کریسمس، جشن سالانه برای بزرگداشت تولد عیسی مسیح (ع) است.
خیلی از کشورهای دنیا، روز کریسمس (Christmas Day) را جشن می‌گیرند. اگرچه بسیاری از این کشورها مسیحی هستند ولی بعضی از کشورهای غیرمسیحی هم، کریسمس را به عنوانِ یک رویداد فرهنگی بین‌المللی جشن می‌گیرند.
امروزه تعطیلات کریسمس در سراسر دنیا وجه مذهبی کمرنگی دارد و بیشتر به عنوان تعطیلات خانوادگی شناخته می‌شود.
همه مردم، کریسمس را با مشخصه‌هایی مثل هدیه روز کریسمس، درخت کریسمس، بابانوئل، سورتمه، گوزن، برف، بوقلمون کریسمس و تعطیلات کریسمس می‌شناسند، اما جزییاتی درباره این شب ویژه وجود دارد که احتمالاً شما نمی‌دانید.
همراه ما باشید با 10 نکته درباره کریسمس در ایران که احتمالاً تا به حال نمی‌دانستید:
1. معنی کریسمس
تا به حال به این مسئله فکر کرده‌اید که کریسمس یعنی چه؟ کریسمس از عبارت mass on Christ’s day گرفته شده و به معنی «عشای ربانی روز مسیح» است.
برخلاف تصور خیلی از مردم که این واژه را قدیمی می‌دانند، خوب است بدانید که ریشه این کلمه نسبتاً جدید است و از قرن 16 میلادی رواج یافته.
در گذشته به جای واژه کریسمس، از واژه Yule که احتمالاً از واژه آلمانی jōlیا انگلوساکسونی geōl گرفته شده بود، استفاده می‌شد. این واژه‌ها، همگی به جشن انقلاب زمستانی اشاره داشتند. جشن انقلاب زمستانی را در ایران «یلدا» می‌نامند و آن را « تولد مهر و میترا» می‌دانند.
در زبان‌های دیگر مثل اسپانیایی، ایتالیایی و... هم واژگان مشابهی با تلفظ‌های مشابه وجود دارد که همگی به معنای «تولد و میلاد» هستند و ظاهراً یک ریشه دارند. یلدا هم به معنی تولد است.
2. تاریخ کریسمس 1402
کریسمس 2024 چه روزی است؟ مسیحیان دنیا 25 دسامبر، یعنی 4 دی ماه را به عنوان کریسمس جشن می‌گیرند؛ اما تاریخ کریسمس ارامنه در ایران 6 ژانویه، یا به عبارتی، 16 دی ماه است.
چرا تاریخ کریسمس ارامنه متفاوت است؟ کلیسای ارمنستان، کلیسای مستقلی است و دلیل تفاوت تاریخ تولد حضرت عیسی هم اختلاف‌نظر کاتولیک‌ها، پروتستان‌ها و بخش بزرگی از ارتدکس‌ها با کلیسای ارمنستان است.
3. تاریخچه کریسمس
شب کریسمس، شب تولد عیسی مسیح است و نباید شب تولد حضرت مسیح را با آغاز سال نو میلادی در 1 ژانویه اشتباه گرفت.
درباره تاریخچه جشن کریسمس خوب است بدانید که در سال 1644 میلادی، جشن کریسمس در انگلستان و آمریکا غیرقانونی شد و دلیل آن، این بود که اعضای دولت احساس کردند که معنای مذهبی کریسمس فراموش شده! بنابراین جشن و تعطیلات را ممنوع کردند!!!
تقریباً 20 سال بعد، دوباره تعطیلات کریسمس و جشن کریسمس برپا شد و تا امروز باقی است.
4. کریسمس و سنت‌های آن در ایران
کریسمس در ایران به طور رسمی تعطیل نیست ولی جشن کریسمس معمولاً جشن گرفته می‌شود و خیلی از مغازه‌ها و فروشگاه‌ها در کنار مردم، حس و حال کریسمسی به خود می‌گیرند.
در محله‌ها و مناطق مختلفی در سراسر ایران که مسیحیان و به ویژه ارامنه حضور دارند، این روز جشن گرفته می‌شود. مثلاً شب کریسمس در ایران در محله‌هایی مثل جلفای اصفهان یا نارمک، مجیدیه و ونک در تهران و یا خیلی جاهای دیگر تماشایی است.
در شب‌های کریسمس، در دیرها و کلیساها توسط کشیش مراسم دعاخوانی برگزار می‌شود و همچنین در باشگاه‌ها مردم دور هم جمع می‌شوند، جشنمی‌گیرند و شادی می‌کنند.
از آداب و رسوم جشن کریسمس؛ خرید درخت کاج، خرید وسایل تزیین درخت کریسمس و دیگر وسایل تزیین کریسمسی برای خانه است. زدن حلقه گل به در خانه، تزیین میز با شمع و میوه کاج، و خرید لباس جدید از جمله سنت‌های جشن کریسمس در ایران به حساب می‌آیند.
برخلاف همه دنیا که در کریسمس همیشه زمین پوشیده از برف است و برف‌بازی و ساخت آدم برفی با دیزاین کریسمس جزو اصلی تزیینات کریسمسی به شمار می‌آید؛ در خیلی از مناطق ایران، در دی ماه برفی نمی‌بارد و ظاهرِ کریسمس کاملاً متفاوت است!
بیشتر بدانید: برای جشن کریسمس چه بخریم؟ هدیه کریسمس
5. غذاهای سنتی جشن کریسمس
· بوقلمون
· سبزی پلو با ماهی
· کوکو سبزی
· خورشت هریسا
اگر شما هم احتمالاً مطابق دیده‌ها و شنیده‌ها، غذای کریسمس را بوقلمون یا اردک می‌دانید سخت در اشتباه هستید. ارمنی‌های ایران در این شب کوکو سبزی می‌خورند و یا سبزی پلو با ماهی؛ درست شبیه سنت غذای نوروز. البته بوقلمون کبابی هنوز نماد اصلی غذای کریسمسی به حساب می‌آید، نه در ایران بلکه در همه دنیا.
یکی دیگر از غذاهای کریسمسی خورشت هریسا است. هریسا یکجور سس تند برای مزه‌دار کردن گوشت است که از تفت‌دادن فلفل قرمز، سیر، گشنیز و زیره به دست می‌آید. در شب‌های کریسمس، یکی از غذاهای محبوب همین گوشتی است که با هریسا مزه‌دار شده باشد.
6. بابانوئل
نمی‌توان از کریسمس حرف زد اما نماد اصلی آن را فراموش کرد! پیرمرد سرخوشی با ریش سفید و گونه‌های گلگون که برای بچه‌ها یادگاری کریسمس می‌برد و آنها را خوشحال می‌‌کند: بابانوئل
جالب است بدانید، بابانوئل در واقع یک شخصیت تاریخی واقعی به نام سنت نیکلاس بوده. در قرن چهارم میلادی، فردی به نام سنت نیکلاس، یک اسقف مسیحی یونانی تبار بوده که در آناتولی (جنوب غربی ترکیه امروزی) می‌زیسته و همه او را به‌دلیل مهربانی و سخاوت‌اش می‌شناختند.
شهرت افسانه‌ای سنت نیکلاس به دادن هدایای مخفی به کودکان و نیازمندان، او را به قدیس حامی کودکان تبدیل کرده و رفته‌رفته باعث شکل‌گیری شخصیت سانتاکلاوس (Santa Claus) یا بابانوئل شده است. سانتاکلاوس در واقع از اسم او، سنت نیکلاس، گرفته شده است.
7. درخت کریسمس
دلرباترین قسمت کریسمس، درخت کریسمس با آویزهای تزئینی زیبا است. در ایران هر ساله با نزدیک‌شدن زمان کریسمس، در محله‌های مسیحی‌نشین درخت کاج تزیین شده و تزیین نشده به فروش می‌رسد.
اگرچه امروزه با آگاهی مردم نسبت به ضرورت حفظ محیط زیست، استفاده از درخت کاج طبیعی مخالفانی پیدا کرده و بعضی‌ها ترجیح می‌دهند که از درختچه‌های مصنوعی و تزیینی کریسمس به جای آن استفاده کنند؛ هنوز درخت کریسمس تزیین شده یکی از جاذبه‌های اصلی کریسمس به‌شمار می‌آید.
تزیین درخت کریسمس در بریتانیای دوره ویکتوریا رایج شد. اما اولین بار در قرن شانزدهم، در آلمان بود به شکل سنت درآمد و مردم با آجیل و میوه درخت صنوبر را تزیین می‌کردند و به پیشواز کریسمس می‌رفتند. کمی بعد هم برای تزیین درخت از شیرینی، شکل‌های دست‌سازِ کاغذی و گاهی از شمع استفاده کردند.
امروزه تزیینات درخت کاج کریسمس، بسیار متنوع‌تر و هیجان‌انگیزتر از هر وقت دیگری شده است.
8. آویز جوراب کریسمس
یکی از محبوب‌ترین وسایل تزئین کریسمسی که گاه به درخت آویز می‌شود و گاه به شومینه، ـ‌اگر شومینه‌ای در دسترس باشد!ـ جوراب است. جوراب کریسمس، به اشکال مختلفی مثل جوراب ساق بلند، کیف جورابی، آویز تزیینی هدیه کریسمس و یا کیف مخملی ساده و یا انواع متنوع دیگر موجود است.
مطابق سنت‌های کریسمسی، بابانوئل در شب کریسمس از طریق دودکش وارد خانه‌ها می‌شود و کادو کریسمس را داخل جوراب‌ها می‌گذارد و می‌رود.
9. هدیه های کریسمس
در نهایت به جذاب‌ترین قسمت مقاله رسیده‌ایم. قسمت هدایای خاص کریسمس که معمولاً همه عاشقان کادو و هدیه بی‌صبرانه در انتظار آن هستند.
قبل از رسیدن روز کریسمس، خیلی از خانواده‌ها برای پیدا کردن بهترین کادو کریسمس دچار تردید می‌شوند و به دنبال خرید هدیه کریسمس برای بچه ها و اعضای خانواده بازار را زیر و رو می‌کنند.
برای جواب دادن به این سوال که «هدیه کریسمس چی بخریم» در ادامه مقاله با انواع ایده برای کادو کریسمس همراه ما باشید.
بهترین هدیه برای کریسمس چیست؟
· کارت هدیه یا پول نقد
· محصولات آرایشی و پوشاک
· کتاب و اسباب بازی
· تبلت و موبایل
· لوازم تحریر فانتزی
· وسایل دکوری، دسته گل و شمع‌های تزیینی
· زیورآلات، طلا و نقره
· انواع هدیه دانش آموزی کریسمس: روان نویس فانتزی، بوکمارک و ...
10. آهنگ کریسمس
کریسمس با موسیقی‌های شاد زیادی همراه است که احتمالاً بسیاری از آنها را در فیلم‌ها یا در فضای مجازی شنیده‌اید. یکی از معروف‌ترین این آهنگ‌ها، آهنگ Jingle Bells است.
اما اگر به متن آهنگ دقت کنید متوجه می‌شوید که کلمه کریسمس، عیسی مسیح یا بابانوئل یا ... اصلاً در آهنگ گفته نمی‌شود! خوب است که بدانید این سرود شادی‌آور، اصلاً ربطی به کریسمس ندارد و در سال 1850 میلادی برای تعطیلات آمریکا در روز شکرگزاری نوشته شده بود.
در پایان امیدواریم که تا اینجای مقاله، ده نکته‌ای که راجع به معنی کلمه کریسمس، تاریخ و تاریخچه آن، سنت‌ها و آداب و رسوم کریسمس، درخت کریسمس، بابانوئل، جوراب آویز، آهنگ‌های کریسمس و کادو برای کریسمس گفته شد را خوانده باشید و این جشن زیبای زمستانی را در کنار خانواده خود به شادی بگذرانید.
