B / P / T / C / Ç / H / X / D / R / RR / Z / S / Ş / F / V / Q / K / G / L / LL / M / N/ W / H / Y
معادل‌های حروف صامت الفبای عربی و لاتین زبان کردی:
ئـ (ندارد)
ب (B/b)
پ (P/p)
ت (T/t)
ج (C/c)
چ (Ç/ç)
ح (ندارد)
خ (X/x)
د (D/d)
ر (R/r)
ڕ (RR/rr)
ز (Z/z)
ژ (J/j)
س (S/s)
ش (Ş/ş)
ع (ندارد)
غ (ندارد)
ف (F/f)
ڤ (V/v)
ق (Q/q)
ک (K/k)
گ (G/g)
ل (L/l)
ڵ (LL/ll)
م (M/m)
ن (N/n)
و (W/w)
هـ (H/h)
ی (Y/y)
E / Ê / O / A / Û / Î / U / I
معادل‌های حروف مصوت الفبای عربی و لاتین زبان کردی:
ــه / ه (E/e)
ـێـ / ــێ (Ê/ê)
ــۆ / ۆ (O/o)
ــا / ا (A/a)
ــوو / وو (Û/û)
ــی / ــیــ (Î/î)
ــو / و (U/u)
بزرۆکە (I/i)
ئــ : در لاتین کارکتر جدایی برای این حرف وجود ندارد و بصورت ترکیبی با حروف صدادار نوشته می‌شود:
ئه = E/e >>>>>>>>>>> ئەسب = Esb
ئێ = Ê /ê >>>>>>>>>>> ئێران = Êran
ئۆ = O /o >>>>>>>>>>> ئۆردۆن = Ordon
ئا = A / a >>>>>>>>>>> ئارام = Aram
ئو = U / u >>>>>>>>>>> ئوتاق = Utaq
ئوو = Û /û >>>>>>>>>>> ئوورانووس = Ûranûs
ئی = Î / î >>>>>>>>>>> ئیبراهیم = Îbrahîm
ح : لازم به ذکر است که تعداد زیادی از زبان‌شناسان کُرد معتقدند این نویسه در هیچ کلمه‌ی ریشه‌دار کُردی به کار نمی‌رود و این نویسه متعلق به زبان‌های سامی بوده که با ورود اسلام به سرزمین کُردستان تا مدتها کُردها با تلفظ این نویسه مشکل داشتند و مدت زیادی طول کشیده تا تلفظ این نویسه را یاد گرفتند.
در الفبای لاتین نویسه‌ای جدا برای این آوا تعریف نشده است و از همان نویسه‌ی (h/H) استفاده می‌شود.
ڕ (RR/rr): همانطور که قبلا گفتیم هیچ کلمه‌ای در زبان کردی با (ر نازک) تلفظ نمی‌شود.
پس (ر-های) اول کلمه را R می‌نویسیم.
اما اگر وسط یا انتهای کلمه بود از دو R استفاده میکنیم.
گاڕان = gaRRan
راست = Rast
رادار = Radar
ع : بسیاری از زبان‌شناسان کُرد معتقدند این نویسه در هیچ کلمه‌ی ریشه‌دار کُردی بکار نمی‌رود و این نویسه متعلق به زبان‌های سامی بوده که با ورود اسلام به سرزمین کُردستان تا مدتها کُردها با تلفظ این نویسه مشکل داشتند و مدت زیادی طول کشیده تا تلفظ این نویسه را یاد گرفتند.
در الفبای لاتین نویسه‌ای جدا برای این آوا تعریف نشده است و معمولا از ترکیب مصوت‌ها با صامت بعد از (ع) استفاده می‌شود.
برای ساده‌سازی به نحوه‌ی تلفظ این حرف در زبان فارسی دقت کنید.
علی (در فارسی؟ الی تلفظ می‌شود) = elî
عبد (در فاسی؟ ابد تلفظ می‌شود) = ebd
عالی (در فاسی؟ آلی تلفظ می‌شود) = Alî
عشق (در فاسی؟ اِشق تلفظ می‌شود) = Êşq
غ : در بیشتر کلمات ریشه‌دار زبان کُردی نویسه‌ی "غ" به نویسه‌ی "خ" تبدیل می‌شود. در کلماتی که همچین تبدیلی صورت نمی‌گیرد کلمه‌ی کُردی جای کلمه‌ی بیگانه را می شود .
فارسی » کردی » کردی تبدیل‌شده
غم » غەم » خەم
غافل » غافڵ » خافڵ
غزال » غەزاڵ » خەزاڵ
غار » غار » ئەشکەوت
در الفبای لاتین نویسه‌ای جدا برای این آوا تعریف نشده است و معمولا استفاده‌ای هم ندارد اما اگر به هر دلیلی نیاز باشد از (X/x) استفاده می‌شود.
ڵ (LL/ll): این حرف هیچ‌گاه در ابتدای کلمه قرار نمی‌گیرد. یعنی هیچ کلمه‌ای در زبان کُردی با آوای "ل غلیظ" آغاز نمی‌گردد و اگر کلمه‌ای با "ل" شروع شود حتما "ل نازک" است، که در ابتدای آن کلمه استفاده شده است.
تاڵ = taLL
ماڵ = maLL
حاڵ=haLL
بزرۆکە (I/i): این صدا که عرب‌ها آنرا کسره مختلسه می‌خوانند، در زبان کردی به بزرۆکە (گم شده – پنهان شده) معروف شده است. این کسره آنقدر کوتاه ادا می شود که انگار گم یا پنهان شده است.
در الفبای زبان کردی با رسم‌الخط عربی برای مصوت هشتم (بزرۆکه) هیچ نشانه‌ای تعیین نشده است و همین به دو مشکل اساسی زیر منجر شده است:
1- تعدادی از کلمات کردی هستند مانند (بردن، من، مردن) در ظاهر فاقد مصوت هستند اما به هنگام تلفظ یک صدای کسره بسیار کوتاه خودنمایی می‌کند. بدین معنی که این صدا هم وجود دارد و هم تلفظ می‌شود اما در الفبای زبان کردی با رسم‌الخط عربی هیچ نشانه‌ای برای نشان دادن آن درنظر گرفته نشده است.
۲- اشکال دوم زمانی خودش را خوب نشان می‌دهد که بخواهیم زبان کُردی را بر اساس رسم‌الخط عربی به یک غیر کُرد آموزش دهیم.
کُردها خود با توجه به زبان مادری بودنشان، ناخودآگاه می‌توانند تشخیص دهند که در کجای کلمه (صدای کسره کوتاه) وجود دارد اما برای غیرکُردها چنین امکانی حداقل در ابتدای راه وجود ندارد و این خود باعث سردرگمی می‌شود.
منبع مطلب: وبلاگ ferge.blogsky.com
مطالب این صفحه ویرایش شده‌ی مطالب وبلاگ فوق می‌باشد.
