کتاب چراغ ها را من خاموش می کنم از زویا پیرزاد، جر کتاب های ماندگار در لیست پر فروش ترین کتاب های ایران است. از سال 1380 که این کتاب برای اولین بار توسط نشر مرکز چاپ شد تا به امروز 160 بار تجدید چاپ شده است که در میان رمان های ایرانی، عدد کوچکی نیست.
در نگاه اول چراغ ها را من خاموش می کنم از زویا پیرزاد به نظر رمانی ساده، از روزمرگی های یک زن خانه دار ارمنی می آید. اما زویا پیرزاد ثابت کرده است که ارزش هر داستانی، به شیوه تعریف کردن آن است. با این که این کتاب نثر و داستان ساده ای دارد، اما باز هم نمی توان به راحتی از کنار آن رد شد.
حدودا در دهه 40 شمسی، در آبادان، خانواده ای پنج نفره ارمنی زندگی می کنند. بیشتر داستان در مورد مادر این خانواده، کلاریس آیوازیان است. کلاریس در آستانه چهل سالگی قرار دارد و تمام روزش را مشغول مراقبت ار خانه و خانواده اش است. او از آن دسته زن هایی است که هر روز صبح فرزندانشان را با لباس اتو کشیده و لقمه های سالم راهی مدرسه می کنند، برای همسرشان غذا آماده می کند و تمام روز به خانه و باغچه رسیدگی می کند.
زندگی کلاریس، روال عادی خودش را می گذراند تا اینکه خانواده سیمونیان، به خانه رو به روی آنها نقل مکان می کنند. زمانی که آرمینه و آرسینه، فرزندان دو قلو کلاریس، مثل همیشه ساعت چهار بعد از ظهر از مدرسه بر می گردند، کلاریس را با دوست جدیدشان امیلی سیمونیان اشنا می کنند.
دوست شدن امیلی با دو قلو ها زمینه را برای ارتباط گرفتن و رفت و آمد های این دو خانواده می سازد. امیل، پدر امیلی است که او را بدون مادر بزرگ می کند و خانم سیمونیان، مادر بزرگ امیلی، اختیار بیشتر امور خانواده را در دست دارد.
چراغ را خاموش کردم و از اتاق بیرون آمدم .توی راهرو گلدوزی روی میز تلفن را صاف کردم. حتما تا یکی دو سال دیگر دوقلوها هم از وظیفه ی قصه گویی هر شب معافم می کردند.مثل آرمن که خیلی سال بود توقع قصه نداشت. فکر کردم وقت میکنم که به کارهایی که دوست دارم برسم. وَرِایرادگیر ذهنم پرسید(( چه کارهایی؟)) در اتاق نشیمن را باز کردم و جواب دادم نمی دانم و دلم گرفت.
همانطور که در ابتدا گفتیم، با اینکه در نگاه اول کتاب چراغ ها را من خاموش می کنم به نظر کتابی ساده می آید، اما از آن دسته کتاب هایی است که انسان را به فکر کردن وا می‌دارد. مخصوصا به زندگی زن های اطرافش، مخصوصا خانم های خانه دار که بیشتر درگیر روزمرگی و کسالت می شوند.
کتاب خط داستانی خاصی ندارد و فقط روزمرگی های کلاریس را بیان می کند، با این حال به قدری زیبا و قابل لمس، این روزمرگی ها بیان شده است که شما موقع خواندن این کتاب حس می کنید تمام این اتفاقات را با چشمان خودتان می بینید.
می توان گفت این کتاب کاملا با زندگی واقعی همخوانی دارد و خبری از اتفاقات غیر منتظره و غیر قابل باور نیست. حتی اگر با دقت به زندگی اطرافیان خود نگاه کنیم شاید بتوانیم درون آنها کلاریس را پیدا کنیم.
سال‌ها بود فهمیده بودم آرتوش با مقصر شمردن هرکسی که اتفاقی برایش می‌افتد محبتش را نشان می‌دهد. هربار بچه‌ها زمین می‌خوردند یا مریض می‌شدند یا جایی‌شان درد می‌گرفت همین بساط را داشتیم. این هم که از هر فرصتی برای گوشه کنایه زدن به مادر و آلیس استفاده می‌کرد، برای این بود که مادر و آلیس هم درست همین کار را با آرتوش می‌کردند و من این وسط سال‌ها بود نقش میانجی را خوب یاد گرفته بودم
تمامی کتاب های زویا پیرزاد بارها به زبان های مختلف در سراسر دنیا ترجمه شده است. کتاب چراغ ها را من خاموش می کنم با عقد قرارداد رسمی و حق کپی رایت برای نشر مرکز و نویسنده کتاب، تاکنون به زبان های انگلیسی، فرانسوی، آلمانی، نروژی، ترکی، یونانی و چینی ترجمه شده است.
با اینکه این کتاب، اولین رمان بلند زویا پیرزاد بوده است، اما توانسته در همان ابتدا برای این نویسنده جوایز زیادی را به ارمغان بیاورد که از این جوایز می توان به موارد زیر اشاره کرد:
یاد پدر افتادم که می‌گفت «نه با کسی بحث کن، نه از کسی انتقاد کن. هرکی هرچی گفت بگو حق با شماست و خودت را خلاص کن. آدم‌ها عقیده‌ات را که می‌پرسند، نظرت را نمی‌خواهند. می‌خواهند با عقیدهٔ خودشان موافقت کنی. بحث کردن با آدم‌ها بی‌فایده‌ست.»
زویا پیرزاد نویسنده ایرانی ارمنی تبار است که در سال 1331 در آبادان به دنیا آمده است. او کتاب هایی مانند آلیس در سرزمین عجایب را ترجمه کرده است. زویا پیرزاد در دهه هفتاد با نوشتن چند داستان کوتاه که بعدها در یک مجموعه کتاب به نام سه داستان منتشر شد، پا به عرصه نویسندگی گذاشت. بعدها با نوشتن رمان چراغ ها را من خاموش می کنم که معروف ترین و پر افتخار ترین رمان او است، به شهرت رسید.
تمامی کتاب های زویا پیرزاد به زبان های مختلفی از جمله انگلیسی و فرانسوی ترجمه شده است. او هم اکنون همراه خانواده در آلمان زندگی می کند. زویا پیرزاد نشان لژیون دونور را از فرانسه دریافت کرده است.
اگر دوست دارید بیشتر با زندگی و کتاب های زویا پیرزاد آشنا شوید، پیشنهاد می کنم که مقاله کتاب های زویا پیرزاد را بخوانید.
اگر به مطالعه رمان های ایرانی علاقه دارید، می توانید این کتاب و هر کتاب دیگری را از سایت یونی بوک، به صورت کتاب ادبیات دست دوم با قیمت پایین تر تهیه کنید تا با کمترین قیمت ممکن به دست شما برسد.
