود پولی از بانک بگیرد و بازی را ادامه دهد ولی کارت آن خیابان را می بایست به پشت بگذارد و در صورتی که بازیکنی بر روی آن خیابان برود دیگر به وی اجاره ای پرداخت نمی کند. بعد ها با پرداخت هزینه رهن بانک بعلاوه ۱۰ درصد از هزینه اولیه رهن آن می تواند ساختمان را از رهن بانک پس بگیرد و دوباره از آن استفاده کند.
در ادامه بازی هر بازیکنی که وارد ورشکستگی شود و دیگر پولی نداشته باشد که به بازیکنان دیگر مرتبط با اجاره مکان هایی که در آنها می ایستند بدهد ،از بازی خارج شده و برنده بازی در نهایت کسی است که به تنهایی با بیشترین پول باقی بماند.
نکته بسیار جالب و تحسین برانگیز در ارتباط با بردگیم مونوپولی رساندن این میزان از هیجانات و تبادلات مالی فقط و فقط با دو عدد تاس و یک برد بسیار ساده است. اخیرا نسخه های بسیار بسیار متفاوتی از مونوپولی با تم فیلم های سینمایی و سریال های پرطرفدار مانند فرار از زندان، گیم اف ترونز ، برکینگ بد ، هری پاتر و …روانه بازار شده است.
حتی در نسخه های امروزی مشاهده می شود که افزونه بانکداری الکترونیکی نیز به بازی اضافه شده و دیگر پول کاغذی در بازی وجود ندارد و همه بازیکنان با دستگاه پوز و کارت های اعتباری خرید و فروش کرده و اجاره و مالیات خود را پرداخت می کنند. حتی یک نسخه جمع و جور و سریع از بازی نیز به وجود آمده که به آن مونوپولی deal گفته می شود. بازی فکری مونوپولی کاملا یک بازی شناخته شده و کامل در تمام دنیاست که نسخه های مختلف آن در همه جا دیده میشود. نسخه هایی با اسامی مختلف روپولی، ایروپولی و … هم برگرفته از همین سری بازی های محبوب شکل گرفتند.
سوال اصلی در ارتباط با بازی فکری مونوپولی این است که این بازی برای چه قشری، چه افرادی، با چه سن و سالی مناسب است و برای چه گروهی مناسب نیست؟
در جواب باید گفت این بازی برای تمامی سنین از کودک خردسال که می خواهد با مسائل مالی و جمع و تفریق ریاضی و ارتباط عمومی با سایر افراد جامعه آشنا بشود تا افراد بزرگسال که به دنبال تفریحات دسته جمعی و دورهمی در کنار یکدیگر هستند مناسب می باشد.
در آخر جدا از بحث سلیقه شخصی به نظر بنده، بازی مونوپولی بی دلیل پرفروش ترین بردگیم جهان نبوده و همین مسئله گواه بر پر طرفدار بودن و ارتباط گرفتن اکثر افراد با این بازی است. ولی به عنوان چند توصیه کلی این بازی برای افرادی که با دنیای بازی های رومیزی آشنایی کامل دارند و با بازی هایی که تم و مکانیزم شانس زیادی در آن دخیل است، مشکل دارند یا کلا آدم های بد شانسی هستند اصلا توصیه نمی شود. ولی برای کسانی که می خواهند به تازگی با دنیای جذاب و مسحور کننده بازی های فکری و بردگیم ها آشنا شوند بسیار گزینه مناسبی می باشد.
