تا چند سال قبل، اکثر کوره ها و دیگر وسایل صنعتی، که در دمای بالا کار می‌کردند، با استفاده از دیرگدازه های بی شکل‌دار و از پیش پخته شده با ابعاد نسبتا کوچک، طراحی و ساخته می‌شدند.
البته بتنها و سیمانهای دیرگداز به عنوان ملات، جرمها یا بتنهای پاشیدنی برای کارهای تعمیراتی و ترمیم سطحی به کار می‌رفت ولی علی رغم تاریخچه طولانی برخی از جرمهای یکپارچه که به حدود ۸۰۰۰ سال قبل هم می‌رسد، در صنعت کوره سازی کاربرد محدودی داشتند، اما مجداد در قرن گذشته خصوصا ۵۰ سال اخیر مورد توجه زیادی قرار گرفته‌اند.
مزایا و معایب آجرهای نسوز بی شکل
محصولات نسوز بی شکل معایب و مزایایی به همراه دارند که در ادامه بیشتر در اینباره بحث خواهیم کرد.
مزایای آجر نسوز بی شکل
فرایند تولید کوتاه‌تری نسبت به ساخت آجر نسوز شکل دار دارند. زیرا در ساخت جرمها مراحل شکل دهی و پخت در دمای بالا حذف می‌شود.
فریاند ساخت این مواد بسیار آسان است و نیاز به سرمایه گذاری سنگنین ندارند.
قیمت تمام شده آجر نسوز بی شکل پایین است.
عدم نیاز به مراحل پخت از دیگر مزایای آجر نسوز بی شکل است
جرمهای دیرگداز بازدهی بیشتری دارند.
استفاده از آجرهای نسوز یکپارچه زمان سوخت کوره را کاهش می‌دهد.
زمان تعمیرات کوره کاهش محسوسی پیدا خواهد کرد.
مقاومت مکانیکی بهتر آنها در مقابل لرزش و ضربه نسبت به آجرها منجر به افزایش عمر آجر نسوز می‌شود.
مواد نسوز یکپارچه نسبت به مواد نسوز شکل دار، انبساط حرارتی کمتری دارند، همچنین تعداد درزهای انبساطی آنها نسبت به آجرها کمتر است.
معمولا آجرهای نسوز چگالی کمتری نسبت به آجرهای شکل دارد دارند.
معایب آجرهای نسوز بی شکل
هر محصولی در کنار مزایایش معایبی را هم به همراه دارد.
در زیر عمده‌ترین معایب آجر نسوز بی شکل را ذکر خواهیم کرد.
از آنجایی که عملیات خشک و پخت در خارج از کارخانه اتفاق می‌افتد، امکان بروز خسارت به دلیل اشتباه در نصب و عملیات حرارتی نامناسب وجود دارد.
انبارداری جرمهای نسوز به علت تغییر میزان رطوبت آنها بسیار مشکل بوده، به طوری که امکان تخریب خواص جرم نیز وجود دارد.
پیش بینی رفتار ترمودینامیکی دیرگدازهای شکل دار قبل از بهره برداری در مقایسه با جرمهای دیرگداز یکپارچه دقیق تر است.
تقسیم بندی آجر نسوز یکپارچه
با توجه به مصارف گونان گون این نوع آجر تقسیم بندی آن‌هم متفاوت بوده اما به طور کلی بر اساس روش‌های شکل دهی تقسیم بندی این نوع آجر نسوز به شکل زیر است.
تقسیم بندی آجر نسوز
نتیجه گیری
اگر بخواهیم به صورت کلی نتیجه گیری سریع داشته باشیم می‌بایست به این نکته اشاره کنیم که آجرهای نسوز بی شکل برای صنایع فولاد، سیمان، شیشه و ... بسیار مناسب بوده و مزایای بسیار بیشتری را نسبت به آجرهای نسوز با شکل خواهد داشت.
