شاید باورش برای شما سخت باشد که قدمت پست در ایران به دوران هخامنشیان بازمی‌گردد؛ بله چیزی حدود سه هزار سال پیش! در آن زمان چابک‌سوارانی با اسب‌های تندرو وجود داشتند که مسافت‌های طولانی را از جاده‌هایی که مهم‌ترین‌شان به “راه شاهی” معروف بود، طی می‌کردند تا اخبار را به تمام شهرها مخابره کنند؛ در این میان چابک‌سواران در چاپارخانه‌ها اسب‌های خود را عوض می‌کردند تا با اسب‌های تازه‌نفس به راه خود ادامه دهند. در ادامه به بررسی تاریخچه شکل‌گیری اداره پست، انواع بسته‌های پستی، پیگیری مرسولات پستی و … می‌پردازیم؛
همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، پست در ایران قدمتی سه‌هزار ساله دارد؛ این روند در طول تاریخ و با هر دوره شاهنشاهی ادامه پیدا کرد تا در زمان امیرکبیر، همراه با سایر اصلاحات سیاسی، اجتماعی و … دستور اصلاحات در این زمینه نیز داده شد؛ بدین ترتیب برای اولین بار در ایران، زمینه ایجاد پست منظم برای عموم مردم و وضع مقررات قانونی برای آن‌ها صورت گرفت و در سال ۱۲۵۸ وزارت پست تاسیس گردید. در سال ۱۲۹۰ پس از سفر ناصرالدین شاه به اروپا، وی از پادشاه وقت اتریش، درخواست یک مستشار کاربلد برای اداره امور پستی ایران نمود. پس از آن با کارهایی که این مستشار انجام داد، نخستین نظام‌نامه‌ی پست ایران جهت الحاق به اتحادیه جهانی پست تدوین شد و سرانجام پس از مکاتبات بسیار ایران به عضویت اتحادیه پست جهانی درآمد.
در واقع وزارت پست سابق، در پی رواج خدمات اینترنتی، هم اکنون با عنوان وزارت فناوری و اطلاعات فعالیت می‌کند. اما شرکت ملی پست در سال ۶۷ با سرمایه اولیه پانصد میلیون تومان، فعالیت خود را آغاز کرد. پس از آن با حذف ساختار سنتی پست و تبدیل آن به یک سیستم اتوماتیک، سرویس‌های متنوعی در شرکت ملی پست ایجاد شدند؛ سرویس‌هایی از قبیل پست پیشتاز، پست اکسپرس، پست مستقیم و …
چند قانون عمومی برای انواع بسته بندی مرسولات وجود دارد که حتما باید رعایت شوند. به عنوان مثال طبیعی است که بسته‌بندی شما نباید حجم خالی زیادی داشته باشد؛ چرا که وجود فضای خالی در بسته‌بندی مرسولات، منجر به تکان خوردن محتویات درون جعبه می‌شود و ممکن است منجر به آسیب رساندن به کالاها شود. همچنین ممکن است فضای خالی موجود بین کالا و جعبه بر اثر ضربه از بین برود و به کالای درون بسته خسارت وارد شود. می‌توان بسته‌بندی مرسولات را به دسته‌های زیر تقسیم‌بندی کرد:
مطابق با قوانین و مقررات پستی، ارسال بعضی مرسولات به‌صورت پستی ممنوع است. مرسولاتی مانند مواد مخدر، مشروبات الکلی، مواد شیمیایی توهم‌زا، مواد منفجره، مواد محترقه، مواد سمی، مواد اسیدی، مواد بیماری‌زا و بدبو، مواد آتش‌زا و سوختنی، مواد و وسایل رادیواکتیو و … مرسولات پستی ممنوعه در چندین گروه دسته‌بندی می‌شوند:
یکی از خدماتی که اداره پست و همچنین بعضی از شرکت‌های حمل و نقل خصوصی ارائه می‌دهند، پیگیری مرسولات پستی است. با استفاده از این امکان افراد می‌توانند اطلاعاتی نظیر مشخصات مرسوله را اعم از تاریخ و ساعت پذیرش مرسوله از طرف پست، نام فرستنده و گیرنده، وزن و هزینه ارسال مشاهده کنند. کارآمدترین ویژگی این سرویس، نمایش آخرین وضعیت مکانی مرسولات است. رهگیری یا پیگیری مرسولات پستی در اداره پست به چند طریق انجام‌پذیر است؛
روش اول پیگیری با استفاده از شماره بارکد است؛ شماره‌ای ۲۰ رقمی که در زمان تحویل بسته به پست به شما می‌دهند؛ این شماره در رسید پستی با عنوان شناسه قبض موجود و مختص مرسولاتی است که به صورت پیشتاز ارسال می‌شوند. پس از آن با مراجعه به سایت newtracking.post.ir در کادری که با عنوان «شماره مرسوله» آمده است، شماره بارکد روی رسید خود را وارد نمایید و روی علامت جستجو کلیک کنید تا از آخرین وضعیت مرسوله خود مطلع شوید.
در زمانی که دسترسی به اینترنت ندارید یا به‌طور کلی تمایلی به کار با اینترنت ندارید، می‌توانید از سامانه پیامکی اداره پست استفاده کنید. کافی‌ست حرف R و در کنار آن کد ۱۰ یا ۲۰ رقمی مرسوله خودتان را به شماره ۲۰۰۰۴۴۱ ارسال کنید. پس از مدت کوتاهی وضعیت بسته و راهنمای آن برای شما ارسال خواهد شد.
در صورتی که بسته ارسالی یا دریافتی شما، شامل شناسنامه، کارت خودرو، گواهینامه، مرسولات نظام وظیفه و ابلاغیه دیوان عدالت اداری است، با مراجعه به سایت najatracking.post.ir می‌توانید مرسولات پستی خود را پیگیری نمایید. در این مرحله ابتدا باید نوع سند خودتان را مشخص کنید و با انتخاب هر کدام از اسناد، باید اطلاعات مربوط به همان سند را وارد کنید.
یک روش دیگر برای پیگیری گواهینامه، کارت پایان خدمت، گذرنامه و… نیز وجود دارد و آن استفاده از کد USSD است؛ کافی‌ست کد ستاره ۱۱۰ مربع (*۱۱۰#) را وارد کنید. در مرحله بعد، گزینه پلیس+۱۰ را انتخاب کنید و وقتی وارد آن شدید، گزینه وضعیت مدارک را ثبت کنید. در نهایت هم نوع مدرک را مشخص کرده و از وضعیت آن باخبر می‌شوید.
اگر مرسوله‌ی خود را با تی‌نکست فرستاده‌اید و یا منتظر دریافت مرسوله‌تان هستید، کافی‌ست از این لینک وارد شوید؛ تنها با وارد کردن شماره موبایل و یا شماره مرسوله خود، می‌توانید وضعیت ارسال بسته‌هایتان را مشاهده نمایید. با استفاده از این امکان می‌توانید مرسولات خود را در یکی از وضعیت‌های “تحویل به هاب تی‌نکست”، “تحویل به نکست‌یار”، “در مسیر توزیع”، “تحویل داده شد” و “مرجوع شد” مشاهده نمایید.
