گروهی معتقدند که با رواج تایپ کردن بر روی رایانه و موبایل، نوشتن با دست به تدریج از بین خواهد رفت اما برخی اعتقاد دیگری دارند. مقاله زیر که ترجمهای از مقاله The uncertain future of handwriting منتشر شده در BBC Future است، به این مسأله پرداخته است:
این یادداشت در اولین پلتفرم آموزش تایپ دهانگشتی (یوتایپ) آماده شده است:
برخی معتقدند زمان نوشتن با قلم و کاغذ به پایان رسیده است.
می گویند نوشتن در حال نابودی است. تایپ کردن با کیبورد و صفحههای لمسی ارتباطات نوشتاری را تحت تاثیر قرار داده است. با رواج کارتهای اعتباری حتی امضا کردن هم تا حدی کارکرد خود را از دست داده است. در روزگاری که کودکان ما از بدو تولد انگشتانشان با صفحههای لمسی آشنا میشود، آیا واقعاً نوشتن با دست برای همیشه رو به نابودی است؟ و آیا قلم و کاغذ سنتی مزیتی نسبت به تایپ کردن دارد؛ مثلاً جنبه هنری یا مزایای شناختی؟
زمانی نه چندان دور یادگیری شکستهنویسی (فارسی) و پیوستهنویسی (لاتین) در مدارس رواج داشت، اما در حال حاضر نه. در کشورهایی مانند فنلاند، نوشتن به شیوه پیوسته منسوخ شده و در مدارس آموزش داده نمیشود. در مقابل تمرکز بیشتر بر آموزش تایپ جایگزین آن شده است. در ایالات متحده آمریکا نیز آموزش پیوستهنویسی از سال 2013 از استاندارد خارج شده است. تنها در ایالتهایی از جمله آریزونا این شیوه نوشتن هنوز آموزش داده میشود که در اقلیت قرار دارند.
برخی متخصصان می گویند که آموزش دستنویسی دارای مزایای غیر مستقیم است. آن تروبک نویسنده کتاب «تاریخ و آینده نامعلوم دستنویسی»، اعتقاد دارد که آموزش نوشتن میتواند مهارتی تحت عنوان خودکارسازی (automaticity) را در شخص تقویت کند. شما کاری را که به آن تسلط دارید، بدون فکر کردن انجام میدهید. این امر ذهن شما را برای فکر کردن به کارهای دیگری که انجام دادن آنها نیاز به تفکر دارد، پرورش میدهد. تروبک در این مورد نوشتن را به رانندگی تشبیه کرده است.
وقتی برای مدتی رانندگی میکنید، نیازی نیست به فشردن پدال گاز یا چرخاندن فرمان فکر کنید. هر کاری را که لازم باشد، در زمان درست انجام میدهید. این همان چیزی است که ما می خواهیم کودکان هنگام یادگیری نوشتن انجام دهند. ما هنگام نوشتن یا تایپ کردن به حروف فکر نمیکنیم. در این صورت مغز ما آزاد است تا به مسائل مهمتری فکر کند. مثلا هنگام رانندگی به مقصد، و هنگام نوشتن به موضوع نوشته.
تروبک مقالات و کتابهای زیادی در مورد نوشتن منتشر کرده است. او معتقد است که نابودی نوشتن با دست اگر هم اتفاق بیفتد، به این زودی رخ نخواهد داد. اما او اعتقاد دارد که دانشآموزان مهارت خودکارسازی را با کیبورد بهتر یاد میگیرند تا با دستنویسی: آنها مهارت تایپ کردن بدون نگاه کردن به کیبورد و تایپ سریع را یاد میگیرند و میتوانند تندتر از نوشتن تایپ کنند و در نتیجه زمان بیشتری برای فکر کردن به انتخاب کلمات و ساختار جملات دارند.
تروبک در مقالهای که سال گذشته در نیویورک تایمز به چاپ رسید، اظهار داشت که در نتیجه استفاده از کیبوردها، کودکان عصر حاضر در عین این که زمان کمتری را به آموزش نوشتن اختصاص میدهند، مهارت بیشتری در ارتباط برقرار کردن دارند. این دیدگاه مخالفان و موافقان زیادی داشت. او در ادامه توضیح داد که معترضان به کاهش استفاده از نوشتن با دست، معتقدند که حمایت نکردن از نوشتن، به تاریخ لطمات جبران ناپذیری میزند. همچنین تجربه شخصی که نوشتن با دست برای نگارنده ایجاد میکند، در تایپ کردن با کیبورد وجود ندارد.
او در پاسخ به این منتقدان میگوید: در خصوص مورد اول 95 درصد از نسخههای خطی قدیمی به هر حال توسط افراد عادی قابل خواندن نیستند و رمزگشایی از آنها توسط خط شناسان انجام میشود. در مورد دوم هم ما احساسات و عواطف خود را با دستنوشتههایی مانند کارتهای تبریک و تشکر ابراز میداریم و «این نشان میدهد که ما برای آن فرد وقت گذاشتهایم. چرا که نوشتن زحمت بیشتری نسب به تایپ کردن میبرد پس پرمعناتر است» تروبک میگوید «راههای زیادی برای این که نشان دهیم فرد برای ما مهم است وجود دارد. مثلا اگر خط زیبایی ندارید، میتوانید کلوچههای خوشمزهای بپزید و بفرستید.»
برخی از سیستمهای آموزشی دستکم تا حدی با این عقیده موافقند.
به عنوان مثال، کشور فنلاند اخیراً در روشهای مترقی آموزش در مدارس پیشتاز بوده است. در این کشور تجدیدنظرهایی که در سال 2014 در برنامه درسی اعمال شد، منجر به تغییر دستورالعمل آموزش نوشتن با دست شد و اولویت بیشتری به چاپ و ارتباطات دیجیتال داده شد.
مینا هارمانن پژوهشگر موسسه ملی آموزش فنلاند، تغییرات رخ داده در سیستم آموزش فنلاند را به طور کلی مثبت ارزیابی میکند. به گفته او هیچ شکایتی در این خصوص از سوی معلمان، دانش آموزان و یا والدین آنها ثبت نشده است.
به عقیده هارمانن مهم ترین دلیل برای متوقف کردن آموزش پیوستهنویسی این است که این سبک نوشتار به اندازه قبل مورد استفاده نمیگیرد.
«مثلاً وقتی در یک اداره مشغول به کار باشید، تقریباً هر متنی را باید تایپ کنید. به علاوه خواندن دست خط افراد ممکن است مشکل و وقت گیر باشد. در این صورت اهمیت تسلط بر مهارتهای تایپ کردن را درک خواهید کرد. در مورد نوشتههای تاریخی هم افراد در حالت عادی نیازی به آن ندارند و در صورت نیاز، آموزش می بینند.»
این یادداشت نسخهی کاملتری هم دارد. پیشنهاد میکنیم برای خواندن نسخهی کامل اینجا را کلیک کنید.