قریه تولکیچی (به ترکی: Tülkichi / Tulkichi؛ همچنین با تلفظهای «تولکچی» و «تلکچی»)
این تصویر ذیل نمایی از قریه تولگچی در ولسوالی فیروز نخچیر ولایت سمنگان را نشان میدهد. خانه های گلی و سنتی قریه، بازتابدهنده معماری بومی و سازگار با اقلیم نیمه خشک منطقه است؛ معماریای که با استفاده از خشت خام و خاک محلی ساخته شده و در برابر گرما و سرما دوام نسبی دارد.
قریه تولکیچی نه تنها یک زیستگاه روستایی است، بلکه ریشه در تاریخ کهن دارد. نام تولکیچی با یکی از اوروغهای مشهور آسیای میانه پیوند دارد که در منابع تاریخی چون «تزوکات تیموری» نیز از آن یاد شده است. حضور این نام در سمنگان، نشانهای از پایداری هویت قومی و حافظه تاریخی مردم منطقه است.
مردم این قریه بیشتر به زراعت و دامداری مشغولاند و ساختار اجتماعی آن بر اساس همکاریهای خانوادگی و خویشاوندی شکل گرفته است. در گذشته، بزرگان تولکیچی در عرصه های سیاسی و نظامی نقش مهمی داشته اند و امروز نیز نام آنها در قالب قریه ها و توپونیم های متعدد در سمنگان زنده مانده است.
این عکس، در حقیقت ترکیب گذشته و حال را به نمایش میگذارد: روستایی با ریشه های تاریخی عمیق که در دل کوهستان های سمنگان، هنوز هم پابرجاست.
به عنوان کسی که ریشه در این قریه دارد، باور دارم که نام و هویت تولکیچی بخشی از تاریخ زنده شمال افغانستان است.
