علیرضا موسوی
علیرضا موسوی
خواندن ۷ دقیقه·۳ سال پیش

یوزر ریسرچ ( User Research )

پژوهش برای یافتن نیاز های یوزر ( کاربران یا انسان ها )
پژوهش برای یافتن نیاز های یوزر ( کاربران یا انسان ها )

در ابتدا یه چیزی بزارید بگم !

ما وقتی محصولی رو دیزاین میکنیم نمیتونیم بگیم این محصول مال من هستش و میتونم حتما کاربر خودم باشم . حالا چون تجربه بالایی در وب مستری ، وب گردی ، اپلیکیشن و ... دارم . پس دارم درست میرم مسیر رو !

همین یکی از اشتباه ترین کارایی که خیلی هامون انجام میدیم . ولی اگر تجربه داری خیلی خوبه میتونی جور دیگه ای استفاده کنی . مثلا تجربت میتونه تو ترسیم کردن مدل ذهنی کمک کنه .

برای اینکه بدونی مدل ذهنی چیه ؟! ( همین متن رو کلیک کن بخون ) و بعد بیا اینجا درمورد کاربرا پژوهش کن .

مثلا : اینکه این دکمه اینجا باشه چون من ۱۰ سال وب مستر بودم، اشتباه هستش .



Research is a careful and detailed study into a specific problem, concern, or issue using the scientific method. This is best accomplished by turning the issue into a question, with the intent of the research to answer the question


در واقع خود یوزر ریسرچ معنی خاصی نداره که بیایم و مقاله بنویسیم !

ما باید درمورد این که خود یوزر چیه ؟! و خود ریسرچ چیه ؟! صحبت کنیم .

اگر بخوام تو یه جمله بگم یوزر ریسرچ رو اینجوری میشه که :

ما برای اینکه بدونیم کاربرانمون چه مشکلاتی، چه نیاز هایی، چه احساس هایی ، چه رفتار هایی، دارند میریم و تحقیق میکنیم . ( تحقیقمون هم خوب عملا باید بستگی به فیلد کاریمون باشه )

آیا برای تحقیق کردن باید بریم در دل طبیعت و ذره بین به دست باشیم ؟ خوب نه . میریم از خودشون میپرسیم . به همین راحتی .

بعضی وقتام ما خودمون نمیریم از خودشون بپرسیم . بلکه خودشون میان و همین چیزارو مینویسن برامون . مثلا توئیتر . فیسبوک ، اینستاگرام و کلی جاهایی دیگه !




و باز هم با یک سناریو میریم جلو !

من یه رفیقی دارم به اسم مجتبی که تقریبا 25 سالشه، هروقت باهم حرف میزنیم از خواسته هاش میگه برام ، دوست داره پول خوبی در بیاره تا بتونه کاری کنه ( مثلا ماشین بخره، خونه بخره، و ... ) و همش ناراحتیم که چرا پس وضعیت مملکت درست بشو نیست تا به آرزومون برسیم !


بریم مشکل رو شناسایی کنیم !

آیا کل مشکل مجتبی تورم و مملکت هستش که نمیتونه به ارزوش برسه ؟ نه .

مجتبی نمیتونه خوب پول در بیاره ، اگرم پول در بیاره نمیتونه جمع و جور ( مدیریت ) کنه . پس بریم بهش یاد بدیم چجوری مدیریت کنه مخارجش رو .



این شد مشکل شناسی !

چجوری مشکل مجتبی رو دراوردیم ؟ حرف زدن با خودش باعث شد یک مشکل رو شناسایی کنیم !

  • بنظرتون چند نفر این مشکل رو دارن ؟
  • تو ایران فقط همین یک مورد هستش یعنی ؟
  • فقط خونه یا ماشین و چیزای دیگه نیاز دارن ؟
  • کی چی میدونه ؟


اینجاست که میریم سمت یسری از ادما تا بدونیم چه چیزی میخوان در این مورد ؟

پس با یک سوال شروع میکنیم ماموریتمون رو که اونم اینه !

امثالی مثل مجتبی مشکل دیگه ای هم دارن در این مورد ؟؟

بریم که پژوهش کنیم ...


اهداف پژوهش اکتشافی

۱ . کشف نیاز ها برای دیزاین محصول ( برای پروژه های جدید )

۲ . کاربر شناسی و جدا سازی جامعه هدف ( برای پروژه های جدید )

۳ . کشف کیفیت تجربه مشتری یا کاربر ( برای پروژه های باز دیزاین )

۴ . کشف مسائل و نیازهای تعاملی ( برای پروژه های باز دیزاین )


مسئله ای که باید حل کنیم چیه ؟

جامعه هدف => چالش => نیاز => راه حل

چه کسایی ، چه چالش هایی دارن ، چه نیازی دارند ، چه راه حلی میتونیم بدیم بهشون ؟


چند نوع پژوهش داریم ؟

پژوهش کردن کلا روش های زیادی داره، میتونه حرف زد با ادم ها باشه . میتونه خوندن حرف ادما در جاهای مختلف باشه . منتها دقیق ترین پژوهشی که میشه انجام داد . مصاحبه رو در رو ( interview ) هستش که کلا به صورت میشه جداشون کرد :

  • مصاحبه حضوری
  • مصاحبه غیر حضوری یا همون آنلاین و از راه دور .

یه وقت هایی میبینیم که اصلا انسانی رو نمیتونیم گیر بیاریم ک باهاش حرف بزنیم . اوکی اینجا میریم از راه های دیگه پژوهش استفاده کنیم .


مصاحبه رو در رو ( interview ) چرا خوبه ؟

طبق تجربه ای که تو این مدت داشتم این بوده که من وقتی یه نفر رو دعوت به مصاحبه میکردم میتونستم باهاش دوست شم و یه دوست به دوستای دیگم اضافه کنم .

وقتی با یک نفر دوست بشی دیگ باهات احساس غریبی نمیکنه . و سوالی که بپرسی تقریبا بدون اینکه به بیراهی بره بهت جواب میده .

وقتی کنارت باشه تا ازش سوال بپرسی میتونی زبان بدنش رو هم نگاه کنی و متوجه بشی چه رفتاری داره وقتی تو سوال میپرسی . معمولا در این مرحله خیلی میبینیم که با وسیله هایی که دارن ( مثل ساعت، خودکار، انگشت هاشون، دکمه لباس، و ... ) ور میرن و این نشونه استرس هستش و وقتی چنین حالتی رو میبینیم باید کنترل کنیم جلسه رو، و یکاری کنیم که اون شخص از حالت استرس بیاد بیرون . ( باید برای این قسمت هم از قبل برنامه ریزی کرده باشیم )

شما وقتی یه سوال بپرسی جواب های زیادی میشنوی که شاید این جواب ها، جواب سوال های بعدیتم باشه .

یعنی عملا شما با یک سوال میتونی جواب 4 تا سوالتو بگیری. ( البته باید سوالت خوب باشه )


چه نکاتی رو باید رعایت کنیم در مصاحبه ؟

بستگی داره برای چه محصولی و برای کجا بری پژوهش کنی !!!!!!!! مثلا شما برای محصول یه سازمانی داری میری مصاحبه یا اینکه تو یه فرد معمولی هستی که با شلوارک و قوطی به دست تو خونه نشستی و داری مصاحبه میکنی ؟!

سازمان ها اگر سازمان خوبی باشن معمولا یه فضایی در خود سازمان هستش که میتونی کاربرتو دعوت کنی به خود سازمان و بشینی تو اون مکان ایزوله ( Isolation room ) و مصاحبه کنی . این مکان باید خیلی با آرامش دیزاین بشه چون باید باعث کاهش استرس بشه و انرژی رو زیاد کنه .

اگر شلوارک پاته تو خونه نشستی و میخوای مصاحبه کنی با یه نفر خوب قاعدتا از راه دور هستی و یکم دنگ و فنگ داره برای خودش استرس و ایناهم هستش . امکان داره دوربین خاموش باشه و نتونی زبان بدن رو شناسایی کنی .

احتمال داره از شلوارک به یه تیپ خوب آپدیت کنی خودتو و از قوطی به یه ادکلن برسی . و کاربری رو که میخوای باهاش مصاحبه کنی دعوتش کنی به کافه یا رستوران و باهاش حرف بزنی . میتونی یه پاک سیگار بگیری و پاشید برید پارک بشینید رانی بخورید و حرف بزنید . کلا تو این حالت خرج زیادی داره ( پیشنهاد نمیشه ) .



یه سری نکته بگم برای مصاحبه کردن !

حالا دور از شوخی با هر تیپ و شخصیتی که هستید باید یسری قوانین رو رعایت کنید قبل از مصاحبه که شامل :

  • سلام و احوال پرسی گرم با کاربر عزیزمون .
  • تشکر و معذرت بابت اینکه وقتشو گرفتید .
  • معرفی خودتون که شامل اینه : من کیم ؟ برای چی دارم باهات حرف میزنم ! قراره چیکار کنم برات ! و ...
  • معرفی تیم و اعضای تیم ( اگر کسی پیشت هست معرفی کن )
  • جلسه رو ضبط کن ( حتما بابت این ازش اجازه بگیر " معمولا میگن مشکلی نیست " چه دوربین چه میکروفون )
  • بهش بگو که اصلا قرار نیست دنبال جواب درست یا غلط باشیم . من فقط جواب تورو دوس دارم :)
  • یکم بگو بخند
  • از سوالات فرعی شروع کن : امروز چطور بود ؟ چای میخوری ؟ نسکافه میخوری ؟ کدومشو دوس داری ؟ و...
  • یواش یواش بریم سر اصل مطلب و سوالات اصلی رو بپرسیم

خوب این برای شروع مصاحبه بود



در حین مصاحبه باید چیکار کنیم ؟

اره همینجوری که برای اول مصاحبه یسری قوانین داریم برای وسطاش هم یه قانونی داریم که اونم اینه :

  • وسط حرفش نپر .
  • حرفاشو تایید کن .
  • حرف خنده داری زد بخند توام و تاییدش کن .
  • خوب به حرفاش گوش کن .

خوب این چندتایی بود که باید رعایت کنید . ولی یه چیزم بگما؛ خدایی سعی نکن فیلم بازی کنی، چون متوجه میشه :)



قوانین پایان مصاحبه

یسریم اینجا قانون داریم که پیروی میکنیم ازش :

  • کلی تشکر کن ازش
  • ازش بخواه اگر سوالی داره بپرسه ازت ( درمورد سازمان، درمورد خودت و .... )
  • بنظرت ایده ای وجود داره ؟
  • جایی تا حالا اینجوری مصاحبه رفته بودی ؟
  • چیشد که اومدی اینجا تا با ما حرف بزنی ؟
  • چطور بود امروز ؟
  • اگر بسته یا جایزه ای در نظر گرفتی براش حتما بده بهش و ازش بابت امروز تشکر کن .

اگر رفتید کافه از قبل حساب کن پول کافرو :)) و از قبل به کافه بگو که چنین حرکتی میخوای بزنی و ازشون کمک بخواه بابت آرامش اونجا و اگر شد یه محیط کم رفت و آمد . سازمانم که ایزوله هست نگران نباش :)



قسمت پایانی این مقاله که شامل یسری نصیحت هستش

  • ادما معمولا هیچ سوالی رو بی پاسخ نمیزارن .
  • مصاحبه اینجوریه که تو 5 درصد حرف بزنی و کاربر 95 درصد !
  • سعی کن یکاری کنی اون داستان بگه برات ( از دل داستان چیزای خوبی در میاد )
  • به کلمات دقت کن چون کلمات میتونن کنار هم چیده بشن و خودشون یه ایده ای ( یه فلویی ) رو بسازند .
  • زیاد سخت نگیر مصاحبه رو :)

نکته مهم !

اگر سوالی داشتید میتونید در یکی از صفحات اجتماعی من با من در ارتباط باشی .به همین آدرس

https://znap.link/Uistreet

نکته ای هست که میدونی و فکر میکنی باید گفته میشد و من نگفتم ؟

  • کامنت بزار
  • لایک کن
  • دوست داشتی برای کس دیگه ای هم میتونی بفرستی




یوزر ریسرچیوزرپژوهشکاربرکاربران
وقتی ذهن انسان دیزاینر باشه فرقی نمیکنه تو محصول باشی یا تو زندگی عادیت ! تو کسی که هستی که مسئله رو شناسایی میکنی و براش راه حل میدی . خوشحالم که یک دیزاینر هستم !
شاید از این پست‌ها خوشتان بیاید