با وجود تلاشهای جهانی برای مهار این ویروس جدید، شیوع کرونا همچنان ادامه داشته و تعداد بیماران در حال افزایش است.
همین چند ماه پیش بود که ویروس کرونا اولین حضور عمومی خود را در بازار غذاهای دریایی و حیوانات زنده در ووهان چین آغاز کرد و پرسش‌های متداول در مورد کرونا ویروس در اذهان مردم شکل گرفت، مخصوصا زمانی که به ایران هم رسید!
از آن زمان تاکنون، گسترش این ویروس ادامه داشته، بیش از ۸۲.۵۰۰ نفر را آلوده کرده و ۲۸۱۰ نفر را کشته است. اما شیوع این ویروس نیز مانند همه ویروس های واگیردار، سرانجام به پایان خواهد رسید.
کارشناسان می گویند یک حالتش این است که وقتی سیستم ایمنی افراد به اندازه کافی از طریق ابتلا یا واکسیناسیون تقویت شود، موارد بیماری کاهش یابد.
سناریوی احتمالی دیگر این است که این ویروس به گسترش ماجراجویی های خود ادامه خواهد داد و به عنوان یک ویروس تنفسی شایع و متعارف در کنار ویروس های دیگر قرار خواهد گرفت.
باید بگوییم که بعید است گسترش این بیماری محدود به مکانهایی شود که کارشناسان پیش بینی می کنند.
همانطور که می‌بینیم و از اخبار و رسانه های مختلف می شنویم، احتمالاً این ویروس به طور فزاینده در سراسر جهان گسترش یابد.
البته هنوز ممکن است شانسی برای مهار آن وجود داشته باشد؛ اما اگر بخواهیم واقع بین باشیم، به نظر می رسد که این پنجره در حال بسته شدن است.
این ویروس برای اینکه آن را جزء بیماری های همه گیر به حساب آوریم دو مورد از ویژگی های این نوع بیماری ها را دارد:
از طرفی با بسط یافتن این ویروس در جوامع مختلف و بیشتر کشورها، کرونا کم کم سومین معیار، برای همه گیر شدن را هم پیدا کرده: شیوع ویروس در سراسر جهان.
با توجه به آخرین اخبار در مورد کرونا، حدود ۹۵٪ آلودگی ناشی از این ویروس، در سرزمین خاستگاه آن، یعنی چین وجود دارد.
با این حال، شاخه های درحال رشد این ویروس، کشور های دیگر از جمله ایران، کره جنوبی، ایتالیا، سنگاپور، تایوان، تایلند و ژاپن را هم درنوردیده.
بهترین راه برای کنترل این ویروس یا کند کردن روند شیوع آن از طریق اقدامات پیشگیرانه است؛ اقداماتی از قبیل قرنطینه و تعیین محدودیت برای سفرها.
درحال حاضر هم تلاش های جهانی برای متوقف کردن شیوع این ویروس جدید آغاز گردیده و همچنان ادامه دارد. اما مهار کردن گسترش ویروس کرونا بسیار دشوار خواهد بود. به چند دلیل اساسی:
علاوه بر این، تمام تلاش هایی که صرف مهار این ویروس شده، مبتنی بر آن چیز هایی است که در موردش می دانیم؛ و هنوز چیزهای زیادی وجود دارد که از آنها اطلاع نداریم.
مثلا دوره نهان بودن بیماری، بر اساس مطالعات و تحقیقاتی که صورت گرفته به طور معمول ۱۴ روز است، اما شواهدی وجود دارد مبنی بر اینکه دوره پنهان ماندن و مخفی بودن آثار این ویروس در بدن ممکن است بسیار طولانی‌تر باشد.
به عنوان مثال، در خبرهای محلی از استان هوبی چین (جایی که اولین موارد این بیماری در آن حادث شده) ادعا شده که یک مرد ۷۰ ساله که به کرونا ویروس آلوده شده بود، تا ۲۷ روز پس از عفونت علائمی نشان نداد.
رایج ترین شیوه انتقال ویروس کرونا از طریق قطرات تنفسی و تماس با فرد آلوده است، اما هنوز مشخص نیست که آیا این ویروس می تواند قبل از شروع علائمش در بدن شخص بیمار، به فرد دیگری انتقال یابد یا نه؟
هنوز هم این احتمال وجود دارد که گسترش این ویروس قبل از اینکه ما از وجودش مطلع شده باشیم صورت گرفته باشد.
خیلی از پزشکان و متخصصان براین عقیده اند که این بیماری هم اکنون یک بیماری همه گیر است و احتمالا در آمریكا و جاهای دیگر مواردی از ابتلا به این ویروس وجود داشته است كه شاید به رسمیت شناخته نشده، به ویژه كه اکثریت قریب به اتفاق موارد، خفیف بوده و این احتمال هست که اصلا به عنوان یک سرماخوردگی ساده تشخیص داده شده است.
اگر تلاش ها برای مهار کرونا موفق نباشد و این ویروس به یک بیماری همه گیر تبدیل شود، دو راه وجود دارد که این داستان در یکی از آنها به انتها می رسد:
همه گیر بودن ویروس هنگامی پایان می یابد که کرونا دیگر افراد مستعدی را برای آلوده کردنشان پیدا نکند.
بیماری همه گیر و فاجعه آمیز آنفولانزا در سال ۱۹۱۸، توانسته بود ۵۰۰ میلیون نفر را در سرتاسر جهان آلوده بکند، بسیاری از آنها سربازانی بودند که در جنگ جهانی اول در مناطق جنگی یا جنگ زده زندگی می کردند.
اما در نهایت شیوع آنفولانزا به طور جزئی متوقف شد زیرا کسانی که از آن جان سالم به در بردند ایمنی داشتند و ویروس به همان راحتی که در آغاز گسترش می‌یافت نمی توانست بسط یابد.
اگر شخصی در تماس با ویروس قرار بگیرد اما مستعد ابتلا به بیماری نباشد، از زنجیره انتقال خارج می شود.
اگر یک نفر دو نفر را آلوده کند، آن افراد چهار نفر و غیره را آلوده می کنند و سرانجام، ویروس از افراد مستعد برای آلوده شدن خارج می شود.
آنچه اتفاق می افتد این است که آنقدرافراد مبتلا به ویروس می شوند که دیگر اشخاص مستعد برای ادامه زنجیره وجود نخواهند داشت.
اگر کرونا مانند گونه های متداول آنفولانزا باشد (یا مانند سایر ویروس هایی که باعث سرماخوردگی می شوند)، احتمال دارد که با گرم شدن هوا، تعداد عفونت ها به حداقل برسد.
پس از آن باید در پاییز و زمستان سال بعد دوباره منتظرش باشیم!
البته این فقط یک فرضیه است؛ شرایط محیطی ممکن است بر انتقال ویروس تأثیر بگذارد و به همین دلیل برخی ویروس ها فصلی هستند. با این حال، نمی توان حرف قطعی ای در این باره زد، زیرا ویروس هایی مانند آنفلوانزا و به همان اندازه وخیم در مناطق گرمسیری هم وجود دارد.
احتمال دیگر این است که ویروس کرونا به شکل سودمندی تحول می یابد و این موضوع باعث می شود که ویروس سخت‌تر بتواند انسان را آلوده کند.
در سال ۲۰۰۲، یک ویروس مشابه در استان گوانگدونگ در جنوب چین برای اولین بار از حیوانات به انسان منتقل شد و باعث شیوع عفونت گردید این ویروس به عنوان سندرم حاد تنفسی یا سارس شناخته می شد.
سارس به ۲۶ کشور دیگر، از جمله کانادا هم گسترش یافت اما شیوع این بیماری تا حدودی به دلیل سیاست های خوب در حوزه سلامت عمومی متوقف شد.
همچنین، دلیل دیگر توقف شیوع این بود که ویروس بطور تصادفی متحول شد؛ همانطور كه معمولاً جهش برای ویروس ها اتفاق می افتد و پس از آن سخت تر به انسان سرایت می کنند.
مقامات بهداشتی وقتشان را فقط صرف مشاهده رفتار ویروس نمی کنند. محققان در سراسر جهان برای یافتن واكسن و درمان کرونا در حال تلاش اند.
می توان گفت شاید چون این ویروس در جمعیت های انسانی خود را آشکار کرده، واکسن تنها راه ریشه کن کردن آن باشد.
اخیراً، گروهی از محققان، ساختار دقیق پروتئینی را كه كروناویروس جدید برای مبتلا و آلوده كردن سلول های انسانی به آن می‌چسبد، ترسیم كرده اند و به این احتمالا روزنه ای را به سمت یک واكسن باز می كند.
ایده این است که اگر افراد با این واکسن ایمن شوند، بدن آنها اگر در معرض ویروس واقعی قرار بگیرند، مصونیت خود را حفظ می کند.
اما مشکل واکسن ها این است که اعمال آنها در وهله های نخست و برای آزمایش روی نمونه های حیوانات صورت می گیرد و اجرای عملیات واکسن در نمونه های انسانی خیلی طول می کشد.
این واقعیت که کارشناسان در حال تولید واکسن هستند، به این معنی است که آنها فکر نمی کنند که این ویروس به این زودی ها ناپدید شود.
اگر مسئولان بهداشتی تصور می کردند که این ویروس به زودی از بین می رود و موقتی است، ساخت واکسن برای آینده معنی چندانی نداشت پس این حس وجود دارد که ممکن است دوره و زمان این ویروس به پایان نرسد.
ریشه کن کردن یک بیماری دشوار است و به ندرت محقق می شود. برای تحقق این امر، باید یک مداخله در انتقال بیماری وجود داشته باشد، باید ابزارهای تشخیصی برای شناختن مواردی که ممکن است منجر به انتقال شوند وجود داشته باشد و انسانها باید تنها ناقل ویروس باشند.
حتی اگر کرونا در بین انسان ها از بین برود، اگر ویروس به شکل طبیعی خود در بدن حیوانات زنده باقی بماند، این موضوع می تواند ویروس را مجددا به میان انسانها بازگرداند.
همیشه ممکن است یک چرخه وجود داشته باشد؛ ما آن را متوقف می کنیم و از بین می رود. اما محتمل‌تر این است که کاملاً ریشه کن نمی شود.
همچنین این احتمال وجود دارد که حتی اگر ما بتوانیم از شدت گسترش این ویروس بکاهیم، آن را به یک بیماری فصلی تبدیل کنیم که هر سال مانند سایر بیماری های فصلی، مثل آنفولانزا یا سرماخوردگی بازگردد.
اگر این اتفاق بیفتد، احتمال آن وجود دارد كه در دوره های بعدی تأثیر كمتری داشته باشد زیرا بیشتر مردم نسبت به مصونیت پیدا خواهند کرد.
امکان دارد افراد مصون، به وسیله سایر کرونا ویروس ها دوباره آلوده شوند زیرا مصونیت ما نسبت به آنها با گذشت زمان از بین می رود و همچنین ایمنی نسبت به یک ویروس، عدم ابتلا به ویروسی دیگر را تضمین نمی کند.
برخی از ویروس ها دوباره عود می کنند؛ برخی دیگر نه.
ویروس سندرم تنفسی حاد (سارس)، دارای جهش و تحول نسبتاً کمی بود؛ بنابراین مجدداً تکرار نشد.
در مقابل، آنفلوانزا از جهش بسیار بالایی برخوردار است و بنابراین هر سال بار دیگر تکرار می شود. اگر کرونا در ماه های آینده موفق به جهش قابل ملاحظه ای شود، ممکن است واکسن هایی که دانشمندان تولید می کنند با گذر زمان، اثری روی این ویروس نداشته باشند.
اما اگر نمی توان این ویروس و رفتار آن را پیش بینی کرد، می توان برای آن آماده شد.
ممنوع کردن مردم از ورود به کشورهای آلوده شده تقریبا غیرممکن است. اما افراد می توانند در جهت کاهش تعداد عفونت ها در محل زندگی خود گام هایی مثبت بردارند؛ مانند تست غربالگری برای ویروس، جداسازی اشخاص آلوده، عدم ایجاد تجمعات گسترده، تاجای ممکن ماندن در خانه و رعایت روش های عادی و متعارف بهداشت عمومی.
در این صورت شیوع کرونا چندان هم بزرگ و نگران کننده نخواهد بود.
منبع: Live Science
