ضرورت توجه به مسئله انرژی و یافتن راهکاری جامع برای مدیریت آن
کوثر درهکی
افزایش وابستگی زندگی بشر به انرژی و اهمیت حفظ چرخه پایدار آن در خانهها و صنایع، انرژی را به یک دغدغه جهانی تبدیل کرده است. رشد مصرف در برابر محدودیتهای طبیعی این منبع ارزشمند، نیاز به برنامهریزی و مدیریت بهینه را ضروری میسازد؛ در غیر این صورت مصرف از تولید پیشی گرفته و با مسئله ناترازی مواجه میشویم. موضوعی که در دهه در دهه اخیر به یکی از مهمترین چالشهای کشور تبدیل شده و دولت بهعنوان متولی خدمات عمومی به دنبال راهکار برطرفکردن آن است.
گنجی که در دسترس است، اما قدرش را نمیدانیم
با اینکه کشور ما در حوزه انرژی، بهویژه نفت و گاز، از ذخایر قابلتوجهی برخوردار است، اما هنوز بهضرورت استفاده بهینه از آن پی نبردهایم. در زمینه قیمتگذاری، بهینهسازی مصرف و توسعه زیرساختهای تولید و فراوری نیز توجه کافی صورت نگرفته است. نتیجه آنکه امروز حدود ۲۰ درصد برق و آب تصفیهشده در مسیر انتقال هدر میرود، میزان مصرف گاز ما حدود ۳.۵ برابر میانگین جهانی است و قاچاق گسترده بنزین به کشورهای همسایه ادامه دارد.
چند گام فراتر بیندیشیم
همانطور که مطرح شد مسئله انرژی در ایران دارای ابعاد مختلفی است که نیازمند طراح برنامه بلندمدت و هماهنگی متولیان این حوزه است. راهکارهای قیمتی از جمله طرح بنزن سهنرخی که در دولت چهاردهم پیشنهاد شده تنها میتواند بخشی از مسئله را حل کند. افزایش قیمت حاملهای انرژی، هرچند راهکاری سریع به نظر میرسد، اما بدون اصلاحات ساختاری، فرهنگی و فناورانه نهتنها چارهساز نیست، بلکه میتواند به بروز بحرانهای اجتماعی و تورمی منجر شود.
آغاز اصلاحات ساختاری در حوزه انرژی با ارزیابی دقیق و واقعبینانه وضعیت موجود و مقایسه شاخصهای تولید و مصرف با استانداردهای جهانی ممکن است. درحالیکه ظرفیتهای فراوانی برای مشارکت بخش خصوصی و مردم بهویژه در انرژیهای تجدیدپذیر وجود دارد که نبود برنامهای جامع مانع بهرهبرداری از آنها شده است. برونرفت از شرایط کنونی نیازمند نگاهی آیندهنگر و جامع و همکاری دولت و مردم است، زیرا انرژی ستون حیاتی امروز و فردای کشور است و نباید سادهانگارانه با آن برخورد
