حرم مطهر امام رضا(ع)
حرم مطهر امام رضا(ع) که به حرم رضوی مشهور است مهم ترین مکان زیارتی شهر مشهد است. امروزه حرم امام رضا(ع) مجموعه ای بزرگ از مساجد، صحن ها و آرامگاه اشخاص برجسته ای در طول تاریخ است. همچنین آستان قدس مجموعه های فرهنگی مانند کتابخانه و موزه هم در حرم امام رضا(ع) احداث کرده است. بلیط لحظه آخری مشهد بخاطر حضور پربرکت این عزیز در بین مردم ایران و سایر کشورها به خصوص کشورهای اسلامی طرفداران زیادی دارد.
قدیمی ترین بخش های حرم مربوط به دهه ی 610 هجری قمری است. در دوره تیموریان و صفویان قسمت هایی از حرم ساخته شدند و بعدها در ابعاد بزرگ تر گسترش یافتند. با توجه به برخی از روایات امام رضا(ع) توسط مامون مسموم شدند و پس از شهادت در محل دفن هارون الرشید و درست بالای سر او دفن شدند. به همین دلیل این محل به مشهد الرضا یا همان محل شهادت امام رضا نام گذاری شد.
مسجد گوهرشاد و مسجد بالاسر از مکان های زیارتی وابسته به حرم هستند. همچنین مقبره شیخ طبرسی، شیخ حر عاملی و شیخ بهایی نیز که از بزرگان شیعه بودند در حرم مطهر قرار دارد و می توانید از آن ها بازدید کنید.
مسجد گوهرشاد
مسجد گوهرشاد در قسمت جنوبی بارگاه امام رضا(ع) واقع شده است. این مسجد دارای چهار ایوان و هفت شبستان است و مساحتی برابر با 2800 متر دارد.
این مسجد به دستور همسر شاهرخ در سال 821 هجری قمری ساخته شد. نام این مسجد را همنام این شخص یعنی گوهرشاد بیگم انتخاب کردند. مسجد گوهرشاد از معماری اصیل اسلامی بهره برده و دارای کاشی کاری های بسیار ظریف و زیبایی است.
این مسجد بخشی از حرم بوده و می توانید برای زیارت از آن بازدید کنید و همزمان از معماری بی نظیرش لذت ببرید.
آرامگاه خواجه ربیع
آرامگاه خواجه ربیع در یکی از مناطق مشهد با همین نام قرار دارد. ربیع ابن خثیم از یاران وفادار امام علی(ع) بود. خواجه ربیع یکی از برجسته ترین شخصیت های تاریخ اسلام و شیعه است. در اواخر حکومت حضرت علی(ع) به دلیل وجود مشکلاتی به شهر مشهد(توس قدیم) سفر کرد. سال ها بعد امام رضا(ع) در سفر به مشهد به زیارت قبر خواجه ربیع رفتند و از آن پس آرامگاه این شخصیت بزرگوار به یک زیارتگاه تبدیل شد.
بنای آرامگاه خواجه ربیع با همت شیخ بهایی و در دوران شاه عباس ساخته شد. آرامگاه خواجه ربیع دارای گنبد هشت گوشی است و با کاشی های فیروزه ای مزین شده است. در بخش های مختلف باغ و آرامگاه هم کتیبه های خوشنویسی شده قرار دارد.
گنبد خشتی
گنبد خشتی علاوه بر اینکه یک مکان مذهبی است یک بنای تاریخی نیز محسوب می شود. گنبد خشتی آرامگاه امامزاده امیرسلطان غیاث الدین محمد بن امر طاهرالموسی از نوادگان امام موسی بن جعفر(ع) بوده و در خیابان طبرسی مشهد قرار دارد. دلیل این نام گذاری خشتی بودن گنبد این آرامگاه است.
بنای آرامگاه از نظر معماری به دوبخش هشتی ورودی و بخش زیر گنبد که به صورت چهارشاه نشین است تقسیم می شود. با استناد به شواهدی که وجود دارد گفته شده گنبد خشتی در زمان قاجار مرمت و بازسازی شده است و تزیینات داخلی که به صورت نقاشی و کتیبه هستند متعلق به آن دوران است. اگرچه ساختمان بنا مربوط به دوران تیموری است.
امام زادگان یاسر و ناصر
همانطور که در مقاله معرفی روستاهای اطراف مشهد گفته شد روستای گلستان از توابع طرقبه بوده در 11 کیلومتری مشهد قرار دارد. مقبره امام زادگان یاسر و ناصر(ع) در این روستای ییلاقی و خوش آب و هوا قرار دارد. مدارکی مبنی براینکه بنای اولیه این آرامگاه مربوط به چه زمانی است در دست نیست. البته گفته شده تا پیش از سال 1342 بنای مقبره به صورت گلی و خشتی بوده و پس از آن به همت مردم و خیرین بنایی ساخته شده و در سال 1383 ضریح هایی با نقوش طلایی در آرامگاه نصب شده است.
این آرامگاه یکی از مکان های مذهبی واقع در مجاورت مشهد بوده که در آن مجالس مذهبی، نماز و مراسم عزاداری و سوگواری برگزار می شود.
آرامگاه خواجه اباصلت هروی
آرامگاه خواجه اباصلت هروی در 5 کیلومتری مشهد در جاده ای به سمت فریمان قرار دارد. خواجه اباصلت یکی از دانشمندان، راویان و محدثین زمان خود بوده است. این دانشمند بزرگ در سال 160هجری قمری در مدینه متولد شد و به این علت به اباصلت هروی مشهور بود که پیشینه وی به شهر هرات افغانستان باز می گشت.
خواجه اباصلت از یاران امام رضا(ع) بود که پس از هجرت ایشان را همراهی کرد. خواجه اباصلت پس از شهادت حضرت رضا(ع) کتاب وفاه الرضا را تالیف کرد و سرگذشت امام رضا(ع) و شهادت ایشان را روایت کرد.
این دانشمند بزرگوار در سال 236 هجری قمری در خراسان دیده فروبست. آرامگاه خواجه اباصلت توسط محمدعلی درویش بازسازی شد و به حالت یک بنای چهارضلعی درآمد. امروزه این بنا گسترش یافته و به یکی از اماکن مذهبی مشهد تبدیل گشته است.
آرامگاه خواجه مراد
ابوحبیب هثمه بن اعین معروف به خواجه مراد یکی دیگر از یاران امام رضا (ع) بوده است. آرامگاه این بزرگوار در دامنه ارتفاعات بینالود و در نزدیکی آرامگاه خواجه اباصلت قرار دارد. بنای این آرامگاه دارای معماری زیبا با کاشی های هفت رنگ است و ایوان زیبایی در مقابل آرامگاه قرار دارد. کسانی که با تور به مشهد سفر می کنند معمولا بازدید از این دو آرامگاه را در یک روز انجام می دهند.
امام زاده گنبد سبز
زمانی که به سمت حرم امام رضا(ع) می روید بنایی کوچک و سبز رنگ در میدانی در خیابان آخوند خراسانی جلب توجه می کند. این مکان به علت رنگ فیروزه ای یا سبزی که دارد به گنبد سبز مشهور است. این بقعه متبرکه آرامگاه شیخ محمد حکیم مؤمن عارف استرآبادی از بزرگان سلسله صوفی است.
گنبد سبز در دوران شاه عباس صفوی بنا شد و دارای معماری زیبا و طراحی جالبی است. گفته شده در گذشته در اطراف این بنا باغ بزرگ و سرسبزی قرار داشت که محل رفت و آمد و مجالس درویشان بود.
امام زاده یحیی(ع)
آرامگاه امام زاده یحیی در 50 کیلومتری مشهد در جاده مشهد-سرخس واقع شده است. این بزرگوار از نوادگان امام زین العابدین بوده و در طی مشکلاتی که داشتند به خراسان هجرت کردند. پس از شهادت آرامگاه ایشان به یکی از مکان های زیارتی تبدیل شد.
بنای این امام زاده بسیار بزرگ است و امکانات رفاهی بسیار زیادی برای مسافرانی که از این منطقه عبور می کنند داراست.
