موفقیت در کنکور تجربی به شدت با میزان تسلط شما به درس زیست شناسی وابسته است. پس باید هر کاری برای موفقیت در یادگیری زیست انجام داده و با بهترین روش مطالعه زیست شناسی آشنا شوید. به نظر یکی از بهترین پیشنهادها، پیدا کردن پاسخ این سوال است: رتبه های برتر چگونه زیست را مطالعه میکنند؟
سه اصل اساسی در روش مطالعه زیست شناسی
این سه اصل عبارت اند از:
الف) عمیق خواندن
ب)مفهومی خواندن
ج) ترکیبی خواندن
۱ – اصل اول عمیق خواندن زیست:
خیلی ها و حتی آنهایی که ادعا میکنند بهترین مشاور هستند تفاوت بین “مفهومی خواندن” و “عمیق خواندن” را بلد نیستند. بگذارید با یک مثال از کتاب درسی موضوع را برایتان روش کنم.
مثلا در فصل ۵ سال دوم در مورد حشرات میخوانیم که«سیستم تنفسی حشرات از تعدادی لوله های درونی به نام نای تشکیل شده است. شاخه های نای در سراسر بدن منشعب هستند. تبادل گازهای تنفسی از این انشعابات با سلولهای بدن به طور مستقیم و بدون نیاز به همکاری دستگاه گردش مواد صورت میگیرد». خب بیایید با هم این قسمت از کتاب درسی را از لحاظ عمین خواندن بررسی کنیم. ببنید بچه ها دانش آموزان تجربی باید وقتی با چنین متن های پر ملاطی در کتاب درسی مواجه میشند باید خیلی عمین آن را مطالعه کنند.
حالا اینکه گفتم یعنی چه؟ ببنید در متن کتاب اشاره شده “تعدادی لوله درونی” یعنی دانش آموز دقیقا باید با تفکر طراح سوال به متن کتاب درسی نگاه کند.ممکن است طراح بیاید و به جای واژه “درونی” واژه “بیرونی” را قرار دهد بنابراین کسی که متن را به دقت نخوانده در چنین تله هایی خواهد افتاد.یا مثلا گفته لوله ها….دقت کنید حتی شما باید دقیقا به این “ها” نیز توجه داشته باشید. ممکن است طراح بیاید و به جای “لوله ها” بگوید “یک لوله درونی”. شاید در ابتدا برای شما این روند مسخره و یا حتی خسته کننده باشد.اما شما اگر میخواهید نتیجه بگیرید باید چنین دید را نسبت به درس زیست شناسی به یک روند تبدیل کنید. همچنین در عبارت بالا توجه به واژه های “نای” – “در سراسر بدن” – “به طور مستقیم” و نیز “بدون نیاز به همکاری دستگاه گردش مواد” بسیار بسیار مهم هست.
شما میتوانید در هنگام مطالعه با استفاده از خودکار های رنگی گوناگونی آنها را مشخص کنید. مثلا برای قید ها رنگ قرمز برای شکل ها و زیر نویس های آنها رنگ سبز و برای متن کتاب درسی و توجه به واژه های اینچنینی نیز رنگ صورتی را انتخاب کرده و هایلایت نمایید. حال شما با انجام این مرحه اصل اول را رعایت کرده اید.
۲- اصل دوم مفهوم خواندن روش مطالعه زیست شناسی:
خب حالا مفهومی خواندن زیست یعنی چه؟
شاید طراح سوال بیاید و در رابطه با این مطلب تستی طراحی کند که یکی از گزینه های آن این باشد: در ملخ هموگلوبین گاز اکسیژن را به ماهیچه های عقبی میرساند. کسی که عمیقا درس را خوانده باشد متوجه میشود که این گزینه غلطی است. چرا که گفته هموگلوبین اکسیژن را حمل میکند. در حالی که گفتیم سیستم گردش مواد دخالتی در تنفس جانور ندارد بنابراین…. شما با اجرای این مرحه اصل دوم را نیز پشت سر گذاشته اید.
حالا میرسیم به اصل سوم. اصل سوم ترکیبی خواندن است.
۳- اصل سوم ترکیبی خواندن زیست:
شما که واژه “حشرات” را شنیده اید باید تمامی نکات ترکیبی آن را هم کار کنید اععم از:داشتن گردش خون باز +فراوان ترین و موفق ترین جانوران در طول تاریخ زمین+دفع اوریک اسید و…..با رعایت این سه اصل و البته مرور های متوالی میتوان یک درصد فوق العاده بالا کسب کرد. دیگر اینکه اصلا و ابدا در مطالعه زیست زیاده روی نکنید.یعنی کم نیستند دانش آموزانی که وقت ریاضی و فیزیک و عربیشون را میذارند روی زیست و این یک اشتباه محض است.
سارا همتی رتبه‌ی ۱ کنکور ۹۴ درصد زیست: ۸۹ درصد
ابتدا مطالب را مطالعه میکردم و تست آموزشی می‌زدم بعد دوباره به کتاب برمی‌گشتم و نکات تست‌ها را در کتاب یادداشت می کردم و دیگر به آن تست‌ها مراجعه نمی‌کردم و سری‌های بعدی کتاب را مرور میکردم. همچنین برای این درس یادداشت‌برداری میکردم، گاهی نیز درخت دانش رسم میکردم و بعضی از وقت‌ها هم آن را به دیگران یاد می‌دادم. هنگام تحلیل آزمون، در همه درس‌ها و زیست روشم این‌گونه بود که ابتدا پاسخ تشریحی را می‌خواندم و زمانی که آزمون جمع‌بندی داشتیم مثلا در دی و بهمن، یک بار دیگر از خودم این سوالات را آزمون می‌گرفتم و در این زمان، پاسخ تشریحی را دقیق‌تر بررسی میکردم و می‌خواندم.
به نظرم این درس با سایر دروس متفاوته و روش و تکنیک خاصی برای مطالعه اون وجود نداره. اما باید دقت داشت که تکرار و مرور بسیاری برای مطالعه زیست لازمه و باید چندین بار هر مبحث رو بخونیم. برای خود من در حین این مطالعه و تکرار، در ذهنم اتفاقاتی می‌افتاد که به تسلطم هم کمک می‌کرد. مثلا نکاتی که می‌خوندم رو در ذهنم به صورت ترکیبی می‌آوردم. به مرور زمان و با کمک آزمون‌های کانون بخش‌هایی که از نظر طراحان جالب تر و تست خیز تر هستند رو یاد گرفتم. خودم از نکات کتاب استنباط میکردم و سعی میکردم ذهن طراح رو بخونم و مثل طراحان فکر کنم. هرجا به نکته ای برمی خوردم، به جای اینکه فقط همون نکته رو حفظ کنم، سعی میکردم با استفاده از اون، ذهنم رو خلاق‌تر کنم و یاد بگیرم چطور میشه چنین نکاتی از بخش های دیگه هم استخراج کرد و نحوه استخراج نکات رو به بخش‌های دیگه کتاب درسی زیست تعمیم می‌دادم.
شما میتوانید ادامه مقاله را در مجله علمی ترنج مارکت مطالعه کنید
شما دانش آموزان عزیز می توانید انواع کتاب های کمک درسی و لوازم التحریر را از طریق فروشگاه اینترنتی ترنج مارکت خریداری کنید و در فاصله ای بسیار کوتاه، سفارشات خود را به صورت رایگان درب منزل خود تحویل بگیرید. سفارشات سایر شهر ها نیز بلافاصله براتون ارسال میشه و بر اساس روش پستی که انتخاب کردید، در کوتاه ترین زمان ممکن به دستتون میرسه.
