چگونگی پرداخت وجه توسط خریدار برای فروشنده، یکی از موضوعات مهمی می باشد که در تجارت بین الملل به اشکال مختلفی صورت می گیرد. در این مطلب به شرح چگونگی انواع پرداخت های خریدار برای فروشنده اشاره شده است که در طی آن اعتبارات اسنادی، نقش مهمی را ایفا می کند.
نحوه پرداخت وجه توسط خریدار مسئله بسیار مهمی در قرارداد های تجاری می باشد. اعتبار اسنادی تکنیکی برای جا به جایی وجه کالاها توسط بانک می باشد. به همین جهت حسابداری اعتبارات اسنادی با بهترین نرم افزار حسابداری آنلاین ازاهمیت بالایی برخوردار است.
هنگامی که دو بازرگان در دو کشور مختلف با یکدیگر معامله انجام می دهند، باید در صحت پرداخت وجه معامله و همچنین دریافت کالاها اطمینان داشته باشند، در این حالت از اعتبار اسنادی استفاده می نمایند.
بدین طریق یک بانک در کشور خریدار و یک بانک در کشور فروشنده واسطه جابه جایی کالاها و پرداخت وجه کالاها در زمان تعیین شده خواهند شد.
اعتبار اسنادی برگشت پذیر : در این نوع اعتبار اسنادی ، بانک گشایش کنندة اعتبار و یا خریدار کالا در هر زمان قبل از سررسید می توانند به طور یک جانبه و بدون اطلاع قبلی اعتبار را باطل و یا شرایط آن را تغییر دهند. به عبارت دیگر ، این نوع اعتبار تابع نظرات خریدار بوده و فروشنده در صورتی چنین اعتباری را قبول می نماید که کاملاً به خریدار اعتماد داشته باشد.
اعتبار اسنادی برگشت ناپذیر تأیید نشده : در این نوع اعتبار اسنادی بانک گشایش کننده و خریدار حق تغییر شرایط و یا ابطال اعتبار را بدون موافقت فروشنده نداشته و بر اساس اعتبار اسنادی مذکور ، یک رابطة بدهی بین بانک باز کنندة اعتبار و فروشنده ایجاد می شود که به محض تحویل اسناد کالای حمل شده ، وجه آن طبق شرایط مندرج در اعتبار به فروشنده پرداخت می شود. بنابر این ، استفاده از این نوع اعتبار اسنادی از نظر فروشنده از اطمینان بیشتری برخوردار است.
اعتبار اسنادی برگشت ناپذیر تأیید شده : در این نوع اعتبار اسنادی علاوه بر تأیید بانک باز کنندة اعتبار ، بانک دیگری بنا به درخواست بانک بازکننده اعتبار تأیید می نماید که بهای کالای خریداری شده را در صورت تحویل اسناد ، به فروشنده پرداخت نماید. در واقع در این نوع اعتبار ، فروشنده برای دریافت وجه از تضمین دو بانک که یکی در کشور خریدار و دیگری در کشور فروشنده قرار دارد ، برخوردار می باشد.
به منظور خرید کالا برای فروشگاهی که از نرم افزار حسابداری فروشگاهی استفاده میکند، از کشور خریدار (وارد کننده) از طریق مکاتبه با فروشندة خارجی و یا مراجعه به نمایندة آن در داخل کشور مذاکرات لازم را به عمل می آورد و در صورت توافق ، فروشنده پیش فاکتور (پرو فرما) به خریدار ارسال می کند که در پیش فاکتور ، تاریخ تحویل ، تعداد ، قیمت ، نحوة پرداخت ، بارگیری و محل تحویل کالای خریداری شده قید شده است.
برای گشایش اعتبار اسنادی مراحل زیر را باید طی کرد.
1-متقاضی (وارد کنندة کالا) با در دست داشتن پیش فاکتور (پروفرما) برای واریز ودیعه ثبت سفارش به بانک مراجعه می نماید. بانک در صورت مجاز بودن ورود کالا ، ودیعة ثبت سفارش کالا را بر اساس تعرفة کالا که توسط وزارت بازرگانی تعیین شده است ، به میزان 10 الی 100 درصد بهای پروفرما به نرخ شناور دریافت می کند و سند ودیعه را ممهور به مهر بانک می نماید. باید توجه داشت بهای پروفرما بر اساس ارزش C.I.F (به معنی قیمت تمام شده ؛ بیمه و کرایه حمل کالا می باشد) مورد محاسبه قرار می گیرد و در غیر این صورت اگر بهای پروفرما بر اساس ارزش F.O.B (به معنی تحویل کالا روی عرشه می باشد ؛ بیمه و کرایه حمل به عهدة خریدار است) باشد ، 20% به آن اضافه نموده و رقم جدید را مبنای محاسبه قرار می دهند و اگر بهای پروفرما بر اساس ارزش C.&.F (به معنی قیمت تمام شده و کرایه حمل کالا می باشد ؛ بیمه به عهدة خریدار است) باشد وارد کننده ملزم به بیمة کالا بوده و با ارائة بیمه نامه ، حق بیمه مذکور بر اساس نرخ شناور به دلار تبدیل خواهد شد.
2-متقاضی با در دست داشتن پروفرما و سند ودیعه به وزارت بازرگانی مراجعه نموده و با تکمیل فرم مخصوصی درخواست ثبت سفارش می نماید. درخواست مذکور پس از موافقت و درج شمارة هشت رقمی ، امضاء و مهر شده جهت ارائه به بانک درخواست کننده مسترد می شود ، درخواست مذکور از تاریخ تأیید دو ماه برای ارائه به بانک اعتبار دارد.
3-متقاضی با ارائة مجدد پروفرما و سند ودیعة ثبت سفارش و فرم درخواست ثبت سفارش به بانک ، طی فرمی تقاضای گشایش اعتبار اسنادی را می نماید. در این مرحله علاوه بر مدارک فوق ، ارائة بیمه نامه و تعهد ارزی نیز ضروری است.
4-بانک پس از دریافت مدارک مذکور ، مبلغ 40 ريال برای هر دلار به ارزش C.I.F پروفرما بابت حق ثبت سفارش(به جز کالای اساسی) از وارد کننده دریافت می دارد و نسخه ای از مدارک دریافتی را به ادارة بین الملل بانک و بانک مرکزی برای صدور موافقت لازم برای گشایش اعتبار اسنادی ارسال می کند.
5-پس از تأیید بانک مرکزی ، بانک مربوطه نسبت به گشایش اعتبار اسنادی اقدام کرده و مبلغ 2 در هزار ارزش C.I.F پروفرما را به نرخ شناور بابت کارمزد گشایش اعتبار اسنادی حداکثر به مدت 6 ماه از متقاضی دریافت می کند (2 در هزار برای مدت حداقل 4 ماه ، نیم در هزار برای هر یک از 2 ماه باقیمانده).
6-در این مرحله بانک با اخذ صد در صد ارزش C.I.F پروفرما به نرخ صادراتی از وارد کننده بابت سپردة اعتبار ، فروشنده را طی نامة کتبی یا تلکس از طریق کارگزار خود (کارگزار شعبه همان بانک یا بانک دیگری در کشور فروشنده می باشد که فروشنده می تواند به طور مستقیم با مراجعه به آن شعبه و یا بانک دیگر ، با بانک گشایش کنندة اعتبار ارتباط برقرار سازد) ، از گزارش اعتبار اسنادی آگاه می سازد.
7-فروشنده با اطلاع از گشایش اعتبار اسنادی ، نسبت به ارسال کالا به خریدار طبق شرایط اعتبار اقدام می نماید و اسناد حمل کالا را که شامل فاکتور یا صورت حساب فروش کالا ، برات اسنادی (برات اسنادی سندی است به ارزش بهای کالای ارسالی که توسط فروشنده صادر شده و با امضاء برات توسط خریدار ، وی متعهد پرداخت وجه آن در زمان دریافت اسناد (دیداری) و یا در آینده (مدت دار) می شود.) ، لیست بسته بندی ، گواهی مبدأ ، بارنامه و گواهی بازرسی است به کارگزار تحویل می دهد. کارگزار پس از بررسی و تطبیق اسناد با شرایط اعتبار ، وجه آن را به فروشنده پرداخت می کند و اسناد را به بانک گشایش کنندة اعتبار ارسال کرده ، تقاضای تأمین وجه پرداختی به فروشنده را می نماید.
همانطور که در لیست بهترین نرم افزارهای حسابداری اشاره شد ،معمولاً اسناد در دو نسخه و به فاصلة چند روز با پست جداگانه به بانک گشایش کنندة اعتبار ارسال می گردد ، تا در صورت مفقود شدن یک نسخه ، نسخة دیگر به بانک برسد.
8-بانک گشایش کنندة اعتبار با دریافت اسناد از کارگزار نسبت به تأمین وجه اعتبار اقدام کرده و موضوع رسیدن اسناد را بلافاصله به اطلاع خریدار می رساند و از وی می خواهد تا هر چه زودتر تسویه حساب نهایی اعتبار را از محل سپردة قبلی (و در صورت کسری ، تأمین کسری آن) انجام دهد.
9-در این مرحله بانک مبالغ اعتبار را به شرح زیر از محل سپرده و در صورت کسری ، تفاوت آن را از خریدار دریافت می نماید.
الف : ارزش کالا به نرخ صادراتی (ممکن است مجوز به نرخ شناور اخذ شده باشد ، در آن صورت به نرخ شناور خواهد بود).
ب : 10% مبلغ پروفرما به عنوان هزینة تأخیر از تاریخ پرداخت وجه توسط کارگزار به فروشنده تا تاریخ دریافت اسناد حمل کالا توسط بانک به نرخ صادراتی.
ج : 25% به عنوان هزینة تأخیر از تاریخ دریافت اسناد تا تاریخ وصول وجه اسناد نسبت به کسری وجه سپرده به نرخ صادراتی (در صورتی که سپرده مازاد داشته باشد ضمن استرداد آن به خریدار 25 % هزینة تأخیر فوق مورد نخواهد داشت).
د : هزینة تلکس و تلفن کارگزار در مواردی نظیر تأیید اعتبار یا تغییر شرایط اعتبار (مدت و مبلغ و… ).
10-پس از تسویه حساب نهایی ، بانک اسناد حمل را پشت نویسی کرده ، برای ترخیص کالا از گمرک (محلی که کالا تخلیه شده است) به خریدار تحویل می دهد تا پس از انجام تشریفات قانونی و پرداخت هزینه های گمرکی نسبت به ترخیص از گمرک و حمل به انبار خریدار اقدام به عمل آید. در این مرحله اظهار نامة گمرکی که به آن جواز سبز گمرکی نیز می گویند ، توسط گمرک صادر شده و یک نسخه در اختیار خریدار کالا قرار داده می شود. خریدار طبق تعهدی که به بانک سپرده ، اصل جواز سبز گمرکی و فتوکپی آن را به بانک ارائه می نماید و بانک بعد از رؤیت جواز سبز گمرکی و ممهور نمودن آن به مهر بانک و بایگانی کردن فتوکپی آن نسبت به استرداد ودیعة ثبت سفارش به وارد کننده اقدام می کند.
یک روش پرداختی است که در آن تعهد قطعی به پرداخت از جانب بانک گشایش‌دهنده اعتبار، به خریدار و فروشنده داده میشود که به موجب آن بانک تعهد میکند که میزان پرداختی خریدار به موقع و با مبلغ صحیح به دست فروشنده خواهد رسید. هرگاه که خریدار قادر به پرداخت مبلغ خرید نباشد، بانک موظف است باقیمانده یا تمام مبلغ خرید را بپردازد. اعتبارات اسنادی اغلب در معاملات بین‌المللی به منظور اطمینان از دریافت مبالغ پرداختی مورد استفاده قرار میگیرد.
به دلیل ماهیت معاملات بین‌المللی که شامل عواملی همچون مسافت و تفاوت قوانین کشورها و...، اعتبارات اسنادی یک جنبة بسیار مهم در تجارت بین‌المللی شده است. بانک به نیابت از خریدار که نگهدارنده اعتبارات اسنادی است، تا زمان دریافت تأییدیه که کالاهای خریداری شده حمل شده‌اند، وجه را پرداخت نخواهد کرد.
مراحل ثبت سفارش در سامانه جامع تجارت ایران به شرح زیر است:
ثبت پیش‌فاکتور جدید
استعلام ضوابط کالایی
ارسال درخواست مجوز به سازمان مجوزدهنده
درخواست ثبت سفارش
پرداخت کارمزد
دریافت شماره 8 رقمی ثبت سفارش
مدارک موردنیاز برای ثبت سفارش کالا
کارت بازرگانی معتبر
کارت عضویت وزارت بازرگانی (ثبت‌نام)
اخذمجوزهای قانونی لازم براساس مندرجات ذیل یادداشتهای فصل تعرفه مربوط در کتاب مقررات صادرات و واردات و سایر مصوبات و دستورالعملهای ابلاغ شده (از قبیل مجوز وزارت بهداشت، جهاد کشاورزی، انرژی اتمی و...)
اصل پروفرما به انضمام تصویر آن
کاتالوگ یا بروشور و آنالیز برای برخی کالاها.
فرم ثبت سفارش پر نشده فاقد ارزش بوده و برگ عادی تلقی میگردد که پس از تکمیل مشخصات متقاضی کالا از روی مندرجات پروفرما توسط وی و اخذ مجوزهای لازم و بررسی کارشناسی و ممهورنمودن مهر مخصوص و امضا کارشناس و درج شماره ثبت سفارش که ردیابی آن با این شماره امکان پذیر است، فرم ثبت سفارش دارای ارزش و اعتبار میگردد و طبق ماده 8 قانون مقررات صادرات و واردات به آن مجوز ورود با مجوز ثبت سفارش نیز گفته میشود.
فرم درخواست ثبت سفارش از 4 قسمت تشکیل شده است:
مشخصات کلی
مشخصات پروفرما
نوع ثبت سفارش
مشخصات کالای اظهار شده
منبع :
