کجا از فونت سریف استفاده کنیم؟ کجا از سن‌سریف؟ (بخش اول- در نسخه‌های چاپی)

این مطلب را می توانید در وبسایت تایپوخط نیز در این لینک بخوانید:

اگر به حوزه‌هایی مانند فونت فارسی، تایپوگرافی، خط و خوشنویسی، دیزاین و طراحی گرافیک علاقه‌مند هستید می‌توانید تایپوخط را در توئیتر، اینستاگرام، تلگرام و فیسبوک دنبال کنید.

نویسنده: ایلِنه استرایزوِر

مترجم: رامین پهلوان حسینی

یکی از اولین تصمیم‌هایی که هنگام انتخاب یک فونت برای استفاده در متن باید بگیریم، این است که آن فونت سریف باشد یا سن‌سریف. این انتخاب باید بر اساس چند نکته کلیدی و با توجه به پروژه ای که می‌خواهیم انجام دهیم، صورت بگیرد. هنگامی که از بین این دو یکی را انتخاب کردیم، جستجو برای تایپ‌فیس به میزان قابل توجهی محدود می‌شود.

هرچند سریف ممکن است تزئینی به نظر برسد، اما وجود آن می‌تواند در خدمت هدف مهم‌تری باشد. به صورت تاریخی تایپ‌فیس‌های سریف را به عنوان تایپ‌فیس‌هایی می‌شناسند که هم خوانایی را افزایش می‌دهند و هم سرعت خواندن متن‌های طولانی را، چرا که کمک می‌کنند چشم در راستای یک خط حرکت کند؛ به خصوص اگر طول سطر زیاد باشد یا فاصله بین کلمات به نسبت زیاد باشد (اتفاقی که در پاراگراف‌هایی که از دو طرف ترازبندی شده‌اند می‌افتد.)

البته دسته‌ای از افراد این دیدگاه را زیر سؤال می‌برند و تأکید می‌کنند که ما هرچیزی را که بیشتر بخوانیم (تایپ‌فیس‌های سریف)، راحت‌تر می‌خوانیم. [به عبارت دیگر علت اینکه خوانایی تایپ‌فیس‌های سریف بیشتر است، این است که آنها را بیشتر از تایپ‌فیس‌های سن‌سریف خوانده‌ایم] این امر می‌تواند رواج و تسلط تایپ‌فیس‌های سریف را برای متون طولانی چاپی مانند کتاب‌ها و روزنامه‌ها در آمریکا به خوبی توضیح دهد. با تمام این تفاسیر، این موضوع به قوت خود باقی است که تایپ‌فیس‌های سن‌سریفی هستند که در هر اندازه‌ای خوانایی بیشتری از بعضی از تایپ‌فیس‌های سریف دارند. بنابراین هر سبکی که انتخاب می‌کنید، به ویژگی‌های خاص و خوانایی کلی آن تایپ‌فیس توجه کنید، از جمله بعضی وزن‌های مشخص یا نحوه تعامل نسخه رومن و ایتالیک.

به طور کلی، این عوامل می‌توانند هنگام انتخاب بین تایپ‌فیس‌های سریف و سن‌سریف مفید باشد:

۱- کاربرد

برای پروژه‌هایی که شامل متن‌های طولانی می‌شود، مانند کتاب‌ها، روزنامه‌ها و بعضی از مجلات، سبک سریف رایج‌ترین سبک است. رواج این تایپ‌فیس‌ها نشأت‌گرفته از سابقه تاریخی و فهمی است که از خوانایی وجود دارد. از طرف دیگر تایپ‌فیس‌های متن سن‌سریف را می‌توان برای گزارش‌های سالانه یا بروشورها استفاده کرد. تایپ‌فیس‌های سن‌سریف همچنین در مجله‌ها و سایر اقلامی که امکان طراحی‌های آزادانه‌تر در آن‌ها وجود دارد، به خوبی می‌نشینند.

برای حروف‌چینی متن‌های کوتاه‌تر از جمله زیرنویس‌ها، اسامی، تیترها و نیز متون جداول و نمودارها، یک تایپ‌فیس سن‌سریف می‌تواند گزینه مناسبی باشد. فرم ساده‌شده حروف این تایپ‌فیس‌ها از بند سریف‌هایی که مانع خوانایی در اندازه‌های خیلی کوچک می‌شوند، رها شده‌اند.

۲- مخاطب

هنگامی که تایپ‌فیسی را برای کودکان یا افرادی که تازه در حال یادگیری خواندن و نوشتن هستند، انتخاب می‌کنیم، ترجیح با تایپ‌فیس‌های سن‌سریف است، چرا که فرم ساده حروف این تایپ‌فیس‌ها برای تشخیص، راحت‌تر است. این موضوع همچنین وقتی برای افرادی طراحی می‌کنیم که به لحاظ بینایی مشکل دارند، صدق می‌کند. بنابراین حتما قبل از هرگونه تصمیم‌گیری در مورد مخاطب تحقیق کنید.

۳- رنگ و دیگر ویژگی‌های مربوط به تایپ

سریف می‌تواند نازک یا ضخیم، ظریف یا محکم باشد. سریف‌های ظریف هنگام چاپ در بعضی موقعیت‌ها ممکن است مشکل‌آفرین باشند؛ ازجمله: قرارگیری با رنگ روشن بر زمینه‌ای از رنگ، عکس یا بافت تیره (که در این شرایط فرم‌های نازک از بین می‌روند.) یا چاپ به صورت چهاررنگ (CMYK) (که در این شرایط لبه‌های حروف محو یا ضعیف می‌شوند.) چاپ این حروف با یک رنگ تخت ساختنی با ریسک کمتری همراه است. در صورتی که لازم است از این حروف استفاده شود، از تایپ‌فیسی با خصوصیات محکم استفاده کنید، در غیر این صورت بهتر است از یک تایپ‌فیس سن سریف استفاده کنید.

درباره نویسنده

ایلِنه استرایزوِر (Ilene Strizver) بنیان‌گذار تایپ استودیو، مشاور، دیزاینر و نویسنده حوزه تایپوگرافی است که در همه جنبه‌های ارتباطات تایپوگرافیک تخصص دارد. او کارگاه‌های گورمِت تایپوگرافی (Gourmet Typography) را به صورت بین‌المللی برگزار کرده است. او هم چنین نویسنده کتاب «قواعد تایپ» است:

, ۴th edition, published by Wiley & Sons, IncType Rules! The designer's guide to professional typography

منبع

وبسایت فونتس دات کام