این مطلب را می توانید در وبسایت تایپوخط نیز در این لینک بخوانید:
اگر به حوزه‌هایی مانند فونت فارسی، تایپوگرافی، خط و خوشنویسی، دیزاین و طراحی گرافیک علاقه‌مند هستید می‌توانید تایپوخط را در توئیتر، اینستاگرام، تلگرام و فیسبوک دنبال کنید.
نویسنده: معصومه مصلح
در طول تاریخ خوشنویسی هرگاه خطی شکل میگرفت، کاتبان در استفاده های بعدی تلاش میکردند با دخل و تصرف، شیوه هایی متنوع از آن خط ابداع کنند. یکی از این تغییرات، استخراج خطی مختصر به منظور استفاده در حوائج فوری و تند نویسی بود. تند نویسی یکی از محرکهای اصلی رواج و شکلگیری خطوط مختلف بوده است. یکی از این خطوط، خط رقعه است. رقعه در لغت به معنای پاره و نامه است. خط رقعه با الهام از خطوط نسخ و دیوانی به وجود آمده و هدف اصلی از وضع آن افزایش سرعت در نوشتن بوده است. خاستگاه خط رقعه که فرم ساده شدۀ خط نسخ است، به ترکیه عثمانی باز میگردد. در منابع، سابقۀ تاریخی خط رقعه از نمونههای موجود قدیم که به دست آمده است به سال ۸۸۶ ق میرسد و براساس اسناد موجود، خط رقعه بر صورت اولیۀ خود از زمان سلطان محمد فاتح پیدا شده است و در روزگار ممتازبک فرزند مصطفی افندی به سال ۱۲۵۵ ق در سراسر امپراتوری عثمانی معمول بوده است.
خط رقعه، شیوهای فربه تر از خط نسخ و کوتاه اندام و جمع و جور است و اندازۀ تنۀ اصلی حروف کوتاه قامت نوشته می شود. رقعه خطی واضح و روشن است و امروزه برای نوشتن عناوین کتاب های عربی کاربرد فراوانی دارد.
در خط رقعه از نسبتها و دانگهای میانی دم قلم کمتر استفاده شده است و به ویژه ظرافت کمتری در شروع و ختم حروف دیده می شود. الف با کمترین تنوع کتابت شده و شروع و ختم حروف با حداقل تنوع در قلمرانی نوشته شده است.
در خط رقعه، حرکات سطح بیشتر از دور حروف است. میزان سطح حروف سه برابر دور است.
یکی دیگر از ویژگی های خط رقعه، اشکال ترکیبی حروف است که احتمالا به دلیل سرعت در نوشتن به وجود آمده است.
در خط رقعه، شروع حرف "هـ " اغلب به شکل باز نوشته می شود.
انتهای حرف "ق" با دنباله ای به سمت چپ برگشته است.
دو نقطه ها و سه نقطه ها به شکل پیوسته کتابت می شود؛ خصوصیتی که احتمالا به دلیل سرعت در کتابت، تندنویسی و آسان نویسی ایجاد شده است.
