خلاصهای از این متن قبلاً با عنوان «سخن نخست» در شمارۀ دی ۱۳۹۹ ماهنامۀ دیالیز منتشر شده است. انتشار این متن همراه با نام نویسنده (دکتر توحید عزیزی) بلا مانع است و نیازی به لینک به این صفحه نیست.
در سال ۱۹۷۷، خانم اتوهتسه (معروف به ماری سانچز) به عنوان رئیس قاضی شِیِن به ژنو رفت تا ماجرای تکان دهندهای را برای دیگر ملتها روایت کند. او فاش کرد که زنان بومی آمریکا (سرخپوستان) قربانی نوع مدرنی از پاکسازی قومی (جنوساید) شده اند: عقیم سازی دسته جمعی! (تایم ۲۰۱۹ و ژورنال فرهنگ و پژوهش بومیان آمریکایی ۲۰۰۰)
در ابتدا و میانۀ قرن بیستم، جریانهای معتقد به اصلاح نژادی (اوژنیک) در اروپا و آمریکا قدرتمند شده بودند. این جریانها معتقد بودند که جامعۀ انسانی باید با حذف ژنهای معیوبِ افراد یا گروههای پست و فرومایه، ژنهای خوب انسانی را گسترش و ارتقا دهد. (لومن لرنینگ ۲۰۲۱)
اوژنیکها با گفتمان پوزیتیویسم و روشنفکرنمایانه بر سیاستگذاران نیز تاثیرگذاشته بودند و بیش از ۳۰ ایالت در آمریکا قوانینی به منظور «پاکسازی ژنی» با «عقیمسازی اجباری» را تصویب کرده بودند. طبیعتاً افراد و گروههای نژادپرست علاقه داشتند که فهرست افراد دارای ژن بد را به مردمان آفریقایی (سیاهپوستان)، لاتین/هیسپانیکها (افراد آمریکای جنوبی)، و بومیان آمریکا (سرخپوستان) تعمیم دهند.
هیتلر در کتاب معروفش، نبرد من (۱۹۲۵)، از برنامههای عقیمسازی اجباری آمریکا به نیکی یاد میکند. او مینویسد: «امروز حکومتی وجود دارد که در آن، سرانجام آغازی، اگر چه ضعیف، به سمت ادراک بهتری [از تمدن] مشاهده میشود. البته این مدل جمهوری آلمان ما نیست، بلکه [مدلی برای] آمریکاست.» هیتلر بعد از به قدرت رسیدن در سال ۱۹۳۳، برنامۀ عقیمسازی آلمان را با الهام از برنامۀ کالیفرنیا راه اندازی کرد. (لوسآنجلس تایمز ۲۰۱۵)
برنامۀ ۸ مارس ۲۰۱۲ سی.ان.ان. درر مورد عقیمسازی اجباری در قرن بیستم در آمریکا
عقیم سازی اقلیتهای نژادی به ویژه زنان بومی (سرخپوست) تا دهۀ هفتاد میلادی در آمریکا ادامه داشت. اما در این دهه، عقیمسازی در قالب یک قانون به ظاهر پیشرو با عنوان قانون «خدمات برنامهریزی خانواده و پژوهش جمعیت» که در سال ۱۹۷۰ به تصویب رسیده بود، اجرا شد. زنانی که تحت این قانون عقیم میشدند، از نتیجۀ اقدامی که روی آنها صورت میپذیرفت اطلاعی نداشتند؛ بسیاری از آنها تصور میکردند که اقدام عقیمسازی، نوعی پیشگیری از بارداری موقت است و قابل برگشت میباشد. عدهای فکر میکردند که تحت عمل جراحی ساده، واکسیناسیون، یا دریافت داروهای تقویتکننده قرار دارند و اصولا معنی عقیم شدن را نمیدانستید. افرادی نیز که از فرایند عقیمسازی سر باز میزدند، تهدید به جدایی از فرزندان یا خانواده میشدند.
تحقیقات رسمی در همان زمان، اطلاعات ۳۴۰۶ زن بومی را که بین دهههای شصت و هفتاد بدون آگاهی عقیم شده بودند، ثبت کرده است، (گزارش HRD-77-3 سنای آمریکا ۱۹۷۶) اما پژوهشهای جدید ادعا کرده اند که بیش از 40% زنان بومی در آمریکا در آن زمان عقیم شده اند؛ یعنی بین ۶۰,۰۰۰ تا ۷۰,۰۰۰ نفر. که در میان آنها، حتا دختران نوجوان نیز دیده میشدند. (دانشگاه مینهسوتا ۲۰۰۵)
در سال ۲۰۱۹، از این ماجرای رنجآور فیلم مستندی به نام آما (مادر) ساخته شده است: amamovie.com
آگهی مستند آما (مادر)، ۲۰۱۹
گزارشهای عقیمسازی اجباری در مقاطع تاریخی مختلف در قرن بیستم و در ایالتهای مختلفی در آمریکا گزارش شده است. (سی.ان.ان ۲۰۲۰) باورهای اوژنیکی، نه به فراگیری قرن بیستم، اما هنوز پا برجاست. در مستند «عقیم شده پشت میلهها» در سال ۲۰۱۳ و همچنین مستند «هلفدونی» (یا «شکم دیو») در سال ۲۰۲۰ نشان داده شده است که عقیمسازی بدون اجازۀ فرد همچنان در زندانهای کالیفرنیا ادامه دارد. (هماینک دموکراسی ۲۰۲۰)
بعضیها رئیس جمهور سابق ایالات متحدۀ آمریکا، دونالد ترامپ، را نیز یک اوژنیک میدانند:
https://www.huffpost.com/entry/donald-trump-eugenics_n_57ec4cc2e4b024a52d2cc7f9
عقیمسازی زنان بومی آمریکا اولین عقیمسازی جمعی در تاریخ نبود. در انتهای قرن نوزده و دهۀ اول قرن بیستم میلادی، آیگن فیشر، متخصص ژنتیک آلمانی در آفریقا، زنان آفریقایی به ویژه زنان دورگه را عقیم میکرد. احتمال داده شده است که او بعدا در آلمان نازی تحقیقات خود در زمینۀ عقیمسازی را در کمپهای یهودیان، پیگیری کرده است.
در کانادا نیز بیاخلاقیهای پزشکی سابقه دارند. در دهههای ۳۰ و ۴۰ میلادی، واکسن بیماری سل در مقطعی روی کودکان خانوادههای فقیر و سپس روی کودکان بومی آزمایش شد، بدون اینکه خانوادهها از این آزمایش مطلع باشند. (گلوبال نیوز کانادا ۲۰۱۳)
لازم به ذکر است که بدرفتاریهای اجتماعی و پزشکی با بومیان کانادا بسیار گسترده و غیرانسانی بوده است. بین سالهای ۱۸۸۰ تا ۱۹۹۸، نزدیک به ۱۵۰،۰۰۰ کودک بومی از خانوادههای خود جدا شده، به اجبار به مدارس شبانه روزی فرستاده میشدند. گزارشها نشان میدهد علاوه بر اینکه بسیاری از این کودکان از خشونت فیزیکی و بدرفتاری جنسی آزار دیده اند، شیوع بیماری سل نیز در آنان به وفور دیده میشد. در آن سالها، هزاران نفر از این کودکان فوت شده اند که محل دفن بعضی از آنها هنوز پیدا نشده است. (واشینگتن پست ۲۰۱۸)
مورد دیگر بدرفتاری با کودکان بومی در کانادا، آزمایشهای رژیم غذایی و سوء تغذیه بود. بین دهههای سوم تا پنجم قرن بیستم، در مدارس شبانه روزی اجباری کودکان بومی، به آنها رژیمهای مختلف غذایی یا حتا گرسنگی تحمیل میکردند تا بتوانند اثرات مختلف این رژیمها و سوء تغذیه را با یکدیگر مقایسه کنند. (نیچر ۲۰۱۳ و گلوبال نیوز کانادا ۲۰۱۶)
متاسفانه نمونههای آزمایش پزشکی بر روی کودکان، به موارد فوق محدود نمیشود. در دهۀ سوم قرن بیستم، واکسنهای ابتدایی فلج اطفال روی ۲۱،۰۰۰ کودک در آمریکا آزمایش شدند، نتیجه وحشتناک بود: تعداد معتنابه از کودکان فوت کردند یا فلج شدند و بسیاری نیز به واکسن حسایستهای شدید نشان دادند. (تاریخچۀ واکسنها) در سال ۱۹۵۰، نمونههای جدیدتر واکسن فلج اطفال روی کودکان دچار اختلال هوشی یا صرع آزمایش شد. اگر چه خوشبختانه آن واکسن عوارضی در پی نداشت، اما غیراخلاقی بودن این آزمایش مسالهای حایز اهمیت است. (تاریخچۀ واکسنها)
آزمایش توسکگی یکی از ضداخلاقیترین آزمایشهای تاریخ پزشکی است. در این آزمایش، سازمان خدمات بهداشت عمومی آمریکا به عمد هزاران گواتمالایی را به بیماری سیفلیس مبتلا کرد تا روشهای پیشگیری و درمان را د آنها آزمایش کند. (نیچر ۲۰۱۰) مسوول این پروژه، دکتر جان کاتلر بود که پیش از آن در سال ۱۹۵۳ واکسن سیفلیس را روی زندانیانی در نیویورک آزمایش کرده بود. بخش عمدهای از آزمایش توسکگی در شهری به همین نام در آلاباما به مدت چهل سال ادامه داشت و سر انجام در دهه هفتاد متوقف شد. در این شهر هزاران سیاهپوست دچار سیفیلیس، بدون دریافت درمان، پیگیر میشدند تا آثار بیماری در آنها مشاهده و آزمایش شود. (نیچر ۲۰۱۲)
در سال ۲۰۱۳ نشریۀ ایندپندنت و هاآرتز به طور جداگانه نوشتند که رژیم اشغالگر قدس، اسرائیل، بدون رضایت مهاجران یهودی اتیوپیایی به آنها آمپول دپو-پرورا تزریق میکند که نوعی داروی پیشگیری از بارداری درازمدت است. اسرائیل، ناآگاهی دریافت کنندگان را تکذیب کرده است، اما آمار نشان میدهد که زاد و ولد در میان مهاجران سیاهپوست اتیوپیایی به طور مشخصی از ما بقی جامعه کمتر است.
برنامۀ تلوزیون آر.تی. در مورد کنترل جمعیت نژادپرستانه در اسرائیل، ۲۰۱۰
لازم است یادآوری کنیم که سازمان جاسوسی آمریکا (سیا) برای به دام انداختن بن لادن نیز از برنامۀ واکسیناسیون استفاده کرده است. در سال ۲۰۱۰، سیا یک برنامۀ واکسیناسیون ساختگی در شهر ابیتآباد در پاکستان ـ که گمان میبرد بن لادن در آنجا مخفی شده است ـ ترتیب داد. هدف از این برنامه، به دست آوردن DNA یکی از فرزندان بن لادن برای تأیید خانۀ محل اختفای وی بود. (گاردین ۲۰۱۱)
بیاخلاقیها و بعضاً جنایات پزشکی که در این نوشته به آنها اشاره شد، نه در قرون وسطی که در قرن بیستم اتفاق افتاده است. از زمانی که خانم اتوهتسه عقیمسازی بومیان آمریکا را در دنیا فاش کرد، موارد بسیار دیگری از بیاخلاقیهای پزشکی در دهههای پیشین منتشر شده، و احتمالا تعدادی نیز هنوز مکتوم مانده است.
علم بدون اخلاق و شهوت کسب قدرت حداکثری در سیاستمدارن بیاخلاق، خطر بزرگی برای انسانیت است. دشمنان بشریت به هیچ مرز اخلاقی پایبند نیستند و نباید بپنداریم که برای نابودی ما، خط قرمزی قایلند. بر ما بایسته است که خطر بیوتروریسم را جدی گرفته، آمادۀ پیشگیری و دفاع در مقابل آن باشیم.