اوایل سال 88 بود و هنوز فیسبوک توی ایران فیلتر نشده بود. عصر بود و هوا هم تاریک. با یکی از دوست‌هام که فلسفه می‌خوند روی یکی از نیمکت‌های زرد یکی از پارک‌های تهران نشسته بودیم. بعد از تموم شدن یه بحث فلسفی، به درخت‌ها نگاه می‌کرد و سیگارش رو دود می‌کرد هوا.
ازش پرسیدم حالا واقعا جهان های موازی وجود داره؟
پُک آخر رو به سیگارش زد، مکث کرد، یه نگاهی به آسمون انداخت و با اعتماد به نفس خاصی گفت: اگه راستشو بخوام بگم، آره، وجود داره.
پرسیدم پس کجاست؟. سیگارش رو زیر پاش خاموش کرد و گفت ببین، بحث‌ش خیلی مفصله.
سرمو تکون دادم، فهمیدم جوابی نداره.
تا همین چند سال قبل، فلاسفه تحلیل میکردن که جهانهای موازی در مکان‌هایی وجود دارن، اما هیچ نام و نشونی از اون مکان‌ها نمی‌گفتن و فقط به آسمون نگاه میکردن، درست مثل بیشتر استقراء‌های فلسفی. اما این سال‌ها، جهانهای موازی به لطف تکنولوژی بلاکچین و فرآیندهای غیرمتمرکز، به واقعیت تبدیل شد و یک بار دیگه، علم به کمک فلاسفه اومد.
فلاسفه تحلیل میکردن که جهانهای موازی وجود داره، اما بعد فقط به آسمون نگاه میکردن.
یک پرانتز باز کنم. اگر سه گانه ماتریکس رو ندیدید (IMDB Link)، حتما توی برنامه‌های نوروز امسال قرارش بدید. سه گانه ماتریکس، داستان سقوط آشکار انسان در پیچاپیچ فناوری و هوش مصنوعی هست. این روزها و با گسترش تصاعدی دنیای متاورس و فناوری‌های مرتبط (علی الاخصوص NFT)، تحلیل ماتریکس برای بیننده به مراتب راحتتر از سال‌های نمایش این اثر ماندگار هست.
برگردیم به دنیاهای موازی. سال‌ها بعد از تولد شبکه‌های بلاکچین (blockchain) حالا شاهد تولد دنیاهایی جدید بر روی این شبکه‌ها هستیم. توی این متن، مهم نیست بدونیم شبکه‌های بلاکچین دقیقا چی هستن و چه طور کار میکنن، فقط کافیه بدونیم بلاکچین، زنجیره‌ای از اطلاعات دیجیتال هست که دست یک سازمان یا دولت خاص نیست و عملا اطلاعاتِ موجود، با همه اعضای این شبکه دیجیتال به اشتراک گذاشته می‌شود که علاوه بر امنیت بالا، اطلاعات به راحتی قابل تغییر نیستند.
بلاکچین، زنجیره‌ای از اطلاعات دیجیتال هست که دست یک سازمان یا دولت خاص نیست.
بعد از اینکه شبکه‌های بلاکچین رشد پیدا کرد، این امکان رو به ما داد که بتونیم تمرکز زدایی بکنیم، یا همون decentralize کردن. این تمرکز زدایی مزایای خیلی زیادی داره که از مهمترین جنبه‌های اون، میشه به امکان رشد و توسعه بالا اشاره کرد.
خب، از بحث فلسفی دوست فیلسوف من در مورد جهانهای موازی، تا سه‌گانه ماتریکس و شبکه‌های بلاکچین، برسیم به دنیای متاورس.
متاورس، عملا همین دنیاهای موازی هست که اینبار به صورت سه بعدی و مجازی (و در آینده به صورت واقعی)، وارد زندگی ما شده. باید بدونیم که لغت متاورس، لغت جدیدی نیست، چون نزدیک به 30 سال از بوجود اومدن این لغت از یک رمان علمی تخیلی میگذره. اما دنیای متاورس، چیز خیلی جدیدی هست.
اگر فکر می‌کنید فیسبوک (که تازه اسم کمپانی‌ش رو به متا تغییر داده) مالک متاورس هست، اشتباه می‌کنید. فیسبوک، داره دنیای مجازی خودش رو برای متاورس تولید میکنه. پس، یکی از همون دنیاهای مجازی که روی متاورس درست شده، دنیای جدید فیسبوک هست که خب، البته هنوز چیز زیادی ازش نمی‌دونیم و تا اینجا خوب مخفی نگهش داشتن.
یک آمار خارق‌العاده در مورد فیسبوک: نزدیک به 2.9 میلیارد نفر در ماه توی این شبکه اجتماعی فعال هستن (+)
درسته فیسبوک خالق متاورس نیست، اما شما حساب کنید این غول بزرگ که تعداد افراد فعال در اون به اندازه جمعیت یک یا دو قاره هست، بیاد و دنیای مجازی خودش رو روی متاورس ایجاد بکنه.
اگه خیلی به این دنیای سیاه و دیدن پایانِ انسان علاقمند هستین، می‌تونید یه سر به یکی از این دنیاهای مجازی بزنید: لینک. چرا گفتم دنیای سیاه و پایان انسانیت؟ فیلم ماتریکس رو ببینید تا متوجه نگرانی جدی از این دنیاهای جدید بشید.
سال 2022 میلادی یا 1401 شمسی، قطعا یکی از سال‌های فراموش نشدنی تاریخ میشه. امسال اتفاقات زیادی در دنیا در حال رخ دادن هست. این اتفاقات، با جنگ روسیه با غرب (اوکراین) وارد فاز جدیدی شده و با رشد تکنولوژی بلاکچین و دنیای متاورس، هر روز به پیچیدگی اون افزوده میشه.
___
صادق ترابیان، مشاور توسعه کسب و کار و مارکتینگ
