افزایش نوآوری‌های تکنولوژی باعث ایجاد موج‌های بزرگی در صنایع مختلف می‌شود و در این میان لجستیک و زنجیره تامین می‌تواند یکی از بخش‌های تحت تاثیر باشد. به‌طور کلی صنعت لجستیک به استفاده سنگین از فرآیندهای دستی و مقادیر زیادی از دادههای ذخیره شده به روش‌های مختلف و در مکان‌های متفاوت، شهرت دارد؛ و درست به همین دلیل است که می‌تواند از اجرای فناوری‌های جدید و پیروی از خلاقانه‌ترین روندهای لجستیک و زنجیره تامین، بیشترین سود را داشته باشد.
در سال‌های اخیر پیشرفت‌های گسترده‌‌‌ای در صنعت لجستیک و زنجیره تامین صورت گرفته که شرکت‌های لجستیکی را مجبور به سازگاری با این پیشرفت‌ها یا عقب افتادن از آن‌ها می‌کنند. در این میان فشار زیادی از طرف مشتریان (افراد یا شرکتها) نیز وارد می‌شود، چرا که همه دنبال خدمات سریع‌تر و ارزان‌تر هستند. اما پیشرفت در این تکنولوژی‌ها تنها تغییرات اساسی در صنعت نیستند؛ از مقررات جدید حمل و نقل گرفته تا افزایش تنش‌های جهانی و جنگ‌های تجاری و رکود اقتصادی پیش بینی شده، شرکت‌های لجستیکی را وادار به هوشیاری و آماده شدن برای سال ۲۰۲۰ می‌کنند.
جنگ‌‌ها و تنش‌های تجاری جهانی مانند جنگ چین و ایالات متحده همچنان بر عملیات لجستیکی تأثیر گذاشته‌اند. در سال ۲۰۱۸، تعرفه‌های تجاری، محصولات چینی ۳۴ میلیارد دلاری وارد شده به ایالات متحده را تحت تأثیر قرار داد، در حالی که چین نیز اقدامات متقابل پرهزینه‌‌‌ای را برای واردات ایالات متحده انجام داد. اقتصاد اروپا نیز در حال رکود است و باعث نگرانی شدید کشورهای اروپایی شده است. همه این مسائل نشانگر رکود اقتصادی احتمالی جهانی در سال ۲۰۲۰ است و این امر شرایط را برای شرکت‌های لجستیکی دشوارتر می‌کند.
با نزدیک شدن به سال ۲۰۲۰، مسائل زیادی باید در نظر گرفته شوند. شرکت‌های موجود در حوزه لجستیک و زنجیره تامین باید با بهره‌گیری از نوآوری‌های لازم برای همه این تغییرات بزرگ آماده باشند؛ در این مقاله ۱۰ روند مهم فناوری‌های لجستیک و زنجیره تامین که باید در سال ۲۰۲۰ موردتوجه قرار بگیرند را بررسی خواهیم کرد:
طی چند سال گذشته، صنعت لجستیک شروع به ادغام راه‌حل‌های هوش مصنوعی از جمله حمل و نقل هوشمند، برنامه‌ریزی مسیر و برنامه‌ریزی تقاضا در عملیات خود کرده است اما این فقط آغاز ماجراست. از ربات‌های تحویل last-mile و راه‌حل‌های پایدار گرفته تا سیستم‌های جمع‌آوری خودکار انبار و نرم‌افزار بهینه‌سازی پیش بینی، AI یا همان هوش مصنوعی در حال حاضر تحولات زیادی را در صنعت لجستیک ایجاد کرده است. باربری‌‌ها، پیک‌‌ها، تامین‌کنندگان و مصرف‌کنندگان همگی می‌توانند انتظار داشته باشند که از این روند فن‌آوری لجستیکی که در سال ۲۰۲۰ نیز ادامه خواهد داشت، بهره مند شوند.
همراه با هوش مصنوعی، انتظار می‌رود که هوش افزوده نیز در حال توسعه باشد. هوش افزوده، هوش انسانی را با فرایندهای خودکار هوش مصنوعی ترکیب می‌کند. در واقع هدف هوش مصنوعی ایجاد سیستم‌هایی است که بدون انسان اجرا شوند، در حالی که هدف هوش افزوده ایجاد سیستم‌هایی است که توانایی‌های انسان را بهتر می‌کند. تحقیقات جدید گارتنر نشان داده است که افزایش هوش افزوده باعث ۲.۹ تریلیون دلار ارزش تجاری و ۶.۲ میلیارد ساعت افزایش بهره‌وری کارگران در سطح جهانی تا سال ۲۰۲۱ خواهد شد.
به طور ساده، Digital Twins یک مدل مجازی از یک فرآیند، محصول یا خدمات است. این جفت شدن دنیای مجازی و فیزیکی به تجزیه و تحلیل دادهها و نظارت بر سیستم‌‌ها این امکان را می‌دهد تا مشکلات را پیش از وقوع شناسایی کرده و از خرابی‌های احتمالی جلوگیری کند؛ همچنین ایجاد فرصت‌های جدید و حتی برنامه‌ریزی برای آینده نیز با استفاده از این شبیه‌سازی‌‌ها قابل انجام است. دوقلوهای دیجیتال احتمالا یکی از هیجان انگیز‌ترین روندهای فناوری لجستیک در سال ۲۰۲۰ هستند.
موارد استفاده بالقوه برای Digital Twins در لجستیک و زنجیره تامین بسیار گسترده است. برای مثال می‌توان از این تکنولوژی در بخش حمل و نقل، برای جمع‌آوری دادههای محصول و بسته‌بندی استفاده کرد و از آن اطلاعات برای شناسایی نقاط ضعف و روندهای تکرارشونده برای بهبود عملکردهای آینده بهره برد. انبارها همچنین می‌توانند از این فناوری برای ایجاد مدل‌های دقیق 3D در مراکز خود استفاده کرده و آزمایش تغییرات در چیدمان یا معرفی تجهیزات جدید برای دیدن تأثیر آن‌ها را بدون ریسک انجام دهند. علاوه بر این برای آزمایش سناریوهای مختلف و افزایش بازده نیز قابل استفاده هستند. همچنین شبکه‌های تحویل می‌توانند از این فناوری برای ارائه اطلاعات به‌صورت Real-Time استفاده کنند که این امر باعث بهبود زمان تحویل و کمک بیشتر به وسایل نقلیه خودران در مسیرهای خود می‌شود.
قابلیت مشاهده زنجیره تامین (SCV) دیگر چیز بزرگی برای شرکت‌های لجستیک نیست. در سال ۲۰۱۹، این یک ضرورت بود اما در سال ۲۰۲۰، باید یک قدم به جلو بردارد. این دادههای Real-Time اکنون بیش از هر زمان دیگری مورد تقاضای مشتریان و شرکت‌های حمل و نقل قرار گرفته‌اند و این بدان معنی است که شرکت‌های لجستیک و زنجیره تامین نیاز به تمرکز بر روی اجرای راه‌حل‌های پیشرو SCV در عملیات خود دارند. استارتاپ‌های جدید این حوزه تکنولوژی‌هایی را ارائه می‌دهند که توانایی پاسخگویی سریع برای تغییر را دارند و به کمپانی‌ها این امکان را می‌دهند که از دادههای Real-Time استفاده کنند. این دادهها شامل الگوهای ترافیکی، وضعیت آب و هوا و شرایط جاده‌ها و بندرگاه‌ها هستند که برای اعمال تصمیمات، تغییر تقاضا و یا تغییر جهت در تامین و بهینه سازی مسیرها استفاده می‌شوند.
شرکت‌های لجستیکی که از زنجیره تامین کاملا یکپارچه استفاده می‌کنند، گزارشی مبنی بر ۲۰٪ کارایی بیشتر را نسبت به شرکت‌های بدون یکپارچه سازی ارائه کرده‌اند. البته بدون اشاره به فناوری حسگر IoT که یک دارایی مهم برای ردیابی محموله‌‌ها‌‌‌ست، نمی‌توان در مورد قابلیت مشاهده زنجیره تامین صحبت کرد. دستگاه‌های IoT متصل در بستهها به انبارها این امکان را می‌دهند تا از طریق سرویس‌های ابری موجود، وسایل نقلیه و تجهیزات را ردیابی کنند.
از زمان ظهور آن در سال ۲۰۰۸، blockchain تبدیل به یکی از بزرگترین کلمات کلیدی در هر صنعت و همچنین یکی از مهمترین روندهای فناوری در لجستیک و زنجیره تامین شده است. با این حال، درک پیچیده blockchain برای عموم مردم دشوار بوده و با وجود پتانسیل قوی آن برای موارد استفاده فوق العاده در داخل و خارج از صنعت لجستیک، فقدان کلی توسعه واقعی آن وجود دارد. این امر باعث شده است که blockchain به شدت شایع شود و متخصصان لجستیک از استفاده بیش از حد از این واژه خسته شوند! گفتنی است، در این حوزه پروژه‌هایی آزمایشی و عملیاتی در مقیاس کوچک وجود دارد: برای مثال CargoX یکی از استارت‌آپ‌هایی است که با استفاده از شبکه عمومی Ethereum، برای تامین اعتبار معاملات اسناد، blockchain را وارد صنعت لجستیک می‌کند. نام‌های بزرگ دیگری نیز به آن ابراز علاقه کرده‌اند: UPS و راه آهن BNSF وارن بافت به اتحاد حمل و نقل Blockchain پیوسته‌اند. با این حال، همه آن‌ها پروژه‌های بسیار جدیدی هستند که هنوز کار زیادی برای انجام دارند.
در واقع blockchain یک دفتر باز (open ledger) از معاملات و تراکنش‌ها است که در بین شبکه‌های معین کامپیوتری توزیع می‌شود. هرکسی که در blockchain اشتراک داشته و به دفتر مبادلات دسترسی دارد، با شفافیت کاملی روبرو خواهد بود که باعث می‌شود هک شدن یا فریب سیستم برای کاربران غیرممکن شود؛ در صنعت لجستیک، این امر می‌تواند اطلاعات و خدمات حساس را برای حمل و نقل آسان‌تر کند و شرکتها می‌توانند راه حل‌های مربوط به امور مالی و زنجیره تامین را ایجاد کنند؛ مانند سرمایه‌گذاری مشترک شرکت‌های Maersk و IBM به نام TradeLens. در حال حاضر، پنج تا از شش شرکت بزرگ حمل و نقل جهان به این پلتفرم پیوسته‌اند و اکنون بیش از نیمی از حرکت کانتینرهای اقیانوس در جهان، در TradeLens فعال هستند.
اما هنوز چند قدم برای شرکت‌های لجستیکی لازم است تا به‌طور کامل با بلاکچین سازگار شوند. در ابتدا شرکت‌های لجستیک نیاز به دیجیتالی کردن، استانداردسازی و پاک‌سازی دادههای خود را دارند. سپس، به محض اجرای یک استاندارد در سراسر صنعت، شرکتها باید اکوسیستم شرکای زنجیره تامین را تشکیل دهند تا از این استاندارد در یک محیط بلاکچین مشترک و غیر قابل دسترسی استفاده کنند.
به طور سنتی، دادهها در صنعت لجستیک همیشه بلا استفاده بوده‌اند. شرکتها دادههای خود را به هر شکل و هرجایی که می‌خواستند، ذخیره می‌کردند و همین امر منجر به یک اکوسیستم پراکنده می‌شد که دیجیتالی کردن عملیات را دشوار می‌ساخت. یکی از بزرگترین روندهای فناوری لجستیکی برای سال ۲۰۲۰، که آن را شناسایی کرده‌ایم، خاطرنشان می‌کند که این دادههای خاموش دیگر گزینه‌‌‌ای کاربردی برای شرکت‌هایی که می‌خواهند با زمان‌های متغیر همگام باشند، نیست. به لطف ظهور “انجمن حمل و نقل کانتینر دیجیتال” (DCSA) در سال ۲۰۱۹، سرانجام استانداردسازی دادههای جدید در حمل و نقل کانتینرها ایجاد شد.
ماموریت DCSA ایجاد استانداردهای مشترک IT برای دیجیتالی شدن و قابلیت همکاری برای کارآمدی بیشتر خطوط حمل و نقل و مشتریان است. فقط چند ماه پس از راه اندازی، این سازمان نخستین طرح صنعتی خود را که جزئیات استانداردهای جدید صنعتی برای پردازش دادههای مورد استفاده در حمل و نقل کانتینری را نشان می‌دهد، منتشر کرد. با این حال، DCSA فقط نمایانگر جنبش استانداردسازی دادهها در بخش حمل و نقل کانتینر است و توسعه استانداردهای جدید، برای پوشش بخش‌های مختلف حمل و نقل نیاز به زمان دارد.
سایر زمینه‌های لجستیک هنوز هم برای حل مسئله ناسازگاری دادهها جای کار بیشتری دارند و همین موضوع منجر به راه‌اندازی بسیاری از استارت‌آپ‌های جوان برای ایجاد پلتفرم‌های تحلیلی پیش‌بینی‌کننده به‌عنوان یک راه‌حل شده است. این استارت‌آپ‌های لجستیکی به شرکت‌های بزرگتر کمک می‌کنند تا دادههای خود را دیجیتالی و شفاف کنند و سپس از آن دادهها برای تجزیه و تحلیل پیشرفته و بهینه‌سازی پیش‌بینی استفاده کنند. مشاهده بهتر زنجیره تامین، پیش‌بینی تقاضا، برنامه‌ریزی خطوط فعال، نگهداری پیش‌بینی، تشخیص شرایط غیر منتظره و پیشرفت تحویل در last-mile از مواردی است که در این روند مورد بررسی قرار می‌گیرد. هنگامی که دادهها در صنعت لجستیک به صورت استاندارد و دیجیتالی قرار می‌گیرند، همه شرکتها قادر خواهند بود به صورت گسترده‌‌‌ای از آن سود ببرند.
اما فقط تکنولوژی‌های جدید نیستند که آینده لجستیک را شکل می‌دهند، بلکه مدل‌های تجاری جدید و صنعتگران نوظهور نیز در این شگل‌گیری موثرند. سیستم‌های جدید که اغلب از طریق استارتاپ‌‌ها هدایت می‌شوند، به سرعت پیشرفت می‌کنند. آن‌ها با عملکردهای انعطاف‌پذیر، ضمن شفافیت بیشتر می‌توانند قیمت‌ها و تخمین‌های سریع‌تری را ارائه دهند؛ این مورد را می‌توان در Uber که ویژگی باربری Uber Freight خود را در سال ۲۰۱۷ در ایالات متحده امریکا راه اندازی کرده و امسال با دستیابی به یک بازار جهانی اثربخش‌تر در اروپا و کانادا گسترش یافته است، مشاهده کرد. درست به همین دلیل است که کمپانی Uber (اوبر)، Uber Freight را یکی از امیدوارکننده‌ترین سرمایه‌‌گذاری‌های خود عنوان کرده است؛ طبق گزارشی که در آگوست امسال منتشر شد، دارا خسروشاهی مدیرعامل Uber گفته است: “Uber Freight علی‌رغم شرایط نرم بازار، همچنان شاهد رشد چشمگیر و پیشرفت عالی در ۳ماهه‌ی دوم سال بوده‌است.”
یک مثال عالی دیگر از شرکتی که بر صنعت تأثیر می‌گذارد Flexport است؛ یک نرم افزار ابری برای مشاغل مدرن که زنجیره تامین جهانی را شفاف‌تر، چابک‌تر، کارآمدتر و سودآورتر خواهد کرد. این شرکت در اوایل سال جاری یک میلیارد دلار بودجه را تامین کرده است و در نظر دارد سیستم عامل تجارت جهانی را راه اندازی کند؛ Flexport یک مدل عملیاتی استراتژیک برای حمل و نقل جهانی است که از بهترین فنآوریها استفاده می‌کند و همه طرف‌های زنجیره تامین را به راحتی قابل دسترسی خواهد کرد.
در سال ۲۰۱۹ بسیاری از شرکت‌های سرمایه گذاری در راه اندازی استارت‌آپ‌های لجستیکی امیدوارکننده، سرمایه‌گذاری کرده‌اند و این امر به یکی از مهمترین روندهای فناوری لجستیکی امسال تبدیل شده است. در مورد قبلی به یک سرمایه گذاری معروف ۱ میلیارد دلاری Flexport اشاره کرده‌ایم، اما موارد بیشتری وجود دارند. KeepTruckin، یک شرکت مدیریت ناوگان مستقر در سانفرانسیسکو کالیفرنیا که کامیون‌های جهان را به هم متصل می‌کند، در بودجه سریD خود، ۱۴۹ میلیون دلار تامین کرد. همان‌طور که می‌بینید VC در حال افزایش بودجه در استارت‌آپ‌های لجستیکی هستند؛ بسیاری از آن‌ها در فناوری‌های جدیدی که توسط استارت‌آپ‌ها توسعه یافته است، میلیون‌‌ها دلار سرمایه گذاری کرده‌اند. همچنین گروه Deutsche Post DHL در اکتبر سال ۲۰۱۹ در تلاشی برای انطباق سریع با نوآوری‌های دیجیتال، اعلام کرد که قصد دارد تا سال ۲۰۲۵ سرمایه گذاری ۲.۲ میلیارد دلاری برای طرح‌های دیجیتالی را سرمایه گذاری کند.
توسعه پایدار روندی است که صنایع مختلف را درنوردیده و مسلما لجستیک نیز از این قاعده مستثنا نیست. به‌ویژه تحویل Last-mile که به طور سنتی زمان و انرژی زیادی را می‌طلبد، می‌تواند فرصت‌های بسیاری را برای رویکردهای تازه و هوشمند ارائه کند. برای کاهش تاثیر منفی محیطی، شرکتها از فن‌آوری‌های مختلفی استفاده می‌کنند؛ از وسایل نقلیه الکتریکی واقعی گرفته تا نرم‌افزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی که مسیر را با کمترین میزان تولید گازهای گلخانه‌‌‌ای محاسبه می‌کنند.
آمازون اخیرا تعهد اقلیمی ( Climate Pledge) خود را اعلام کرد، تعهدی برای تحقق اهداف توافق‌های پاریس که ۱۰ سال قبل مطرح شده‌است. با انجام این کار، آمازون امیدوار است تا مشاغل دیگر را به پیوستن به آن ترغیب کند و تا سال ۲۰۴۰ رفتن به سمت انرژی تجدیدپذیر را بیش از پیش رواج دهد. برای انجام این کار، آمازون با Rivian، که یک استارت‌آپ وسیله نقلیه الکتریکی است، قرارداد بسته تا ۱۰۰۰۰۰ ون برقی را برای آن تامین کند. همچنین دویچه پست، بزرگترین شرکت پیک جهان، ۵۵۲ میلیون دلار برای تولید وسایل نقلیه برقی سبک و واحدهای سیار کوچک متعهد شده است. همچنین قرار است با همکاری چند ملیتی (همکاری با یک تولیدکننده چینی) ۱۰۰۰۰۰ اسکوتر خیابانی در سال تولید شود.
با وجود این‌که وسایل نقلیه مستقل، کامیون یا هواپیماهای بدون سرنشین، به آینده صنعت لجستیک نزدیک شده‌اند، اما به‌احتمال زیاد در طول سال آینده نیز ما همچنان شاهد مراحل آزمایشی آن‌ها خواهیم بود. به عنوان مثال، UPS Ventures یک سرمایه‌گذاری در شرکت رانندگی خودران TuSimple انجام داده است. هر دوی این شرکتها در حال آزمایش کامیون‌های خودران در مسیری در آریزونا هستند تا مشخص کنند آیا این وسیله نقلیه می‌تواند باعث بهبود خدمات و کارایی در شبکه UPS شود یا خیر؟ این بدان معناست که UPS و TuSimple به رده‌های شرکت‌های دیگر از جمله Daimler، Tesla، Starsky Robotics، Einride و Embark می‌پیوندند؛ شرکت‌هایی که هدف‌شان این است که رانندگان را به طور کلی از ناوگان حمل و نقل حذف کنند.
اما جالب اینجاست که شرکتها حتی در مناطق غیرمنتظره مانند نگهداری ناوگان، شاهد پتانسیل وسایل نقلیه خودران هستند. برای مثال شرکت هواپیمایی اتریشی با استفاده از هواپیماهای بدون سرنشین که در آشیانه‌‌ها مستقر شده‌اند، کارهای استاندارد نگهداری و مستندسازی هر گونه آسیب احتمالی در خارج از هواپیما را انجام می‌دهند. انجام این کار نه تنها می‌تواند هزینه‌های تعمیر و نگهداری را کاهش دهد بلکه باعث می‌شود حجم کار تکنسین‌‌ها نیز کمتر شود. از آن‌جا که هواپیماهای بدون سرنشین بیشتر برای تحویل بسته‌های کوچک در نظر گرفته می‌شوند، تعجب آور نیست که شاهد تصویب پروژه‌های آزمایشی و همچنین اجراهای آزمایشی بیشتر در سال ۲۰۲۰ باشیم. در واقع Alphabet’s Wing، اولین پهپاد تحویل در ایالات متحده است که امسال اولین تحویل خود را انجام می‌دهد و UPS را به اولین خط هوایی پهپاد در سراسر این کشور تبدیل خواهد کرد. پیشنهاد می‌شود که پروژه آزمایشی آن‌ها را در سال ۲۰۲۰ رصد کنید و ببینید که چه تعداد شرکت دیگر می‌توانند در زمینه تحویل توسط هواپیماهای بدون سرنشین پیشرو باشند.
بدون تردید عملیات انبار در سال‌های اخیر دستخوش تغییرات قابل توجهی شده است و با پیشرفت یکپارچه فناوری، این یکی از روندهای فناوری لجستیک است که به احتمال زیاد ادامه خواهد یافت. در واقع یکی از نوآوری‌های آشکار که با سرعت در حال رشد است، رباتیک انبار می‌باشد. از این گذشته، مطابق با گزارش Global Customer ۲۰۱۹، آزمایش‌های رباتیک انبار نسبت به سال گذشته ۱۸٪ افزایش یافته است. Handle به‌عنوان یک ربات انبار کمپانی Boston Dynamics، یک نمونه عالی در این زمینه است؛ این شرکت یک ربات کاملا مستقل با یک سیستم ردیابی کوچک و برد و دید طولانی ساخته است که قادر‌ند تا کامیون‌‌ها را تخلیه کنند، پالت بسازند و جعبه‌‌ها را در تمام انبار جابجا کنند.
فناوری‌های پوشیدنی، وسایل نقلیه بدون راننده یا روبات‌های چند منظوره همگی به طور قابل توجهی بهره‌وری و سرعت فرایندهای انبار را بهبود می‌بخشند. در حال حاضر شرکت‌هایی مانند GreyOrange و Locus Robotics ربات‌هایی را دارند که به‌صورت خودران در اطراف انبار حرکت می‌کنند. با استفاده از فن آوری‌های یادگیری ماشینی، حسگرهای دقیق و ردیابی آسان، انبار مدرن در سال ۲۰۲۰ شاهد ورود بسیاری از روبات‌های مستقل خواهد بود.
با توجه به ماهیت عمدتا فیزیکی کسب‌وکارهای حوزه زنجیره تامین، روند خودکارسازی و بهره‌برداری از فناوری‌های نوین اطلاعاتی و ارتباطی در این صنعت تحولی عظیم را به‌وجود می‌آورد. تحولی که بر پایه‌ی ذخیره‌سازی زمان و انرژی خواهد بود و دور از انتظار نیست که در آینده‌ای نزدیک تمام مراحل صنعت لجستیک بدون دخالت فیزیکی انسان صورت بگیرد. سرعت شگفت‌انگیز تجارت الکترونیک در دنیا، نوآوری‌های جدید حاصل‌شده در زیرساخت‌های ارتباطات و فناوری اطلاعات و رویکرد مشتریان به دریافت هر چه بیشتر خدمات با ارزش‌افزوده، ابر شرکت‌های لجستیکی، نظیر DHL و غول‌های فناوری دنیا در عرصه فناوری، نظیر گوگل و حتی فروشگاه‌های اینترنتی بین‌المللی، همانند آمازون که بخش عمده موفقیت خود را مدیون لجستیک هستند، را بر آن داشته تا هرچه بیشتر به سمت استفاده از فناوری‌های خودکارسازی، اطلاعاتی و ارتباطی پیش روند. برای اطلاع از آخرین تکنولوژی‌های صنعت لجستیک در جهان با مقالات تی‌نکست همراه باشید.
