دستگاه جوجه‌کشی به ماشینی گفته می‌شود که در یک بازه زمانی معین، تخم‌های نطفه‌دار پرنده یا خزنده را به جوجه تبدیل می‌کند. این دستگاه شرایط پرنده‌ی مادر برای تخم را شبیه‌سازی می‌کند. مرغ مادر با نشستن روی تخم ها آنها را گرم و رطوبت مورد نیاز آنها را تامین می کند، از سویی دیگر هر از گاهی آنها را میچرخاند. این دستگاه نیز دما و رطوبت داخل دستگاه را تأمین و هوای داخل آن را تهویه می‌کند و با چرخش به‌موقع و منظم شرایطی را فراهم می‌آورد که تخم‌ها در طبیعی‌ترین حالت ممکن به جوجه تبدیل شوند.
دستگاه جوجه کشی باید پارامترهای گوناگونی را به صورت همزمان اجرا کند تا یک محیط کاملا ایده‌آل و استاندارد برای رشد تخم نطفه‌دار فراهم کند. دمای ماشین جوجه کشی حدود 37 درجه سانتی‌گراد است و رطوبت دستگاه جوجه‌کشی هم از مؤلفه‌های مهم است که همیشه باید در حدود 55 تا 65 درصد باشد. اکسیژن مورد نیاز برای تخم‌های داخل دستگاه‌های جوجه کشی بین 10 تا 20 درصد است که از طریق منافذ روی پوسته تخم جذب می‌شوند. در صورت وجود هرگونه نقص در هر بخش از دستگاه در طولانی مدت اثرات غیر قابل جبرانی بر جای خواهد گذاشت.
فاکتورهای متعددی کیفیت و قیمت دستگاه جوجه کشی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. برند دستگاه، کیفیت قطعات، عایق بندی، سیستم تامین کننده رطوبت، المنت‌های حرارتی، سنسور، گارانتی و خدمات پس از فروش به عنوان عوامل تعیین کننده کیفیت دستگاه و ارزش برند به شمار می‌رود.
بهترین دستگاه جوجه کشی دستگاهی است که از سیستم تامین حرارت و رطوبت بهره‌مند است و امکان تنظیم دقیق دما و رطوبت جوجه‌کشی، قابلیت ذخیره اطلاعات, کنترل از راه دور، انتقال لحظه‌ای اطلاعات، ستر و هچر همزمان و … را فراهم نماید. وجود سنسورهای مختلف و همزمان، شانه همه کاره بدون نیاز به تعویض، امکان جوجه‌کشی همزمان از تخم چند پرنده مختلف، بدنه محکم و یکپارچه کاملا هایژنیک، شاسی‌های آلومینیومی آنادایز شده تحت حرارت لیزری و بدنه کلی هوابند و آنتی‌باکتریال هم ویژگی‌هایی است که راندمان کار افزایش می‌دهد.
دستگاه‌های جوجه کشی در مدل‌ها و برندهای مختلف در بازار موجود می‌باشد. اما به طور کلی می‌توان آن را از لحاظ سایز و کاربرد به سه دسته دستگاه‌های جوجه کشی خانگی، دستگاه‌های جوجه کشی نیمه صنعتی و دستگاه‌های جوجه کشی صنعتی تقسیم کرد. مهمترین ویژگی در این تقسیم‌بندی سایز این دستگاه‌ها است. دستگاه‌های خانگی اندازه‌های کوچک و وزن کمی دارند. تعداد تخم‌هایی که این دستگاه‌ها می‌توانند در خود جای دهند کم است.
دستگاه‌های صنعتی در اندازه‌های بزرگتری طراحی و ساخته می‌شوند. جنس بدنه و تجهیزات و ویژگی‌های این دستگاه‌ها متفاوت و پیشرفه‌تر از دستگاه‌های دیگر است و همزمان توانایی تبدیل تعداد بیشتری تخم به جوجه را دارند.
دستگاه‌های جوجه کشی نیمه صنعتی نیز بین این دو دسته قرار دارد و در کارگاه‌های کوچک‌تر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
اما جز سایز، دستگاه‌های جوجه‌کشی در جنس بدنه، ویژگی‌ها، دقت، وزن، تعداد تخم‌ها، امکانات و قابلیت‌های شستشو، تنظیم خودکار و دستی نیز متفاوت هستند.
یکی از مهمترین ویژگی‌هایی که در خرید و انتخاب دستگاه جوجه کشی مناسب موثر است توجه به اندازه و حجم کار مورد انتظار است. دستگاه‌های جوجه‌کشی صنعتی تفاوت‌های فاحشی با دستگاه‌های جوجه کشی خانگی دارند. این تفاوت در امکانات، اندازه، جنس بدنه و ساختار طراحی، وزن و قابلیت‌هایی همچون قابلیت شستشو، جابه‌جایی و ... است. به همین دلیل توجه به حجم استفاده و نوع کاربرد مساله مهمی است که باید هنگام انتخاب دستگاه جوجه کشی آن‌را مد نظر قرار دهید..
بدنه یکی از مواردی که در تعیین کیفیت دستگاه جوجه‌کشی نقش قابل توجهی را به خود اختصاص داده است. بدنه وظیفه دارد تا محتوای داخل خود یعنی سیستم‌ها، تجهیزات دستگاه و مهم‌تر از همه تخم‌های نطفه‌دار را از گزند عوامل محیط بیرونی در امان نگه دارد. همانطور که گفتیم جنس بدنه دستگاه‌های جوجه‌کشی در راندمان دستگاه و طول عمر آن تاثیر بسزایی دارد. به طور کلی می‌توان دستگاه‌های جوجه‌کشی موجود در بازار را از لحاظ جنس بدنه به پنج دسته پلاستیکی یا ABS، بدنه فلزی، ساندویچ پنل و PVC تقسیم بندی‌کرد.
بدنه پلاستیکی ارزان است اما خواص عایق بودن ندارد. در نتیجه دما و رطوبت را به راحتی هدر می‌دهند. از این نوع بدنه بیشتر برای دستگاه‌های خانگی و متوسط استفاده می‌شود. نوع بی‌کیفیت آن در دمای بالا از خود گازهای سمی منتشر کرده و سبب از بین رفتن جوجه‌ها خواهند شد.
بدنه‌های فلزی یا گالوانیزه دارای روکشی از فلز روی هستند و با روکشی از رنگ استاتیک کوره‌ای پوشش داده شده است. اما باز هم پس از چند سال شاهد زنگ زدگی در محل جوش و برش فلز خواهیم بود. رویه رنگ شده نیز در اثر خراش و ضربه دچار پوسیدگی و زنگ زدگی خواهد شد. از طرفی فلز رسانایی بالایی دارد، بنابراین بخش بسیار زیادی از حرارت تولید شده داخل دستگاه را به بیرون انتقال داده و سبب افزایش شدید مصرف برق دستگاه و نامتوازن شدن دما در قسمت‌های مختلف دستگاه می‌شود. برای کاهش مصرف برق و کاهش تبادل گرما این دستگاه‌ها را به صورت دوجداره و یا با یک لایه پشم شیشه مابین آنها می‌سازند تا از تبادل دما جلوگیری کنند، اما این روش هم به دلیل تجمع باکتری‌ها و آلودگی‌ها در لایه عایق و رشد مداوم آنها (در دما و رطوبت بالا)، به مرور زمان راندمان جوجه کشی را کاهش داده و سبب مرگ جنین در داخل تخم خواهد شد.
دستگاه جوجه‌کشی با بدنه PVC یکی از بهترین گزینه‌ها برای انتخاب و خرید است که بسیار محبوب شده است. استفاده از صفحات PVC فشرده یا ورق فومیزه پی‌وی‌سی برای ساخت دستگاه جوجه کشی بسیار بهتر از چوب و فلز عمل می‌کنند. ورق پی وی سی به دلیل ویژگی نیاز به عایق‌بندی و یا جوشکاری ندارد و به مرور زمان دچار پوسیدگی و خوردگی نمی‌شود. از همه مهم‌تر به دلیل خاصیت آنتی باکتریالی خود مانع از رشد میکروارگانیسم‌ها و کپک می‌شود و قابلیت شستشو را نیز فراهم می‌کند.
بهداشت و نظافت داخل دستگاه جوجه‌کشی بسیار مهم است و تاثیر زیادی در راندمان کار دارد. محیط داخل دستگاه جوجه‌کشی باید پس از هر دوره جوجه‌کشی باید فضولات و پرز جوجه و یا پوست شکسته تخم پاکسازی شده و دستگاه تمیز و ضدعفونی شود.
از این‌رو قابلیت شستشوی بدنه دستگاه بسیار مهم است. عواملی مانند فلزی بودن بدنه، عدم آب‌بندی صحیح، وجود تجهیزات الکترونیکی و حساس داخل آن مثل فن در کف دستگاه، سیم کشی نادرست، برد جوجه کشی و یا هر قطعه دیگری در روند شستشو مشکل ایجاد کرده و به مرور زمان کاهش راندمان جوجه کشی را به دنبال خواهد داشت. به همین دلیل بهتر از به ضد آب بودن دستگاه توجه نمایید.
استفاده از سنسورهای دقیق و با کیفیت و دقت بالا بسیار مهم است. زیرا هرگونه خلل در تنظیم دما و رطوبت منجر به شوک دمایی و اختلال در رشد جنین می‌شود اگر سنسورها توانایی تشخیص دقیق دما و رطوبت را نداشته باشد، با افزایش یا کاهش چشمگیر رطوبت و حرارت داخل دستگاه، تلف شدن جنین در داخل تخم حتمی خواهد بود و خفگی جنین در داخل تخم اتفاق خواهد افتاد..
به طور مثال رطوبت‌ساز اولتراسونیک ساز ناخالصی موجود در آب را همراه با بخار به داخل دستگاه کشیده و به مرور پوسته تخم را فرا می‌گیرد. این ناخالصی ها و آهک در کارکرد صحیح فن تاثیر منفی دارد و موجب مرگ جنین می‌شود.
شانه‌های بی کیفیتی ساخته شده از مواد اولیه نامطلوب و پلاستیک درجه ۲ و بازیافتی با متساعد کردن گازهای سمی باعث مگ جنین می‌شوند. از طرفی پلاستیک‌های نامرغوب ممکن است در اثر حرارت تغییر شکل دهند و مقاومت خود را از دست دهند.
از طرفی استفاده از شانه‌های حفره‌ای و قدیمی که اندازه حفره‌های قرارگیری تخم در آنها غیر قابل تغییر است نیز مناسب نیست. به همین دلیل در زمان خرید دستگاه جوجه‌کشی به استفاده از شانه‌های همه‌کاره که به عنوان سبد هچر نیز قابل استفاده می‌باشد توجه کنید. با استفاده از این شانه‌ها نیازی به هزینه اضافه جهت خریداری شانه‌های متعدد برای تخم پرنده های مختلف نیست.
استفاده از دستگاه‌های جوجه‌کشی برندهای شناخته شده توصیه می‌شود. زیرا در صورت خرابی و نیاز به تعمیر و تعویض قطعات تجهیزات آن به راحتی یافت می‌شود. پس بهتر است در هنگام خرید دستگاه جوجه‌کشی به گارانتی و خدمات پس از فروش آن توجه کنید.
استفاده از کنترلرهای دقیق و دیجیتال که به طور دستی تنظیم شوند و بردهایی که با دستگاه SMD مونتاژ شده اند؛ توصیه می‌شود. سی‌پی‌یوهای قوی و نمایشگرهای سون سگمنت نیز طول عمر بیشتری دارند و کارایی دستگاه را افزایش می‌دهد.
به طور خلاصه همانطور که اشاره کردیم دستگاه جوجه کشی خوب دستگاهی است که متناسب با نیاز شما باشد. دستگاه‌های جوجه کشی با بدنه ساخته شده از ورق پی وی سی ویژگی‌های خوبی همچون عایق بودن، قابلیت شستشو، وزن سبک و در نتیجه قابلیت جا‌به جایی آسان، ضد باکتری بودن و طول عمر بالا را ارائه می‌دهد و می‌تواند انتخاب هوشمندانه‌ای باشد. اما باید توجه کنید که کیفیت ورق پی وی سی بر کیفیت دستگاه نیز تاثیر گذار است. امروز یکی از بهترین برندهای تولیدکننده ورق‌های فومیزه پی وی سی برند یونیفوم است. ورق‌های تولید شده این برند تنوع، کیفیت و قیمت مناسبی دارند و برای ساخت انواع دستگاه جوجه کشی مناسب است. توجه به ویژگی‌ها، امکانات و هوشمندی دستگاه نیز مساله‌ای است که بسته به کاربرد می‌تواند متغیر باشد. در نهایت خرید دستگاه جوجه کشی از برندهای معتبر که خدمات پشتیبانی مناسبی ارائه می‌کنند را توصیه می‌کنیم تا در صورت خرابی دستگاه امکان تعمیر و تعویض قطعات به راحتی در دسترس باشد.
