ترکیه کشور هم مرز با ایران و دارای فرهنگ نزدیک به ملت ایران است. همینطور این کشور دروازه ورود به اروپا به شمار میرود. از این رو اهمیت بسزایی برای ایرانیان دارد. از طرفی این کشور دارای آب و هوایی بسیار عالی است و جز مناطق گردشگری جهان به شمار میرود. دولت ترکیه سرمایه گذاری زیادی بر روی بخش تولیدات و اقصاد این کشور انجام داده است. تمام این عوامل دست به دست تا شرایط مساعدای را برای شروع تجارت با این کشور 88 میلیونی شروع کرد. و بدلیل هم مرزی قیمت حمل و نقل به ترکیه بسیار مرغون بصرفه است.
در این مقاله قصد داریم تعدادی از قوانین تجارت با کشور ترکیه را مورد بررسی قرار دهیم.
ترکیه در اول ژانویه ۱۹۹۶ به اتحادیه گمرکی اروپا پیوست . به دنبال این الحاق نظام جدید صادرات کالا و واردات ترکیه در هشت فصل شامل لیست حدود ۱۸۰۰۰ قلم کالا می باشد و با ۸ تا ۱۲ رقم در نظام گمرکی ترکیه هماهنگ شناسایی می شوند . دولت ترکیه در نتیجه قرار داد اتحادیه و نظام گمرکی ترکیه ، حقوق گمرکی را برای اعضا به صفر رساند .
اگر چه ترکیه هنوز بعضی از اقلام و محصولات حساس را مستثنی کرده است و تعرفه های این اقلام عموماً بالاتر از تعرفه های گمرکی مشترک است ، با این حال تعرفه های این اقلام را نیز هماهنگ با عوارض واردکنندگان کالا به ترکیه باید مالیات بر ارزش افزوده نیز بپردازند .
نکته :
محاسبه می شود و واردکنندگان هم چنین مشمول CIF -4 در ترکیه عوارض واردات منحصراً به قیمت های به اضافه نرخ عوارض و هر گونه کارمزد دیگری که CIF پرداخت مالیات بر ارزش افزوده بر اساس قیمتهای قبل از ترخیص کالا از گمرك وضع شده است تا سقف ۲۳ % میباشند .
بیشتر تولیدات صنعتی دارای نرخ کارمزد ۱۵ % هستند . مالیات بر ارزش افزوده هم چنین از واردات کالا هایی که در داخل تولید میشوند ، اخذ میشود .
کالاهای سرمایه ای ، بعضی از مواد خام ، صادرات کالا و واردات ترکیه برای مؤسسات و شرکت های دولتی و محصولاتی که برای سرمایه گذاری در ترکیه در زمینه هایی که دولت آنها را به عنوان مشوق سرمایه گذاری در ترکیه در نظر گرفته ، از پرداخت کارمزدهای واردات معاف هستند . در حال حاضر ، یک وارد کننده برای واردات تمامی کالاهای مورد نظر تنها به یک شماره مالیاتی نیاز دارد .
نکته :
لازم به ذکر است که ترکیه عضو سازمان جهانی تجارت بوده و سیستم و نظام گمرکی ترکیه خود را تحت الزامات آن سازمان نیز تنظیم می کند .
با توجه به توافقات به عمل آمده بین کشور ترکیه و جامعه اروپا ، حقوق گمرکی ، کدهای تعرفه های گمرکی و شرح کالاهای مختلف مطابق با مقررات تعریف شده شورای جامعه اروپا بوده و نرخهای تعرفه نیز مطابق با تعرفه های و از ابتدای سال ۱۹۹۸ معتبر میباشد .
————- قانون و مقررات ترکیه در فعالیتهای اقتصادی و تجاری ————-
موانع تعرفه ای و غیر تعرفه ای نظام گمرکی ترکیه
همانگونه كه اشاره شد در حال حاضر تركیه در طبقه بندی كالاها از سیستم هماهنگ جدول تعرفه ها به سه ستون تقسیم شده است :
نرخ های دولت كامله الوداد EU – و اتحادیه اروپایی EFTA – نرخ های تعرفه مربوط به كشورهای عضو موافقت نامه تجارت آزاد اروپا در محدوده بین صفر تا ۲۵ MEN نرخ های تعرفه ، MFN duties عوارض صندوق مسكن نرخ های دولت كامله الوداد MFN – درصد برای بخش عمده ای ازكالاهای مورد استفاده قرار گیرد .نرخ های بالای ۱۵ درصد برای نهاده های صنعتی است .
نفت ، هم چنین محصولات شیمیایی آلی و محصولات صنعتی مشمول با آزادسازی واردات و برداشتن محدودیت های مقداری و مجوزهای واردات ، میتوان نظام گمرکی تركیه را در ردیف آزادترین نظام های وارداتی در بین كشورهای در حال توسعه قلمداد كرد .
محصولات كشاورزی یا محصولات غذایی فرآوری شده و در كنار آنها دخانیات ( با تعرفه ۱۱۷ درصد ) كلا دارای تعرفه های بالای ۲۵ درصد هستند .
نکته :
كاهش موقتی حقوق و عوارض گمرك واردات بدون پرداخت حقوق و عوارض گمركی در مورد ورود نفت خام ( برای پالایش ) نهاده های صنعتی ، ماشین آلات و كالاهای سرمایه ای برای استفاده در صنعت منسوجات و واردات آهن و فولاد و صنایع شیمیایی برای دریافت كنندگان مشوق های سرمایه گذاری با صدور گواهی نامه های تشویق قابل دسترسی است .
ابرازهای تشویق را قوانین و مصوبات مربوط مشخص كرده اند و در روزانه رسمی منتشر میشود . معاونت خزانه داری و تجارت خارجی مسوولیت اقدام و سرپرستی برنامه های تشویقی را بر عهده دارد .
ابزارهای شبه تعرفه ای هزینه های اضافی عوارضی صندوق مسكن دارای نرخ های مشخصی است .عوامل اصلی در نظر گرفته شده در تعیین پرداخت های عوارض صندوق ، مربوط به جایگزینی سیاست های قبلی كنترل واردات از طریق سهمیه بندی و محدودیت های مقداری است كه به منظور كاه ش مشكلات تراز پرداخت ها ، كنترل افزایش بیش از حد قیمت ها ، برقراری موازنه بین سطح قیمت های داخلی و خارجی و هم چنین ، ایجاد درآمد برای صندوق مسكن انجام میگیرد .
اقدامات و محدودیت های كمی . كشور تركیه سیستم اخذ مجوز برای واردات را از ۱۷ ژانویه ۱۹۹۰ منسوخ اعلام كرده است . بنابراین ، واردات تمامی كالاها ( به استثنای كالاهای منتخب و كالاهای ممنوع ) آزاد است .
• واردات تجهیزات مربوط به مخابرات ، نیازمند موافقت قبلی مسوولان و مقامات پست و تلگراف و تلفن تركیه است .
• درمورد واردات كالا های حساس نیز اجازه واردات لازم است .درمورد شیر خشك كنترل واردات برای حمایت از تولید داخلی در مقابل نوسانات قیمت های جهانی انجام میگیرد .
• طیق پروتكل مونترال ، در ارتباط با از بین رفتن لایه اوزون ، واردات مواد و اشیای تهدیدكننده و از بین برنده لایه اوزون ممنوع است .
• واردات پودرهای انرژی زا ، مواد منفجره ، فیوزها و چاشنی ها انفجاری و انواع مهمات ممنوع است . ۵-اقدامات فنی ، مطابقت گواهی های استاندارد با استانداردهای كیفیت ، هم چنین ، گواهی های بهداشت برای محصولات دارویی ، دا م و محصولات دامی ، گیاه انواع كود ، محصولات غذایی فرآوری شده ، وسایل برقی خانگی ، انواع مختلف ابزار و ماشین آلات ، تایر و قطعات وسایل نقلیه موتوری ، رادیو و تلویزیون ، تجهیزات مربوط به توزین و محصولات فلزی و آهنی .
• واردات محصولات غذایی ، دارویی ، دامپزشكی ، محصولات كشاورزی ، تغذیه دام و زل سنگ مشمول كنترل كیفیت میشوند .
تعرفه های ترجیحی تحت موافقت نامه های تجاری . براساس پروتكل تعرفه های ترجیحی مورخ ۱۷ فوریه ۱۹۹۲ بین اعضای سازمان همكاری اقتصادی اكو تركیه تعرفه های خود را برای كالاهای زیر به میزان ۱۰ درصد كاهش داده است : حنا و ساقه های گیاهی ، سنگ مرمر ، محصولات دارویی ، پاك كننده ها و شوینده ها ، انواع چرم ، كاغذ و مقوا ، پمپ های سانتریفوژ ( گریز از مركز برای مواد مایع ) كمپرسورها و انواع لوازم و تجهیزات ورزشی .
براساس موافقت نامه گمركی بین تركیه و اتحادیه اروپایی ، تركیه حقوق و عوارض گمركی برای بعضی كالاها ( مواد خام ) را به میزان ۱۰ درصد كاهش میدهد ، این كاهش طی ی ك دوره زمانی بالای ۲۰ سال انجام میشود و درمورد سایر گروه های كالایی ( محصولات شیمیایی ، آهن و فولاد ، منسوجات و محصولات كشاورزی ) نیز بین ۵ تا ۱۰ درصد كاهش در طی یك دوره زمانی ۲۲ ساله موردنظر مشمول كاهش ( EFTA ) است كه از سال ۱۹۷۳ آغاز شده است ، ضمنا واردات از كشورهای عضو موافق تنامه تجارت آزاد اروپا
۱- نكات عمومی
در نظام واردات سال ۱۹۹۸ ، تعداد ۱۰ لیست درارتباط با مقررات و حقوق گمركی و ۱۸ ابلاغیه رسمی در رابطه با نحوه سفارش ها و تهیه كالا توسط بخش عمومی و ه مچنین ، در رابطه با مقررات مربوط به بهداشت و سلامت ی انسان و دام ، حفاظت از محیط زیست و حقوق مصرف كننده به چشم میخورد .
موارد فوق الذكر به شرح زیر خلاصه میگردند :
• باتوجه به توافق های بعمل آمده بین كشور تركیه و جامعه اروپا ، حقوق گمركی ، كدهای تعرفه های گمركی و شرح كالاهای ( CCT ) مختلف ، مطابق با مقررات تعریف شده شورای جامع ه اروپا بوده و نرخهای تعرفه نیز مطابق با تعرفه های گمركی مشتركی بوده و از ابتدای سال ۱۹۹۸ معتبر میباشد .
• همانند نرخ های تعرفه های گمركی مشترك كه توسط جامعه اروپا در مورد كشورهای ثالث اعمال م یشود ( و این نرخ از اول ماه هفتم سال ۱۹۹۸ معتبر است )لذا یك ستون اضافی نیز در نومانكلاتور( طبقه بندی كالاها )مركب یا به صورت زیرنویس در نظر گرفته ۵ مصوبه سال ۱۹۹۶ نظام واردات تركیه نیز مورد تجدید نظر قرار گرفته و ی ك -۴-۳- شده و بر این اسا س لیست های شماره ۲ ستون اضافی برای محصولات بین فصل های ۱ تا ۲۴ برای كشورهای ثالث مورد استفاده قرار گرفته است .
۲- محصولات صنعتی
• مقررات مربوط به محصولا ت صنعتی در لیست شماره ۲ نظام واردات تركیه آمده است .
برای ( EFTA ) و كشورهای عضو سازمان تجارت آزاد اروپا ( EC ) با به انجام رسیدن اتحاد گمركی ، نر خهای حمایتی جامعه اروپا ۵ درصد / واردات محصولات صنعتی از تركیه كلا حذف شده است .درضمن ، متوسط نرخ های تعرفه برای واردات از كشور ثالث به ۳ رسیده است .در نتیجه ، اختلاف بین متوسط نرخهای حمایتی تركیه و جامعه اروپا در سال ۱۹۹۸ به خاطر نر خ های بالاتری است كه توسط تركیه روی واردات تعداد محدودی از محصولات با مبداء كشورهای ثالث اعمال میشود .
• با نایل شدن به اهداف صنعتی ، حقوق گمركی واردات كالاها ی حساس از كشور ثالث( با كدهای نظام هماهنگ ۷۲۰۷ )تا ۲۵ درصد ۲ درصد به / از ۳ ( EFTA ) و افتا ( EU ) كاهش خواهد یافت .به عبارت دیگر ، حقوق گمركی برای كشورها ، با مبداء اتحادیه اروپا ۱/۴ درصد كاهش خواهد یافت .
گاز طبیعی و لامپ های لوله ای تلویزیون های رنگی كه در نظام واردات سال ۱۹۹۷ جزو لیست شمار ه ۶ بودند ، به لیست شماره ۲ اعمال میشود . ( CCT ) منتقل شده اند كه در خصوص این كالاها نیز نرخهای تعرفه های گمركی مشترك
• همانند سیستم شناور اتحادی ه اروپا ، ترتیبی اتخاذ شده است تا عوارض گمركی برای واردات قطعی محصولات صنعتی مذكور به صورت شناور باشد .
• حقوق گمركی برای محصولاتی مانند تجهیزات الكترونیكی و قطعات و ملحقات آن و مدارهای الكترونیكی كه دارای درجات و همانند اتحادیه و اروپایی كاهش ( WTO ) متفاوتی از فن آوری هستند ، طبق برنامه زمان بندی شده توسط سازمان جهانی تجارت مییابد .
این نرخها در چارچوب ( LCD ) برای ۵۵۶ محصول اعلام شده است .
• نرخهای ترجیحی اعطا شده به ۵۰ كشور كمتر توسعه یافته موافقت نامه كنفرانس وزیران سازمان جهانی تجارت در سنگاپور ، با هدف گسترش و تسهیل شرایط دسترسی بازار برای كشورهای كمتر توسعه یافته در نظر گرفته شده است .
۳- محصولات كشاورزی
نرخهای حمایتی محصولات كشاورزی مطابق با الزامات و تعهدات سازمان تجاری برای سال ۱۹۹۸ میباشد .
• عوارض گمركی برای واردا ت محصولا كشاورزی از قبیل خربزه ، هندوانه ، بادام و مركبات در حدود الزامات سازمان جهانی تجارت افزایش یافته است .
• عوارض گمركی انواع گوشت و دام زنده برای حفظ تعادل و برقراری توازن بین بازار داخلی و بازار خارجی افزایش یافته است .
• با در نظر گرفتن نیازهای بخش صنعتی و بازار داخلی و با هدف پشتیبانی و حمایت از صادرات کالا ، عوارض گمركی واردات محصولات مختلف ( تن ماهی ، روغن تخم برزک برای مصارف فنی و صنعتی ، عسل و مربا مورد استفاده در بیماریهای دیابتی ) كاهش یافته اند . و تركیه ، ۴۴ درصد از عوارض مذكور برای واردات محصولات ( EFTA ) به موجب موافقت نامه بین كشورهای افتا كاهش پیدا كرده است .
۴- محصولات كشاورزی فرآوری شده
شورای همكاری ، دومین كاهش ۳۰ درصدی در زیرمجموعه كشاورزی برای واردات انواع ماكارونی و اسپاگتی ، محصولات قنادی و بیسكویت بعمل آمده است . درنتیجه این كاهش ، متوسط نرخ های حمایتی برای محصولات كشاورزی فرآوری شده در نظام واردات تركیه در سال ۱۹۹۸ آمده و و ۳۳ درصد برای كشورهای ثالث است . ( EFTA ) و سازمان تجارت آزاد اروپا ( EU ) حدود ۱۳ درصد برای اتحادیه اروپایی است .
